زنگ خطر برای گیاهان دارویی لرستان به صدا درآمده است

خبرگزاری شبستان_ خرم آباد؛

 

استان لرستان به عنوان قلب زاگرس در زاگرس میانی قرار گرفته است، و به لحاظ تنوع زیستی و فلور گیاهی از غنی ترین مناطق کشور است.

 

کوه های زاگرس رویشگاه انواع گیاهانی هستند که بخش عمده ای از این گیاهان دارویی هستند که می توان این تنوع رویش گیاهان دارویی را ظرفیتی در حوزه  اشتغالزایی و در آمد زایی و گامی در جهت تقویت اقتصاد مقاومتی دانست.

 

توجه به توسعه کشت گیاهان دارویی و فراوری این گیاهان گام نهادن در مسیر اقتصاد مقاومتی، توسعه اشتغال و  تقویت اقتصاد استان است.

 

همچنین توجه به توسعه کشت گیاهان دارویی  و فرآوری آنها در داخل می‌تواند مشکلات بخش دارویی کشور را تا حدود زیادی رفع کند.

 

می‌توان از طریق فرآوری گیاهان دارویی و تبدیل آن به انواع داروهای شفابخش با کمترین عوارض برای توسعه زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی کشور اقدام کرد.

 

 

شناسایی بالغ بر دو هزار گونه گیاهی در استان لرستان

 

پروین رامک، استاديار پژوهش بخش تحقيقات منابع‌طبيعي مركز تحقيقات لرستان در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در خرم آباد، گفت، در استان لرستان ضمن 20 سال فعالیت های تحقیقاتی و کشاورزی حدود دو هزار گونه گیاهی شناسی شده است.

 

 

350 گونه گیاهی لرستان قابلیت دارویی دارد

وی افزود: تقریبا 350 گونه از این گیاهان براساس استخراج اسانس و بررسی های علمی روی اسانس آنها  قابلیت دارویی دارند.

 

رامک، با بیان اینکه عمده رویشگاه های گیاهان دارویی لرستان در کوهستان های گرین، سفید کوه، اشترانکوه و نوژیان است، افزود: کوهستان گرین از دیر باز به دارو کوه که در گویش محلی (داری کوه) نامیده می شده است.

 

وی با بیان اینکه گونه های گیاهی و دارویی در کوهستان های لرستان گونه های گیاهی بی نظیری هستند، خاطرنشان کرد: برخی از گیاهان دارویی استان لرستان دردیگر مناطق کشور دیده نشده است.

 

15درصد از گونه های گیاهی اندمیک لرستان در معرض خطر انقراض هستند

 

 

استاديار پژوهش بخش تحقيقات منابع‌طبيعي مركز تحقيقات لرستان، ابراز کرد: براساس بررسی به عمل آمده در رویشگاه نوژیان 15 درصد از گونه های اندمیک (در معرض خطرانقراض) هستند و این رویشگاه به عنوان یک کنام زیستی برای گیاهان مطرح است.

 

وی ادامه داد: برخی رویشگاه های طبیعی به عنوان هات اسپات یا نقاط داغ تنوع زیستی هستند که در نقاط داغ تنوع زیستی، گونه زایی در آنجا صورت می گیرد و یا گونه های در خطر انقراض برای بقاء به آنجا پناه آورده اند.

 

رامک با بیان اینکه ارزش رویشگاه بسیار بالا است، بیان کرد: در منابع بین المللی یکی از نقاط هات اسپات دنیا در تنوع زیستی زاگرس میانی است.

 

برداشت بی رویه، عامل انقراض گونه های گیاهی دارویی

 

وی ادامه داد: براساس بررسی های به عمل آمده در رویشگاه های چون گرین، سفید کوه و نوژیان گونه های بی مثال دارویی ما به دلیل برداشت بی رویه، برداشت ناصحیح و برداشت خارج از فصل در حال انقراض و از بین رفتن هستند.

