نگاهی به قدیمی‌ترین کتابخانه های استان زنجان/ سهروردی؛ کتابخانه قدیمی به سبک جدید

خبرگزاری شبستان- زنجان؛

کتابخانه ها بوجود آمده اند تا در زمان های مختلف به نیازهای گوناگون بشر پاسخگو باشند و نوع، خصوصیات، اهداف و خدمات آن ها با توجه به نیازهای جوامعی که در خدمت آنها بوده اند، تعیین شده است.

هرگاه شرایط و رشد کتابخانه ها در جامعه ای فراهم آمده آن جامعه مراتب ترقی را یکی پس از دیگری طی کرده و هر زمان که به هر دلیلی کتابخانه ها در کنج انزوا و بی مهری قرار گرفته اند، سیر قهقرایی جامعه هم آغاز گردیده است.

علم و دانش یکی از مولفه های توسعه در جوامع بشری شناخته شده است که برای دستیابی به آن باید بستر برای کسب علم و دانش فراهم شود، از اینرو کتابخانه ها می توانند با ایجاد محیطی آرام بستر لازم برای تحقق این مهم را ایجاد کنند.

در استان زنجان 92 باب کتابخانه عمومی با یک میلیون و 168 هزار و 32 نسخه کتاب وجود دارد که 71 هزار و 496 نفر عضو فعال این کتابخانه ها هستند.

از 92 باب کتابخانه عمومی استان؛ 75 کتابخانه به صورت نهادی و 17 کتابخانه به صورت مشارکتی اداره می شود.

برخی از این کتابخانه ها قدمت طولانی دارند و توسط برخی از بزرگان و علمای زنجانی ساخته شده اند که نگاهی به این کتابخانه ها خواهیم داشت.

قديمي‌ترين كتابخانه عمومي استان به‌همت سلطان محمد خدابنده (703-717 ق) در سلطانيه ساخته شد .

کتابخانه مسجد چهلستون زنجان

در سال 1284 ق. كتابخانه مسجد چهلستون زنجان به دست آخوند ملاعلي زنجاني تأسيس شد و که به نوعی نخستین کتابخانه عمومی شهر نیز به شمار می‌رود .

مسجد چهلستون یکی از مساجد تاریخی شهر زنجان و از مهم‌ترین و معروف‌ترین حوزه‌های علمیه ایران در دوره قاجار محسوب می‌شده است، این مسجد در حال حاضر نیز از اهمیت ویژه‌ای در زنجان برخوردار است و در بافت بازار بالای زنجان در ضلع جنوب شرقی مسجد جامع زنجان در راسته معروف به راسته حجت‌الاسلام قرار دارد.

این مسجد توسط یکی از علمای معروف دوره قاجاریه به نام ملا علی قارپوز آبادی در سال 1284 هجری قمری ساخته شده است، مسجد دارای صحن و شبستان‌های بزرگ  است که طاق و تویزه‌های ضربی آن به صورت متقارن بر روی 32 ستون قطور استوار گشته است.

این مسجد در سال 1332 هجری قمری توسط امیر افشار خان و به اهتمام حاجی رجب علی زنجانی مرمت مسجد یا تجدید بنا شده است، مدرسه و مسجد چهل ستون دارای قدمتی بیش از یک قرن است و از جمله ابنیه ارزشمند تاریخی و مذهبی شهر زنجان محسوب می‌شود.

در مدرسه علمیه این مسجد 45 طلبه مشغول تحصیل هستند و در مناسبت‌های مختلف سال برنامه‌های عزاداری و مولودی خوانی در این مسجد دایر می‌شود؛ در این مسجد نماز ظهر و عصر و مغرب و عشا با حضور بازاریان و کسبه برگزار می‌شود. این مسجد به مسجد کفاشان معروف است.

مرحوم آیت اله تقی خاتمی به مدت 25 سال ائمه جماعت این مسجد بود که پس از فوت ایشان، حاج شیخ علی حسنی در این مسجد نماز جماعت اقامه می‌کند.

پس از آن کتابخانه مسجد سید توسط آیت‌الله سید عزالدین محمد حسینی زنجانی در سال 1343 برای استفاده طلاب علوم دینی بنا شده و شامل تعدادی نسخ نفیس خطی بوده است و امکان استفاده عموم مردم از آن نیز وجود داشته است.

کتابخانه سهرودی، قدیمی ترین کتابخانه زنجان به سبک جدید

کتابخانه عمومی سهروردی نیز به‌عنوان نخستين كتابخانه عمومي استان به سبك جديد،  اولین بار در سال 1346 به صورت قرائتخانه در خیابان سعدی وسط ، ساختمان فعلی صدف در محل اداره فرهنگ و هنر وابسته به آموزش و پرورش آن زمان تاسیس شد.

مسوولیت کتابخانه در آن زمان بر عهده ابراهیم همتیان بود و تا سال 1356 در آن محل به فعالیت خود ادامه داد و همان سال به محل فعلی منتقل شد.

ساختمان فعلی نیز در اردیبهشت سال 1356 در چهار طبقه  و در زميني به مساحت 380 و زیر بنای 1000 متر مربع احداث گرديده است.

كتابخانه عمومی سهروردي همانند ساير كتابخانه‌هاي عمومي زیر نظر اداره کل کتابخانه های عمومی استان زنجان فعالیت می نماید .

این کتابخانه دارای بخش های مختلفی مانند سالن مطالعه برادران و خواهران، مخزن کتاب، سالن اجتماعات اینترنت و اطلاع رسانی، کودک و نوجوان، نشریات، تازه های کتاب، بخش کمک درسی در سطح کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا ، کتب عربی، زنجان شناسی و دفاع مقدس می باشد.

اين كتابخانه از نظر فرهنگي درجه يك محسوب شده و با 5 نفر نیروی انسانی، و 39 هزار و 689 جلد کتاب در موضوعات مختلف به 1883 نفر عضو فعال خدمات کتاب و کتابخوانی ارائه می نماید.

کتابخانه سهروردی به روش سيستم باز اداره مي شود و مراجعه کننده شخصا مي تواند در داخل مخزن کتابخانه منابع مورد نظر خود را بررسي نموده و پس از انتخاب کتاب مورد نظر خود آن را به امانت بگيرد .

این کتابخانه مجهز به نرم افزار كتابخانه‌اي تحت وب «سامان» نیز مي‌باشد كه اعضاء و مراجعین برای جستجو و امانت کتاب استفاده می نمایند.

کتابخانه سهروردی همه روزه بجز روزهاي جمعه و تعطيلات رسمي از ساعت 7 و 30 دقیقه تا 18 و 30 دقیقه به روي علاقمندان باز است و ماهانه به طور متوسط حدود 9 هزار نفر به اين كتابخانه مراجعه نموده وهمچنین ماهانه به طور متوسط تعداد 2700 نسخه کتاب نیز توسط مراجعین به امانت می رود.

نرگس سعادتی-زنجان