همان‌گویی‌ها در خلق مفاهیم و علوم انسانی ما را به رکود مبتلا می کند

به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، اختتامیه دومین هفته علمی تمدن نوین اسلامی صبح دوشنبه، نهم اسفندماه در دانشگاه امام صادق (ع) برگزار شد.

در این همایش، حجت الاسلام سعید مهدوی کنی، رییس دانشگاه امام صادق (ع) طی سخنانی اظهار کرد: تلاش ها و فعالیت های بسیاری برای برگزاری این سمینار دوره ای انجام شد و کسانی که با بحث آشنا هستند می دانند که چه روندی برای حصول نتیجه انجام گرفت.

وی در ادامه با اشاره به حدیثی از امام سجاد (ع) گفت: حضرت(ع) فرمودند: «مغضوب ترین انسان ها نزد خداوند کسانی هستند که ادعای پیروی از امامی را دارند ولی به عمل او اقتدا نمی کنند»، ما از یک نعمت بزرگ تحت عنوان ولی فقیه و رهبری برخورداریم، که تفکر او دینی است و حاصل زحمات تاریخی شیعه و علمای آن است و نیابت حضرت ولی عصر(عج) را دارد.  مقام معظم رهبری(حفظه الله) در مقاطع تاریخی مختلف آزمون پس داده اند و امتی او را به نام امام شناخته و جهت گیری هایی را برای امت خود بیان می کنند. امتی از این نعمت به خوبی برخوردار است و اگر ادعای تمسک دارد باید اعمالش بر مسیر ایشان منطبق باشد.

مهدوی کنی تصریح کرد: بسیاری از بیانات مقام معظم رهبری همواره مورد پیگیری و توجه مردم و مسئولان است ولی واقعیت این است بسیاری از هدایت های ایشان نیز پیگیری نشده است یا به طور محدود پیگیری می شود، در واقع وقتی بیانات ایشان ابراز می شود در مقطعی موجی از حرکت، جلسات، گفتگوها و تصویب ها و مقرراتی رخ می دهد ولی این توجه بعد از مدتی رو به کاهش می رود در حالی که بناست تا از بیانات ایشان مفاهیم والایی که مطرح می کنند، استفاده و پیگیری شود.

رییس دانشگاه امام صادق (ع) تصریح کرد: استفاده از مفهوم جدید باید فضای فکری جدیدی را ایجاد کند، نباید مفاهیمی به این اصالت به مفاهیم موجود دیگر تقلیل یابد و یا نهایتا به مترادف گویی برسد، برای مثال مقام معظم رهبری در مورد سبک زندگی صحبت کردند و در این راستا سمینارها و مباحث مختلفی مطرح شد اما نهایتا این مباحث در پاره ای از اوقات به مفاهیم اخلاقی متعارف تقلیل یافت حال آنکه مفهومی والاتر داشت.

وی با بیان اینکه در دنیای امروز دست به خلق مفاهیم و علوم انسانی می زنند و سعی می کنند که این مفاهیم افق های اندیشه ای جدیدی را ایجاد کنند، ابراز کرد: با این حال ما این مفاهیم را فرو می کاهیم و به جای رشد به همان‌گویی‌ها می‌رسانیم و این کفر است چرا که بیان این مباحث والا توسط عالمی که می تواند در سطح جامعه فرهنگسازی کند، مطرح شده است و این رویکرد و تکرار در واقع از بین بردن فرصت های ایجاد شده است و ای بسا بحث تمدن نیز به این آفت دچار شود. بردن مفاهیم بیان شده در سطح استفاده و تبلیغ عمومی فرصت خوبی برای در دسترس قرار دادن آنها در جامعه می دهد اما شاید به اضمحلال آن مفاهیم بینجامد و آنها را روزنامه ای و دم دستی کند. لذا طرح جلسات درباره تمدن اسلامی در مراکز علمی و جمعیتهای محدود مناسب تر است. اصل ترویج کار درستی است اما در فضاهای علمی نباید شکل تبلیغی و شعارهای سیاسی به خود بگیرد.

مهدوی کنی با اشاره به نقش سنن الهی در آیات قرآن گفت: قرآن به زندگی انسان به صورت جمعی و انفرادی پرداخته است و با توجه به بیانات علامه طباطبایی بسیاری از آیات قرآن به زندگی جمعی اهمیت بیشتری داده و برای آن هویت قائل شده است و آن را در کنار اصول توحید، معاد و نبوت قرار داده است.