 

40درصد از گونه های داوریی لرستان در معرض خطر قرار دارد

 

رامک با بیان اینکه در حال حاضر 40درصد از گونه های دارویی لرستان گونه های تهدید شده هستند، افزود: با توجه به روند رو به رشد آسیب های طبیعی و انسانی وارد شده به منابع طبیعی و انسانی وارد شده به منابع طبیعی، احتمال اینکه این گیاهان در سال های آتی در لیست گونه های در معرض خطر انقراض قرار گیرند، بسیار زیاد است.

 

وی تاکید کرد: اگر به این گونه ها توجه نشود و گونه های درتهدید شده نیز به خطر انقراض برسند، آن وقت دیگر برای بازسازی دیراست.

 

استاديار پژوهش بخش تحقيقات منابع‌طبيعي مركز تحقيقات لرستان، بسیاری از گونه های آویشن که در زبان محلی لری( ازگوئه نامیده می شود) از بین می روند، خیلی از این گونه ها به لحلظ مقدار اسانسی که تولید می کنند در سطحی هستند که قابل رقابت با گونه های اروپائی را دارند.

 

رامک، با اشاره به ظرفیت توانمند سازی گیاهان دارویی استان، ادامه داد: اگر گیاه های با ارزش در حد استعداد های موجود در استان تجاری سازی شود، ظرفیتی کم نظیر در جهت تولید شغل و ثروت است.

 

وی با بیان اینکه برخی گونه ها  به دلیل غفلت از اصل تجاری سازی در حال از بین رفتن هستند، بیان کرد: غفلت از گیاهان دارویی در حالی است که در آینده ممکن است خیلی از این گونه ها حتی ارزش تجاری ودارویی بیشتری پیدا کنند و موادی را در بعضی از این گیان هان پیدا کنند که تا کنون ارزش دارویی آن روی خیلی از بیماری ها ناشناخته بوده است.

 

رامک، با بیان اینکه صیانت از گیاهان دارویی وظیفه سنگینی است، ادامه داد: منابع طبیعی به عنوان ثروت ملی از فاکتور های مهم امنیت ما هستند و هر جا که منابع طبیعی حفظ شوند فاکتور مهم امنیت ملی هم حفظ شده است.

 

استاديار پژوهش بخش تحقيقات منابع‌طبيعي مركز تحقيقات لرستان،  افزود: اگر ما منابع طبیعی را خوب نگه نداریم و آن را به آیندگان نسپاریم، قطعا آیندگان  دستشان خالی خواهد بود.

 

 

عقب نشینی منابع طبیعی موجب ضعیف شدن کشاورزی می شود

 

وی بیان کرد: صیانت از منابع طبیعی رکنی مهم برای توسعه کشاورزی است، هرچه عرصه های منابع طبیعی بیشتر عقب نشینی کند، بخش کشاورزی ضعیف تر خواهد شد.

 

رامک، ادامه داد: هرچه طبیعت عقب نشینی کند میزان آفات و بیماری ها به خاطر اینکه از کنترل طبیعت خارج میشه به دلیل همزیستی ها و وابستگی های رفت و برگشتی گیاه و جانور که در طبیعت داریم، بیشتر خواهد شد.

 

وی خاطرنشان کرد: در خصوص حراست از گیاهان دارویی لازم است برنامه های حفاظت و حمایت در حوزه های محیط زیست و منابع طبیعی داشته باشیم.

 

رامک با اشاره به اینکه  در بسیاری از اکو سیستم ها اعلام ممنوعیت شکار می شود، تاکید کرد: در خصوص گیاهان هم می بایست به این شکل باشد و می بایست در نقشه ها آشتیان گیاهان در معرض خطر در طبیعت در دسترس محیط بانان قرار گیرد و به عنوان مناطق ویژه اعلام و از آنها حمایت و نگه داری شود.

