خبرگزاری شبستان از گیلان/ گیلان
یکی از شخصیت هایی تاثیرگذار در تاریخ اسلام مختار بن ابی عبیده ثقفی است که تیر تبلیغات منفی امویان و زبیریان و اشراف کوفه، چهره او را در گیر و دار قضاوت تاریخی، در هاله ای از ابهام قرار داده است همو که توانست در تاریک ترین و مخوف ترین برهه تاریخ، آذرخش امیدی در دل شیعیان بیافریند و انتقام قبیله هابیلیان را باز ستاند.
قرآن کریم انسان ها را به تفکر و تدبر در تاریخ بشر فرا می خواند زیرا تاریخ آینه تمام نمای زندگی انسان هاست، جوامع انسانی نیز تابع اصول و قواعدی هستند که در هر دوره بر اساس شرایط موجود، قابل تکرار خواهد بود، در این میان باید توجه داشت که گاه میان تاریخ مدون و تاریخ حقیقی، فاصله های فراوانی وجود دارد به ویژه در مورد شخصیت هایی که مورد حب و بغض افراد گوناگون قرار گرفته اند.
لذا دیدگاه اهل بیت(ع) در مورد مختار و قیام او را در این مقاله یادآور می شویم.
الف-امام علی(ع):
برخی از مورخان نقل کرده اند که پدرش او را در حالی که کودک بود نزد امیرالمؤمنین علی(ع) آورد و آن حضرت او را در دامان خود جای داد و دست بر سرش کشید و فرمود: "یا کیس یا کیس""(جنبش های شیعی در تاریخ اسلام/ ص 549)"
اصبغ بن نباته از اصحاب وفادار و از شاگردان برجسته علی(ع) است، وی می گوید: روزی امیرمؤمنان را دیدم که مختار را(که طفلی کوچک بود) روی زانوی خود نشاند و با نوازش و محبت بر سر او دست می کشید و می فرمود: "یا کیس یا کیس" "(بحارالانوار/ ج 45 / ص344:رجال کشی/ ص127)"
برخی از پژوهشگران از این واژه نتیجه گرفته اند که علی(ع) به این وسیله از حوادث آینده و از قهرمانی و آزمودگی سیاسی و آراء و اقدامات درست و خردمندانه او خبر داده است، مانند اینکه به خون خواهی اهل بیت(ع) اقدام کرد و با غاصبان حقوق و میراث آنها به مخالفت برخاست و دور نیست درست باشد که امیرمومنان او را به این صفت خوانده باشد. "(جنبش های شیعی در تاریخ اسلام/ ص 549)"
و از کلام سخنان فقهای بزرگ شیعه علامه ابن نما و آیت الله خویی(ره) بر می آید که به خاطر همین سخن امام علی (ع) است که مختار به این لقب " کیسان" معروف شد. "(معجم رجال الحدیث /آیت الله خویی/ج18/ص102)"
امام علی(ع) فرمود: به زودی فرزندم حسین(ع) کشته خواهد شد، اما اندکی پس از آن جوانی از قبیله ثقیف به پا می خیزد و انتقام او را از این ستمکاران می گیرد."(حدیقه الشیعه / مقدس اردبیلی/ص504)"
ب- امام حسین(ع) :
امام حسین(ع) در خطبه ای به لشکر کوفه و شام فرمود: خداوند براینان آن جوان ثقفی را مسلط گرداند تا ننگ مرگ و ذلت را در کامشان فرو ریزد و از قاتلان ما کسی را نبخشد و به جای هر کشته ای از ما بکشد و در برابر هر ضربتی که به ما وارد نموده اند ضربتی وارد نماید و انتقام اصحاب خاندن و پیروان مرا از اینان بگیرد. "( بحار الانوار / ج45 / ص10 و 386)"
ج- امام سجاد (ع):
در هیچ عصری به اندازه عصر امام سجاد(ع) حق کشی و پرده پوشی به آن اندازه نبوده است. کتمان فضایل اهل بیت(ع)، انتشار احادیث باطل در حق دشمنان و جعل اکاذیب درباره ائمه طاهرین(ع) در هیچ زمانی به آن اندازه نبوده است.