وی  افزود: طبق آیات قرآن کریم خدایی که بر هدایت الهی متمسک می شود مسیری را برای بندگان قرار می دهد که آثارش در این دنیا ظاهر می شود مانند آنچه که برای نوح اتفاق افتاد و بعد از توفان هر کس زنده ماند دنیا برای شان باقی ماند و یا زمینی که برای حضرت ابراهیم(ع) باقی ماند و دیگر پیامبران الهی که وقتی امتی به آنها متوسل شد وعده هایی که به آنها داده شده بود، محقق شد.

رئیس دانشگاه امام صادق(ع) گفت: طبق آیات قرآن کریم خدایی که بر هدایت الهی متمسک می شود مسیری را برای بندگان قرار می دهد که آثارش در این دنیا ظاهر می شود مانند آنچه که برای نوح اتفاق افتاد و بعد از توفان هر کس زنده ماند دنیا برای شان باقی ماند و یا زمینی که برای حضرت ابراهیم(ع) باقی ماند و دیگر پیامبران الهی که وقتی امتی به آنها متوسل شد وعده هایی که به آنها داده شده بود، محقق شد.

وی تصریح کرد: در این سنت الهی مسأله و دستاوردهای حاصل از ایمان و عمل صالح برای امت اسلامی ترسیم شده است، اما آیا این امت با جامعه برابر است و آیا این وعده ها برای امت بیان شده یا جامعه؟

مهدوی کنی بیان اینکه ما از گذشته و آینده تمدن اسلامی تصویرسازی می کنیم، گفت: در گذشته تمدن اسلامی نقدهایی وارد است چون در آن سنت الهی مانند امامت محقق نشده است و آیا آنچه که امروز محقق می شود امت اسلامی است یا اتفاقی است که در محدوده مرزهای ملی رخ داده است؟ ما در مسیر تاریخی نگاه تکاملی داریم که باید درباره آن تأمل شود. باید به موضوع تمدن اسلامی و بازگشت به آن و تحقق آن در جامعه نگاه ویژه ای شود. تحقق تمدن اسلامی مقوله ای تشکیکی است که می تواند در دوره ای اوج داشته باشد و گاهی هم رو به افول می گذارد.

وی تصریح کرد: موضوع تمدن اسلامی که نهایت آن به ظهور امام عصر(عج) منجر می شود باعث ایجاد امید اولیه در تاریخ شیعه شده اما وقتی جلوه های آن مشخص نمی شود باعث ایجاد ناامیدی خواهد شد اما اعلام نزدیکی هر لحظه آن هم ناامیدی هایی را پدید آورده است. بخشی از تمدن اسلامی در هر مقطع تاریخی قابل تحقق است اما فرآیندی است که باید طی شود و به طور قطع در آینده محقق می شود.

رئیس دانشگاه امام صادق(ع) با بیان اینکه باید به موضوع تمدن اسلامی، بازگشت، گفت: تحقق تمدن اسلامی مبنای تشکیکی است که می تواند در مواردی ارج داشته باشد و در برخی موارد به دلیل وجود موانع کُند شود.

این گزارش می افزاید: در ادامه این همایش، دکتر فرزاد جهان‌بین، مدیر هفته تمدن نوین اسلامی به ارایه گزارش پرداخت و اظهار کرد: امسال افتتاحیه این هفته در محضر آیت الله جوادی آملی در موسسه اسراء برگزار شد.

وی ادامه داد: بر اساس فراخوانی که اعلام کردیم افراد با توانایی های علمی شناسایی شدند و بعضا مقالاتی نیز سفارش داده شد و مقالات فراوانی نیز به دبیرخانه رسید که عمق و محتوا داشتند. در مجموع 65 چکیده به دبیرخانه رسید که 58 مورد آن موردتایید واقع شد.

جهان‌بین با اشاره به کمیسیون های برگزار شده در این هفته، گفت: ما شش کمیسیون داشتیم و یک دبیرخانه دائمی که در دانشگاه شاهد مستقر بود. از میان مقالات 110 مورد به طور کامل پذیرفته شد. همچنین، 23 نشست برگزار شد و در طول هفته نیز همایش هایی را در قم، مشهد و قزوین داشتیم.