 

استاديار پژوهش بخش تحقيقات منابع‌طبيعي مركز تحقيقات لرستان،  تصریح کرد:در بسیاری از کشور ها مجوزها بهره برداری صادر می شود و افراد شناخته شده که به عنوان مدافع و محافظ برای جنگل و مرتع عمل می کنند و کوچکترین تهدید ها را گرازش می کنند و بهره برداری پایدار و آموزش دیده را باید در جنگل ها و مراتع داشته باشیم و کنترل شده و توسط افراد آموزش دیده باشد که در این صورت نه تنها رو به کاهش نخواهیم رفت بلکه سد دفاعی و حفاظتی به وسیله بهره بردارهای قانون مند، برای مراتع و جنگل ها ایجاد خواهیم کرد.

 

وی با بیان اینکه متاسفانه در استان لرستان به شکل جزیره ای کار می شود، افزود: در استان لرستان به خوبی ارتباطات برقرار نشده است، در حالی که  نهاد های چون محیط زیست و منابع طبیعی باید خوراک های عملیاتی را مراکز تحقیقاتی بومی استان دریافت کنند.

 

رامک، با اشاره به فعالیت مراکز تحقیقاتی، افزود: محققین بخش منابع طبیعی مرکز تحقیقات کشاورزی لرستان در ماه بین 5 تا 20 بار( بسته به شرایط فصلی) به منابع طبیعی سرکشی می کنند و اطلاعات کم نظیری در خصوص گیاهان و رویشگله های گیاهی استان در اختیار دارد.

 

وی با اشاره به ضرورت واقعی بودن اطلاعات تحقیقاتی در حوزه اجرایی، افزود: اطلاعاتی به درد بخش اجرای می خورد که واقعی باشد و هرسال بازنگری شده باشد، که مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی این پتانسیل را دارد که درتهیه نقشه های حفاظتی برای گیاهان در معرض خطر به بخش های اجرایی مانند محیط زیست و منابع طبیعی کمک نماید تا از این گیاهان در جاهایی که در معرض خطر هستند، حفاظت شود.

 

 

استاديار پژوهش بخش تحقيقات منابع‌طبيعي مركز تحقيقات لرستان،  خاطرنشان کرد: اگر این نقاط مشخص باشد مسیر عبور عشایر را می توانند تغییر دهند و آن قسمت های ها که در مسیر عشایر هستند به دلیل تخریب های انسانی و به دلیل تخریب های جانوری و دام از بین می روند.

 

وی با بیان اینکه وقتی این گیاهان در بهار از بین بروند در تابستان به گل دهی و بذر پاشی نمی رسند، ادامه داد: باید مسیر های توریست ها به گونه ای فراهم و ساماندهی می شود که از مسیر های گونه های در حال خطر انقراض عبور نکنند و این گونه‌ها بیشتر از این آسیب نبییند.

 

رامک خاطر نشان کرد: به شکل عملیاتی باید ژنوم های که در طبیعت در معرض خطر هستند، برای کشت و اهلی کردن و تکثر آنها در مزارع کار شود که البته انجام این مهم تنها از مسیر اجرای برنامه‌هایی مسیر خواهد بود که بر اساس تحقیقات و اطلاعات مستند و دقیق، طراحی شده باشند.

 

این کارشناس با بیان اینکه مطابق مصوبه مجلس یک درصد از بودجه بخش های اجرایی لازم است صرف امورتحقیقاتی شود، ادامه داد: تقریباً در همه جای دنیا تحقیقات دولتی نیست، بخش های اجرا براساس نیاز های خود کار تحقیقات را به مراکز تحقیقاتی سفارش می‌دهند. اگر مؤلفه تحقیقات در کارهای اجرایی لحاظ نشود، دچار مصیبت هدر رفت سرمایه و دوباره کاری می‌شویم.

 

رامک ابراز کرد: جایگاه تحقیقات در برنامه سازی مغفول افتاده که حتما باید در کارهای برنامه ای باید به جایگاه تحقیقات توجه ویژه شود چرا که اساس و پایه توسعه پایدار بر تحقیقات استوار شده و تولید علم، حراست از منابع، ثروت آفرینی و به دنبال آن ایجاد شغل و افزایش سطح معیشت، بدون تحقیقات امکانپذیر نیست.

