حجت الاسلام محمد جواد رودگر، عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفت وگو با خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، در مورد مذمت شایعه سازی و شایعه پراکنی در جامعه در فرهنگ اسلام، اظهار کرد: اساسا یکی از آموزه های مهم قرآن کریم آن است که هر کس بخواهد گزاره ای را تصدیق یا تکذیب کند باید برایش استدلال و برهان ارائه کند.
وی ادامه داد: از نگرش دین مبین اسلام افراد در مقابل شنیده هایشان مسئولیت دارند. وقتی سخن از مسئول و مسئولیت در این مفهوم به میان می آید یعنی فرد در برابر آنچه که بر اساس شنیده های خود نقل می کند مسئول است؛ برای مثال خداوند در آیه 36 سوره مبارکه اسراء می فرماید: « وَلَا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولَئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْئُولًا؛ و چيزى را كه بدان علم ندارى دنبال مكن زيرا گوش و چشم و قلب همه مورد پرسش واقع خواهند شد»
حجت الاسلام رودگر تصریح کرد: حضرت امیر(علیه السلام) در حدیثی بنیادین فاصله میان حق و باطل را چهار انگشت عنوان می کنند. این بیان حضرت(ع) به مفهوم آن است که تا واقعیت مطلبی بر شما روشن نشده است آن را بازگو نکنید آن هم به صرف اینکه دیگران هم گفته اند چراکه اصلا معلوم نیست که چه کسی گفت، کجا گفت و اصلا چرا گفت.
عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تاکید کرد: شایعه اینگونه درست می شود که افراد بدون استدلال و صرفا بر اساس شنیده هایشان اقدام به بازگو کردن مطالبی می کنند که از صحت و سقم آن خبر ندارند. گاهی برخی به مثابه یک کارخانه شایعه سازی عمل می کنند. بدون اینکه دنبال برهان و مستندات بروند صرفا نقل می کنند و در این میان مساله یک کلاغ و چهل کلاغ می شود و از اساس مطلب تغییر می کند.
این محقق ادامه داد: حتی اگر کسی خبری را بیان کند به ویژه اگر مورد اعتماد هم نباشد باید او را تبیّن کرد یعنی او را شناسایی و تجزیه تحلیل کنیم مخصوصا در جامعه ما که این جناح بازی ها و سیاسی کاری ها، تخریب ها و ترور شخصیت ها موج می زند به خصوص وقتی که به زمان انتخابات نزدیک می شویم و انبوهی از شایعات در مورد جریان های مختلف سر بر می آورند.
حجت الاسلام رودگر ادامه داد: در درجه اول کسی که شایعه می کند عاقل نیست، در درجه دوم کسی که شایعه را می پذیرد و در درجه سوم کسی که شایعه را منتشر می کند عاقل نیست.
عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ادامه گفت: به قول علامه حسن زاده آملی باید «بر واردات و صادرات خود مراقبت کنیم»، این جمله به آن مفهوم است که انسان باید توجه کند که چه چیزی به ذهن و مغزش وارد می کند. باید صیانت از نفس کند، با این وصف انسان هرگز نباید شایعه ای را بپذیرد و یا قبل از حصول اطمینان آن را برای دیگری نقل کند.
وی با بیان اینکه چنین رویکردی جزء فرهنگ دینی ماست، تصریح کرد: به نظرم اگر جامعه، عاقل و ارزشی و اسلامی باشد شایعه سازی و شایعه پردازی نمی کند و از التهاب جلوگیری می کند.
حجت الاسلام رودگر در پایان خاطرنشان کرد: بحث شایعه در جامعه ما تبدیل به یک بیماری شده است، یک بیماری بسیار خطرناک که اخلاق جامعه و فرهنگ عمومی، فرهنگ دینی، فرهنگ سیاسی و اجتماعی را به مخاطره انداخته است. برگشت به آن خردمندی و خردورزی و ارزش های دینی اسلام و به ویژه تقوا از ترویج این پدیده زشت اخلاقی جلوگیری می کند. برای جلوگیری از شایعه باید تقوای اجتماعی را تقویت کنیم.
نظر شما