مواجهه مقام معظم رهبری با کتاب و کتابخوانی برای مردم و مسئولان راهگشاست

علیرضا مختارپور، رییس نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در پاسخ به این سوال که چطور می توانیم رویکرد رهبری را در مورد کتاب و کتابخوانی به جامعه تسری دهیم، به خبرنگار شبستان گفت: در مورد نحوه برخورد مقام معظم رهبری با کتاب و کتابخوانی گفتنی بسیار زیاد است حتی در مورد سبک رفتاری ایشان با کتاب سخن بسیار است. من در برخی مقالات نوشته ام که ایشان در خاطرات‌شان که مربوط به  قبل از انقلاب اسلامی در سنین جوانی است، آورده اند که " من به کتابخانه آستان قدس می رفتم و گاهی آنجا ساعت ها بدون اینکه گذشت زمان را حس کنم، کتاب می خواندم."  ایشان در این حد به کتاب علاقه داشتند و این موضوع فقط به زمان حال مربوط نمی شود.

مختارپور اظهار کرد: نکته دوم، یک عادتی است که مقام معظم رهبری نه از حالا بلکه از همان جوانی داشتند. ایشان می فرمایند "من هر کتابی می خواندم در ابتدا، انتها و یا صفحاتی از کتاب ها نظرم را یادداشت می کردم  و برداشتم را در مورد کتاب می نوشتم. این تعداد تقریظ که منتشر شده است، معدود است. مقام معظم رهبری بر بسیاری از کتاب های علمی و ادبی حتی  کتاب هایی به زبان عربی و کتاب های فقهی تقریظ، یادداشت های مفصل و حاشیه های خیلی مفصلی دارند. تمامی اینها موجود است و آثار ایشان به دقت جمع آوری و نگهداری می شود.

وی با بیان اینکه مقام معظم رهبری از کتاب استفاده های زیادی می کنند، عنوان کرد: یک نکته دیگر که در رفتار مقام معظم رهبری مشاهده می شود، نوع استفاده از کتاب در بیانات‌شان است. ایشان استفاده مختلفی از کتاب دارند. یک نوع این استفاده تقریظ برای ترویج یک کتاب است که ایشان به عنوان مثال توصیه می کنند به مردم که فلان کتاب را بخوانید. یک نوعش تقریظ به معنی اینکه توصیه کنند برای خواندن نیست اما نتیجه‌اش آن می شود. مقام معظم رهبری یک کتابی را می خوانند و بعد نویسنده یا موضوع کتاب را تحسین می کنند و نظرشان را می گویند و یا به عنوان مثال ارزش کار رزمندگان، شهدا و ایثارگران را ذکر می کنند.

رییس نهاد کتابخانه های عمومی کشور با اشاره به اینکه مقام معظم رهبری در سخنرانی های خود هم به کتاب اشاره می کنند، بیان کرد: گاهی اوقات مقام معظم رهبری در یک سخنرانی اسم یک کتاب را می آورند، طوری که کتاب را ترویج نمی کنند، تبلیغ هم نمی کنند بلکه استناد می کنند. به عنوان مثال می فرمایند" وزیر خارجه وقت آمریکا اعتراف کرده که در به وجود آمدن فرقه ضاله داعش نقش داشته است. بروید خاطراتش را بخوانید. خاطرات وی منتشر شده است". این استناد است و ترویج و تبلیغ نیست. گاهی نیز مقام معظم رهبری مثلا در سخنانش می فرمایند " اگر می خواهید ببینید انگلیس در هند چه کرده است، بروید کتاب تاریخ جهان و فلان کتاب را بخوانید".

مختارپور با اشاره به سخنرانی های مقام معظم رهبری خاطر نشان کرد: امسال ایشان در یک سخنرانی به سه کتاب استناد کردند. این چیزی است که معتقدم مسئولان ما باید یاد بگیرند. مسئولان ما باید بدانند اگر صحبت می کنند، صحبت شان باید مستند باشد. شما کمتر سخنرانی از مقام معظم رهبری پیدا می کنید چه در جلسات دوشنبه، چه چهارشنبه و  چه خطبه ها که ایشان در دست شان یادداشت نباشد. گاهی اوقات ایشان می گویند چون وقت گذشته است، برخی از این یادداشت ها ناخوانده می ماند. این یک روش است. یک روش تعلیمی یعنی فرد باید بر اساس یک طرح ذهنی و طبقه بندی صحبت کند.

