به گزارش خبرگزاری شبستان، به نقل از پایگاه خبری سوره مهر، هدایت‌زاده درباره تاثیر نهضت ترجمه بر موسیقی،گفت: نهضت ترجمه در دوره خلفای عباسی آغاز شد. کتاب‌های بسیاری در این دوره از زبان‌های یونانی، سریانی و فارسی باستان به زبان عربی بازگردانده شدند. در این پژوهش بعد از اشاره به این موارد به آثار ترجمه شده در حوزه موسیقی پرداخته شده است.
وی افزود: با ترجمه این کتاب‌ها و متون به زبان عربی اندیشمندانی مانند فارابی، کندی و اخوان‌الصفا با مطالعه این کتاب‌ها دست به تالیفاتی در حوزه موسیقی زدند.
این پژوهشگر موسیقی درباره فصل‌‌های کتاب عنوان کرد: در فصل اول این اثر به آثار موسیقیایی سایر ملل اشاره شده و این کتاب‌ها مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در فصل دوم کتاب در مورد نهضت ترجمه صحبت به میان آمده و از حامیان و مترجمانی که در این عصر فعال بوده‌اند نام برده شده است. در فصل سوم و واپسین کتاب نیز به آثاری که اندیشمندان اسلامی اعم از رساله، کتاب در حوزه موسیقی نوشته‌اند، اشاره شده است.
وی در مورد تاثیر و جریان‌سازی ترجمه این کتاب‌ها در حوزه موسیقی بیان کرد: تاثیر ترجمه‌های انجام شده در حوزه موسیقی تا اندازه‌ای بودند که علوم نظری موسیقی به واسطه این ترجمه‌ها شکل گرفتند و تدوین شدند. ما تا قبل از این تاریخ علوم نظری موسیقی را به صورت مدون نداشتیم. با ترجمه این علوم بود که توانستیم به روش و نحوه تدوین کردن موسیقی دست پیدا کنیم. بعد از این تاریخ نیز افرادی مانند ابن سینا و فارابی و دیگران آثاری را که در زمینه موسیقی نوشتند با نیم نگاهی به این آثار ترجمه شده بود.
وی درباره تاثیر ترجمه این کتاب‌ها بر روی سازها و آلات موسیقی ایرانی گفت: یکی از سازهایی که بعدها از دل تمدن اسلامی به اروپا راه یافت گیتار بود. گیتار تکامل یافته ساز بربط است که زریاب این ساز را ارتقا داد و آن را به گیتار تبدیل کرد.
هدایت‌زاده در مورد شکل‌گیری و مدت زمان نگارش این کتاب گفت: این کتاب یک اثر پژوهشی است و کار نگارش آن نزدیک به یکسال و نیم زمان برد.
در مقدمه کتاب نویسنده اینگونه نوشته است: نهضت ترجمه سبب شد مسلمانان وارث فرهنگ علمی و فلسفی یونان شوند و این زمانی بود که اروپا خود در قرون وسطی به سر می‌برد و تسلط مذهب و کلیسا به گونه‌ای بود که مردم از همة شئونات و دستاوردهای علمی پیشینیان خود بی‌اطلاع بودند. مسلمانان، در این جنبش علمی، نقش ارزنده‌ای در زنده نگه داشتن و انتقال این آثار ایفا کردند، به طوری که، با پیدایش رنسانس، اروپاییان برای برخورداری از علوم گذشتة خویش به‌ناچار به آثار نظریه‌پردازان مسلمان روی آوردند. (برای اطلاع بیشتر در این باره ← ایلخانی، 1385)
فلاسفه و متفکران اسلامی در بیت‌الحکمه به ترجمة علوم گوناگون پرداختند و در زمرة این علومْ موسیقی نیز، به عنوان مبحثی از علوم چهارگانة ریاضیات (حساب، هندسه، نجوم، و موسیقی)، مورد توجه آنها قرار گرفت. در پی ترجمة این آثار نظریه‌پردازان اسلامی، نظیر ابواسحاق کندی (ف بعد از ٢٥٦ ق)، ابونصر فارابی (ف ٣٣٩ ق)، اخوان‌الصفا (نیمة دوم قرن چهارم هـ.ق)، ابن‌سینا (ف٣٧٠ ق)، و ابن زیله (ف۴۴۰ ق)، مباحث عملی موسیقی زمان خود را با مبانی نظری موسیقی یونان مطابقت دادند و آن را با تبیینات جدیدی ارائه نمودند. البته، برخی از مترجمانِ این آثار، همچون حنین بن اسحاق (ف ٢٦٠ ق)، اسحاق بن حنین (ف ٢٩٨ ق)، قسطی بن لوقا (ف ۳۰۰ ق)، یوحنا بن بطریق (ف ٢٠٠ ق)، و ثابت بن قره (ف ۳۶۵ ق)، نیز از مبانی این علم بی‌اطلاع نبودند و حتی در این زمینه دست به تألیفاتی نیز زدند.
امروزه، بر اساس فهرست‌هایی که در همان زمانْ افرادی چون ابن ندیم (ف ۳٨٨ ق) در الفهرست، ابن قفطی (ف ۶۴٨ ق) در تاریخ‌الحکماء، و ابن ابی اصیبیعه (ف ۶۶۸ ق) در عیون الانباء فی طبقات الاطباء ثبت کرده‌اند می‌توان به آثار نظریه‌پردازان یونان در زمینة علم موسیقی، که به زبان عربی ترجمه شده، دست یافت و...
نظر شما