در عصر زوال قصه به سر می‌بریم

به گزارش خبرنگار شبستان، دکتر عبدالوهاب شهلی‌بر، جامعه شناس و عضو بنیاد ملی نخبگان امروز در نشست " قصه گویی و رشد مهارت های اجتماعی" که در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد، گفت: باید به ماهیت قصه و تفاوت آن با سایر اشکال ادبی بپردازیم. جایگاه اجتماعی قصه گویی و ارتباط قصه گویی و مهارت های اجتماعی نیز قابل بحث است. قصه گویی چیزی است که ما مدام با آن درگیر هستیم، آبشخور قصه، تجربه ای است که دهان به دهان روایت می شود. نقطه تشخص در قصه، وابستگی آن به واقعیت است. قصه گو وقتی قصه می گوید در واقع خوانندگان را دعوت می کند که پند و اندرزش را گوش کنند.

دکتر شهلی‌بر با بیان اینکه قصه با حکمت ارتباط دارد، عنوان کرد: حکمت آن مشورتی است که در تار و پود اجتماعی تنیده شده است. اگر خواسته باشیم در مورد قصه‌گویان تبارشناسی داشته باشیم قصه گویان به دو دسته تقسیم می شوند؛ دسته اول قبیله برزگران که در جامعه خود ساکن بودند، زمین را شخم می زدند و با فرهنگ بومی دمخور بودند. دسته دوم قبیله دریانوردان که به سرزمین های دور سفر می کردند. آدمی که قصه می گوید، تلاش می کند ارتباطش را با زمان حفظ کند و اکنونیت ما را به گذشته پیوند دهد و ما را به تاریخ پیوند بزند.

این جامعه شناس در مورد وضعیت قصه گویی در جهان امروز بیان کرد: قصه در عصر جدید رو به زوال است. ما در عصر زوال قصه بسر می بریم. با اختراع صنعت چاپ، سنت شفاهی رو به زوال می رود. رقیب بعدی برای قصه صنعت رسانه بود. قصه برگرفته از تجربه است و با رمان فرق دارد. وقتی قصه گفته می شود ، تجربه تبدیل به بخشی از تجربه شنونده می شود. زادگاه رمان فرد منزوی است و او بی بهره از مشورت است.

وی با اشاره به ارتباط قصه گویی و مهارت های اجتماعی تصریح کرد: اولین مهارت اجتماعی، ارتباط با طبیعت و محیط زیست است. امروز با بحران زیست محیطی مواجه هستیم. قصه گویی کودکان را با طبیعت آشتی می دهد. مهارت دوم خودبیانگری است. کودکان یکی از گروه های مسکوت جامعه هستند. قصه به ما کمک می کند که اقدام به خودبیانگری کنیم. قصه گو ،قصه را غرق در زندگی خود می کند. در هر قصه  یک زایشی وجود دارد. اوج خودبیانگری در قصه گفتن است. مهارت بعدی،تخیل مولد یا خلاق است. وقتی قصه می گویید، خلاقیت به وجود می آورید. غلبه بر آشوب زمان، مهارت اجتماعی دیگر است. وقتی با قصه گویی گرم مواجه اید به زمان گذشته می‌رویی و برمی‌گردید. کودک با شنیدن قصه پا در اعماق تاریخ می گذارد.است. مهارت بعدی معنابخشیدن بر تجارب شخصی است.

دکتر شهلی‌بر با طرح این سوال که چرا شبکه های اجتماعی جذاب شدند، خاطرنشان کرد: وقتی اتفاقی می افتد، مردم سریع با گوشی خود فیلمبرداری می کنند .فضای مجازی به ما این امکان را می دهد که روایت شخصی خود را از واقعه ای که رخ داده بسازیم. قصه این امکان را به ما می دهد که به واقعیت وجودی آدم ها نزدیک شویم. قصه صرفا آن چیزی نیست که سینه به سینه روایت می شود.