وی ادامه داد: دیدید که مقام معظم رهبری در اکثر سخنرانی ها وقتی صحبت می کنند، گفتارشان طبقه بندی و فصل بندی دارد. به عنوان مثال از چندین عامل، ویژگی یا موضوع نام می برند . این برخورد ایشان با کتاب، کتابخوانی و فرهنگ منجر شده به یک ذهن کاملا پویای جوشان و دارای طبقه بندی، دارای ارزشگذاری مطالب و دسته بندی کردن مطالب. اینها درس های زیادی است که می توانید از نحوه تعامل مقام معظم رهبری راجع به کتاب و کتابخوانی بگیرید.

رییس نهاد کتابخانه های عمومی کشور اظهار داشت: تصور می کنم هنوز ناگفته های بسیاری در این مورد وجود دارد ولی مهمترینش این است که ما می بینیم، گاهی وقت ها افرادی به دیدن مقام معظم رهبری می آیند و ایشان در کتابخانه از برخی نویسندگان پذیرایی می کند و آنها بعدا که می روند از اینکه مقام معظم رهبری این مقدار توجه شخصی به کتاب دارند، تعجب می کنند.

وی با بیان اینکه کتابخانه شخصی مقام معظم رهبری کتابخانه وزینی است، گفت: گزارش هایی هم جسته و گریخته از کتابخانه شخصی ایشان منتشر شده است. یک مصاحبه آقای دکتر حدادعادل و یک مصاحبه دیگر هم دکتر چینی فروشان در مورد کتابخانه شخصی مقام معظم رهبری داشتند که در سایتkhamenei.ir  هست و در هفته کتاب بازنشر می شود.

مختارپور یادآور شد: مقام معظم رهبری فرموده اند که در خانواده ما امروز کسی نیست که قبل از خواب کتاب نخواند. یکی از روسای سازمان صدا و سیما برایم تعریف می کرد که روزی از مقام معظم رهبری پرسیدم که فلان سریال و مجموعه تلویزیونی را دیده اید؟ ایشان فرمودند" نه آن وقت شب که دیر پخش می کنید، من ندیدم ". از طرفی در خیلی از خاطرات داریم که ایشان گفته اند که قبل از خواب، کتاب می خوانند. شما تفاوت این دو را در نظر بگیرید. فرض کنید که یک مجموعه تلویزیونی می بینید. موضوع این مجموعه تلویزیونی یا سیاسی است یا اجتماعی یا پرتحرک و اکشن و یا جنگی است. شما با تاثیری که از این برنامه می گیرید به خواب می روید. زمانی هم کتاب می خوانید. کتاب به شما یک طمانینه و آرامش می دهد و شما با این حالت به خواب می روید.

وی در پاسخ به این سوال که نهاد کتابخانه های عمومی در حال حاضر برای علاقه مند کردن بچه ها به کتاب چه اقداماتی انجام داده است، به شبستان گفت: ما در دوره جدید نهاد توجه ویژه به کودکان کردیم. ما سال 94 نزدیک به 50 درصد خرید کتابمان، کتاب های کودک بود. بخش کودک کتابخانه مان را تا 97 درصد گسترش دادیم، یعنی الان 3 درصد کتابخانه عمومی نهاد هست که بخش مستقل کودک ندارد.

رییس نهاد کتابخانه های عمومی کشور تصریح کرد: دوره مهارت قصه گویی برای مادران گذشتیم. آقای مصطفی رحماندوست یک دوره مقدماتی و یک دوره پیشرفته برگزار کردند. از آن دوره ها لوح فشرده و لوح تصویری تهیه کردیم و برای تمام کتابخانه ها فرستادیم. گفتیم مادرانی که می آیند، کسانی هستند یا بچه کوچک دارند یا بچه در راه دارند. به آنها آموزش دهیم که چگونه برای بچه شان قصه بگویند.