 

وی ادامه داد: گیاهان دارویی استان، سرمایه خدادادی هستند که باید با زیرساخت قرار دادن تحقیقات، برنامه‌های مطالعه شده و سنجیده را اجرایی کرد و قدم‌هایی استوار و جدی برای بهره برداری درست و پویا از این منابع بی نظیر برداشته شود.

 

موسیر لرستان ظرفیتی عظیم در حوزه اشتغالزایی و تولید درآمد

 

موسیر استان لرستان بویژه موسیر گرین، برند است در کشور و متاسفانه تاکنون بهره‌برداری از این گیاه به صورت برداشت از مناطق طبیعی بوده و این سبب ضررهای جبران ناپذیری به رویشگاه‌های این گیاه با ارزش شده است.

 

اکنون موسیر در معرض خطر انقراض قرار دارد و عرصه‌های طبیعی دیگر کشش تولید و جوابگوی نیاز بازار مصرف نیستند، از این رو در سال‌های اخیر کشاورزان مناطق سردسیر به کشت موسیر روی آورده اند. کشت موسیر در زمین های زراعی درآمد بالایی دارد و این حرکت می بایست توسط مدیران ارشد استان حمایت شود و با استفاده از تحقیقات تلاش کنیم در اجرای سیستم کشت مکانیزه موسیر به عنوان یک فرصت و مزیت نسبی در تولید درآمد و شغل در استان لرستان، پیش برویم و قدم های جدی برداریم.

 

پروین رامک، عضو هيأت علمي و استاديار پژوهش بخش تحقيقات منابع‌طبيعي مركز تحقيقات لرستان، گفت: مزیت نسبی اقلیم ما موجب می شود که کشت موسیر دیگر استان ها قابلیت رقابت با موسیر استان لرستان را ندارد.

 

وی با بیان اینکه کشت موسیر تا سال های اخیر در استان لرستان انجام نمی شد، افزود: تا سال های اخیر تنها موسیر طبیعی برداشت می شد.

 

رامک با بیان اینکه در سال های اخیر موسیر در بخش های سردسیر استان لرستان کشت می شود، افزود: کشت موسیر در استان لرستان به شکل دستی و خود جوش توسعه یافته است.

 

وی ادامه داد: چون برداشت موسیر از عرصه‌های طبیعی در استان ما ممنوع و فروش آن قاچاق است،  لذا کشاورزانی که موسیر را در زمین زراعی خود می کارند نیز هنگام فروش  با مشکل ممنوعیت فروش مواجه می‌شوند.

 

عضو هيأت علمي و استاديار پژوهش بخش تحقيقات منابع‌طبيعي مركز تحقيقات لرستان افزود: با پی گیری های به عمل آمده تلاش می شود که برای کشاورزی پروانه بهره برداری و کارت های شناسایی صادرشود.

 

 

وی ادامه داد: صدور کارت بهره برداری ظرفیتی است که موجب می شود هم از طبیعت صیانت کنیم و هم در  ایجاد شغل و رونق  درآمد موثر باشد.

 

رامک، ادامه داد: سال گذشته در کل استان و مناطق سردسیری چون بروجرد، نورآباد و الیگودرز، حدود 10 هکتار سطح زیر کشت موسیر بوده است.

 

وی با بیان اینکه در سال اخیر سطح زیر کشت موسیر لرستان افزایش یافته است، بیان کرد: خوشبختانه امسال سطح زیر کشت موسیر در استان لرستان به 50 هکتار هم در این مناطق می‌رسد.

 

عضو هيأت علمي و استاديار پژوهش بخش تحقيقات منابع‌طبيعي مركز تحقيقات لرستان، گفت:  قطعاتی که کشاورزان کشت کرده اند از هزار متر تا دو هکتار بوده است.

 

وی با بیان اینکه عمده کشاورزان در نور آباد و الیگودرز بودند، افزود: برای کشاورزان موسیر کار استان کلاس های آموزشی از سوی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان لرستان، گذاشته شده است.