سواد در جامعه ما یک بحران شده است

به گزارش خبرنگار شبستان، دکتر بهاره نصیری، امروز در نشست تخصصی " سواد رسانه‌ای در گذر تاریخ ایران، دیروز، امروز و فردا " که در دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه ها برگزار شد، گفت: تورنتو نخستین ایالتی بود که در سال 1978 بحث سواد رسانه‌ای را در انجمن سواد رسانه ای مطرح کرد. این انجمن متشکل از اساتید دانشگاه ها، آموزگاران مدارس و اولیای بچه ها بودند. رویکرد این انجمن بر تفکر انتقادی است. به دلیل نفوذ فرهنگ آمریکایی بحث سواد رسانه ای در کانادا مورد توجه قرار گرفت.

دکتر نصیری ادامه داد: خیلی از معلمان و اساتید نگران شهروندان و اعضای خانواده خود شدند و برای ایمن شدن آنها اقدام به آموزش سواد رسانه ای کردند. یکی از سرفصل های درس سواد رسانه ای در کانادا هویت کانادایی است. رویکرد کانادا به سواد رسانه ای بیشتر رویکرد انتقادی است.

وی اظهار داشت: در ژاپن به جای سواد رسانه ای، کاربری موثر اطلاعات را به کار می برند. محققان ژاپنی اعلام کردند بیش از 99.5 درصد دانش آموزان ژاپن از اینترنت استفاده می کنند. من مهمترین ویژگی که در معلمان ژاپنی دیدم، احترام آنها به دانش آموزان بود. رویکرد کانادا به سواد رسانه ای رویکرد محتوایی از نوع انتقادی است. رویکرد ژاپن به سواد رسانه ای بر پایه یادگیری فعال و خودروشنگری فعال است. هر یک از کشورهای ژاپن و کانادا بر اساس نیازهای خود آموزش سواد رسانه ای را دنبال کردند.

وی با بیان اینکه هنوز در کشور ما آموزش سواد رسانه ای کلاف سردرگم است، عنوان کرد: برداشت های مختلفی از سواد رسانه ای می شود. مطالعات سواد در ایران بافتمند است. سواد با زندگی ما عجین شده است و صرفا به معنای آموزش خواندن و نوشتن نیست. سواد نوعی شعور در کنش افراد، قدرت تفسیر متن و قدرت رمزگشایی بینامتنی و توانایی برقراری ارتباط درونی با متن است.

این پژوهشگر بیان کرد: مفهوم سواد در کشور ما مفهوم ایدئولوژیک است. در کشور ما سواد دارد به سمت بحث کاسبکارانه می رود. سواد از جنس عقل ارتباطی، حکمت و خرد است. متاسفانه در کشور ما سواد یک گسست معنایی پیدا کرده است و از قلمرو خرد به تکنیک و فن کشیده شده است.

دکتر نصیری با اشاره به اینکه سواد در جامعه ما یک بحران شده است، تصریح کرد: وقتی سواد مرزهای فرهنگی اش را نادیده می گیرد تبدیل به یک امر ابزاری و بازاری می شود. همه ما توانایی خواندن و نوشتن داریم اما میل و رغبت به خواندن کتاب و نوشتن مطلب نداریم. سواد به یک امر تکلفی، تصنعی و تکنیکی تبدیل شده است. کاربردهای سواد کاهش یافته است.

وی خاطرنشان کرد: باید به 4 مهارت خوب دیدن، خوب شنیدن، خوب صحبت کردن و خوب نوشتن توجه کرد. در بسیاری از کشورها انشا درس مهمی است اما در کشور ما اینطور نیست. ما این مهارت ها را جدی نمی گیریم. وقتی سواد از مقوله تفکر به تکنیک نزدیک می شود بحران ایجاد می شود. سواد در جامعه ما به جای امر تفکر بر انگیز،به امر تکنوژیکال تبدیل شده است.