ابوالفرج اصفهانی می نویسد: سابقین از شعرا به جهت ترس شدید از بنی امیه نمی توانستند، در حق امام(ع) مرثیه بگویند. "(مقاتل الطالبین/ ص 81) "
در واقع از این مطالب شدت تقیه معلوم می شود، با شهادت امام(ع) تقیه خاتمه نیافت و چنین نبود که پس از شهادت امام(ع) مردم بتوانند به آسانی مرثیه گویند و برای امام شهیدان نوحه سرایی کنند چون تا یزید زنده بود برشیعیان بلکه بر مسلمانان سخت می گرفت، پس از هلاکت او، سلطنت به ابن زبیر رسید، او در شقاوت و خیانت کمتر از یزید نبود، او کسی است که آرزو داشت گودالی کند و آن را از آتش پر کند و عموم بنی هاشم را در آن بسوزاند او کسی است که از جهت دشمنی با بنی هاشم صلوات بر پیغمبر را ترک کرد. "(مقاتل الطالبین/ ص 35) "
درباره ارتباط امام سجاد(ع) با دومین جنبش شیعی یعنی جنبش مختار ابهاماتی وجود دارد و یا مطرح می شود، اول آنکه آیا امام سجاد(ع) به مختار در مورد قیام اذن داده است؟ دوم آیا مختار معتقد به امامت محمد بن حنیفه بوده است؟ ما با آوردن یک روایت صحیح جواب هر دو مورد را خواهیم داد.
یعقوبی می گوید: چون(مختار) به کوفه رسید شیعیان بر وی گرد آمدند و(مختار) به آنان گفت: که محمد بن علی بن ابی طالب مرا فرستاد تا امیر شما باشم و مرا فرموده است که با حلال شمارندگان(حرام ها) جنگ نمایم و از اهل بیت ستمدیده اش خوانخواهی کنم، و من به خدا سوگند کشنده پسر مرجانه ام و از کسانی که بر اهل بیت پیامبر(ص) خدا ستم کرده اند من انتقام خواهم گرفت پس گروهی از شیعیان او را تصدیق کردند و جمعی گفتند : خود نزد محمد بن علی می رویم و چون نزد او رفتند و از او پرسیدند، گفت: چقدر دوست دارم کسی را که خون ما را بخواهد و حق ما را بگیرد و دشمن ما را بکشد پس نزذ مختار باز آمدند و با او بیعت کردند و پیمان بستند و گروهی فراهم آمدند."(تاریخ یعقوبی / ص 201)"
انقلابیون کوفه نزد "محمدبن حنفیه" آمدند و گفتند: مختار قیام کرده و ما را نیز فراخوانده است ما نمی دانیم مورد تایید اهل بیت هست یا نه؟ "محمد بن حنفیه"، گفت: اما خوانخواهی خانواده ها را اگر می خواهید برخیزید به نزد امامم و امامتان امام سجاد(ع) برویم وقتی وارد برامام شدند " محمد بن حنفیه" خبری را که برای آن آمده بودند به امام سجاد(ع) عرض کرد، امام فرمودند: ای عمو! اگر غلام سیاه پوستی، به خوانخواهی ما، مردم را دعوت به قیام کند، برهمه مردم واجب است که او را یاری دهند و من تو را دراین کار نماینده خود قرار دادم، هرکاری صلاح می دانی انجام بده. پس آنها خارج شدند در حالی که سخنان امام را شنیده بودند و این چنین می گفتند: امام سجاد(ع) و محمد بن حنفیه به ما اجازه قیام داده اند.
امام سجاد با پذیرفتن هدایایی که مختار برای حخضرت فرستاده بود در واقع او را تایید می کرد و در چند مورد گزرش شده که امام در حق مختار دعا کرده است و همه این موارد حاکی از موضه گیری مثبت امام سجاد(ع) در مورد قیام مختار است.
مثل این روایت: هنگامی که سر بریده "عبیدالله بن زیاد، و عمر بن سعد " را خدمت امام زین العابدین آوردند فورا به سجده افتاد و گفت: حمد و سپاس خدای را که انتقام خون را از دشمنان گرفت و خداوند به مختار جزای خیر دهد." (معجم الرجال الحدیث /ج18/ ص109: قاموس الرجال/ ج8/ ص 45)"
منبع:
ماهنامه تخصصی شیعه شناسی، حجت الاسلام والمسلمین دکتر شفیع پور حسینی
پایان پیام/
نظر شما