به گزارش گروه اندیشه خبرگزاری شبستان: قرآن کریم و احادیث، انسان ها را به تفکر فراخوانده اند. در قرآن، اندیشیدن از اوصاف خردمندان به شمار آمده است.
رسول خدا(ص) می فرمایند: «ای ابن مسعود! هرگاه خواستی کاری کنی از روی دانش و خرد باشد و از کار بدون تدبر و دانش بپرهیز، چراکه خدای جلیل می فرماید: «در سوگندهای خود مانند آن زن نباشید که بافته اش را پس از آنکه محکم می کرد از هم می گسست و رشته رشته می کرد».
همچنین می فرمایند: «دو رکعت نماز سبک با تدبر از نماز در تمام شب بهتر است.» و باز می فرمایند: «نشانه خردمند این است که هرگاه خواست سخن بگوید تدبر می کند؛ اگر مفید بود سخن می گوید و سود می برد و اگر زیانبار بود خاموش می شود و در امان و سلامت می ماند».
به فرموده امام صادق(ع): «فردی نزد رسول خدا(ص) آمد و عرض کرد: ای رسول خدا! توصیه و سفارشی به من کن. آن حضرت(ص) سه بار از او پرسید: «اگر سفارشی کنم انجام می دهی؟» آن شخص در هر سه بار پاسخ داد: آری، ای رسول خدا! حضرت رسول(ص) فرمودند: «به تو سفارش می کنم که هرگاه خواستی کاری انجام دهی درباره سرانجام آن تدبر کن؛ اگر مایه رشد و هدایت بود انجام بده و اگر مایه گمراهی بود از آن بپرهیز».
امیرالمومنین(ع) فرمودند: «آگاه باشید! عبادتی که در آن تفکر نباشد سودی ندارد»؛ و نیز می فرمایند: «آگاه باشید! اگر در قرائت قرآن تدبر نباشد سودی ندارد»، همچنین آن حضرت(ع) در وصیت به محمد بن حنیفه فرموده اند: «هر کس در کارها بدون توجه به فرجام آن وارد شود خود را در معرض رخدادهای بسیار زشت و ناپسند قرار می دهد و تدبیر پیش از عمل تو را از پشیمانی ایمنی می بخشد».
ابن کوّاه، از امیرالمومنین(ع) درباره ویژگی های اسلام پرسید. آن حضرت(ع) فرمودند: «خدای متعالی اسلام را تشریع کرد و آن را پوششی برای عاقبت اندیشان و (سبب) فهم تیزبینان قرار داد»؛ نیز فرمودند: «برترین عبادت اندیشیدن مداوم درباره خدا و قدرت اوست.»
امام رضا(ع) نیز می فرمایند: «عبادت به فراوانی نماز و روزه نیست. عبادت واقعی، تفکر در کار خدای جلیل است».
تدبر و تدبیر در امور
رسول خدا(ص) به شخصی فرمودند: «سفارش می کنم هر گاه خواستی کاری انجام دهی به سرانجام آن بیندیش؛ اگر مایه رشد بود آن را انجام بده و اگر مایه فساد و تباهی بود آن را رها کن.» همچنین آن حضرت(ص) می فرمایند: «خدای متعال دوست دارد هر یک از شما وقتی کاری می کند آن کار را محکم و استوار سازد.» امیرمومنان(ع) نیز می فرماید: «استواری زندگی به برنامه ریزی نیکو و سنجه آن دوراندیشی نیکوست».
امام صادق(ع) فرموده اند: «سه چیز فرد را از دستیابی به مقامات عالی باز می دارد: کوتاهی همت، کم تدبیری (چاره جویی) و ناتوانی در اندیشه»؛ نیز درباره تدبیر سلمان فارسی می فرمایند: «او هزینه یک سال را از درآمدش جدا می کرد تا درآمد سال بعد فرا رسد».
امام جواد(ع) فرموده اند: «فاش کردن چیزی پیش از استحکام آن باعث فسادش می گردد».
منبع: مفاتیح الحیات تالیف آیت الله جوادی آملی
نظر شما