به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان: محیط زندگی آدمی و هر موجود زنده دیگر از فضای خانه گرفته تا فضای کوچه ها، خیابان ها، پارک ها و فضای سبز، توقفگاه ها، جنگل ها، حاشیه نهرها، مراکز آموزشی، پژوهشی، فرهنگی، خدماتی، اداری، عبادی و ... محیط زیست به شمار می آیند. سلامت محیط زیست پیوندی تنگاتنگ با حیات سالم جامعه دارد.
همان گونه که درباره بدن، بهداشت و پیشگیری بر درمان و معالجه مقدم است، تامین فضای سالم و محیط زیست مناسب نیز بر جبران خسارت های ناشی از تخریب محیط زیست مقدم است که وظیفه همگان را برای حفظ محیط زیست ایجاب می کند.
سالم نگه داشتن محیط زیست یعنی رعایت حق زمین، هوا، آب، خاک، دریا، صحرا، کوه و دشت، گیاهان، حیوانات و سایر موجودات و عرصه های زیست محیطی که با حیات فرد و جامعه پیوند دارند. در آموزه های دینی هم از آلوده کردن محیط زیست نهی شده و هم به پاکسازی آن در صورت آلوده شدن ترغیب و امر شده است، چنانکه پیامبر اکرم(ص) و امام صادق(ع) فرمودند: «محیط زندگی خود را نظافت کنید و همانند یهودان نباشید.»
حفظ و بهداشت محیط زیست
پیامبر اکرم(ص) فرموده اند: «خدا پاک است و پاکی را دوست دارد، پاکیزه است و پاکیزگی را دوست دارد...، پس آستان زندگی خود را پاکیزه کنید.» از این حدیث شریف نکاتی استنباط می شود:
1.اصول زیست محیطی از منظر رسول گرامی(ص) صبغه ملکوتی دارند و رعایت طهارت و پاکیزگی در بدن، منزل، محل کار محیط های علمی و مراکز فرهنگی و عبادی و ..و برای آن است که انسان خلیفه خداست و خلیفه خدا باید سنت و سیرت او را سیره خود قرار دهد و به پاکی و پاکیزگی از آن رو که محبوب خداست علاقه مند باشد.
2.بوی خوش و پاکیزگی، روح را لطیف می کنند زیرا جان آدمی مجاور بدن اوست و تاثیر و تاثر متقابل آن دو، معقول حکیم و مقبول طبیب است و در پرتو خوشبویی، پاکی و پاکیزگی تن، روح ملکوتی تقویت شده، توان پرواز برتر می یابد.
3.فرمان مزبور از منظر حدیث شناسی، همگانی، همیشگی و همه جانبه و فراگیر است؛ به گونه ای که تمام انسان ها، اعم از زن و مرد، ناتوان و توانا، در تمام دوران زندگی و از هر جهت باید بدن، منزل و محل کار خود را نظیف و پاکیزه و از آلودگی حفظ کنند و چنانچه آلوده شد به نظافت آن مبادرت کنند. این اصول، حقوق و وظایف متقابل همه شهروندان نسبت به یکدیگر و نیز دولت و ملت در برابر هم است.
4.نسیمی که از کوی و برزن طیب و معطر می گذرد، نه تنها شامه شهروندان را به بوی خوش آشنا می کند، بلکه پیک دوستی و صفا و وفا خواهد بود، زیرا چنین فضای پاک و خوشبو، محبوب خدای جمیل است که زیبایی و خوش بویی را دوست دارد.
وجود مبارک رسول خدا(ص) درباره کوه احد فرمودند: «این احد کوهی است که ما را دوست می دارد و ما نیز آن را دوست می داریم.» این سخن به کوه احد اختصاص ندارد و بدین معناست همه کوه ها دوست ما هستند و ما هم دوست آنهاییم و از کوه احد برای مثال یاد شده است. در پرتو چنین معرفتی، حفظ محیط زیست معنا می یابد و چنین انسانی، نه دریا را آلوده می کند و نه صحرا و کوه را از بین می برد. این فرموده پیامبر اکرم(ص) بدین معناست که ما باید از سنگ و معدن و دیگر مواهب کوه ها بهره ها صحیح ببریم درختان نیز که میوه هایی رو به باغبان دارند همین گونه اند. دریا و صحرا نیز چنین اند.
اگر این هماهنگی و هم نوایی حاصل شود، دریا و صحرا آلوده نمی شوند. اگر کسی خود را «خلیفة الله» بداند، کوه را از دوستان خود می خواند و هیچ گاه محیط زیست را آلوده نمی کند و مصداق آیه «إِنَّ الْمُلُوكَ إِذَا دَخَلُوا قَرْيَةً أَفْسَدُوهَا وَجَعَلُوا أَعِزَّةَ أَهْلِهَا أَذِلَّةً» نمی شود و هرگز آن گونه رفتار نمی کند.
شایسته است مسلمانان محیط زیست را امانت الهی بدانند و به حفظ و آلوده نکردن آن اهمیت بدهند و آن را برای خود وظیفه ای لازم بدانند و حتی در شرایط جنگی نباید از آن دریغ ورزند.
امام صادق(ع) می فرمایند: «رسول خدا(ص) هنگامی که رزمندگان را به سوی جنگ می فرستاد به ایشان سفارش می فرمود: «جز در هنگان ناچاری درختی را قطع نکنید.» نهی پیامبر(ص) از قطع درخت می تواند به جهت تاثیر درخت در سلامت محیط زیست باشد، از همین رو امام صادق(ع) می فرمایند: «سکونت در سرزمینی دلپذیر است که هوایی سالم، آبی فراوان و زمینی حاصلخیز و آماده کشت داشته باشد.»
سخن از دلپذیری محل زندگی است نه فقط زنده ماندن، زیرا قحطی زدگان کشورهای تهیدست نیز با فقر و مرض زنده اند ولی از حیات گوارا بهره مند نیستند. آنان در محیط «لَا يَمُوتُ فِيهَا وَلَا يَحْيَى» به سر می برند که نه مرده اند و نه از زندگی بهره ای دارند، ولی مردم جامعه ای که هم دارای شرایط زیست محیطی و بهداشتی مساعد است و هم دارای زمینه های اقتصادی مناسب، زندگی گوارا و خودکفا خواهند داشت.
نظر شما