دکتر اصغر دادبه، استاد فلسفه اسلامی و ادبیات عرفانی در پاسخ به این سوال که سیاسی‌شدن حوزه فرهنگ چه تبعاتی دارد، به خبرنگار شبستان گفت: اولین اثرش این است که وقتی فرهنگ، سیاسی شد باید مطابق با میل آن جریان سیاسی حرف بزنیم در حالی که شرط اول و قدم اول در مسیر تحقیق این است که بی طرف باشی. خود به خود حضور سیاست یعنی نفی بی طرفی. طبیعی است اگر تابع اصلاح طلبی باشی باید طوری حرف بزنی که اصلاح طلبان بپسندند. اگر تابع اصولگرایان هم باشی باید مطابق میل آنها حرف بزنی.
دکتر دادبه با بیان اینکه سیاسی شدن حوزه فرهنگ بزرگترین آفت است، عنوان کرد: در کار تحقیق قرار نیست ما مطابق با میل یک جریان حرف بزنیم، بلکه قرار است چنانچه که هست از آن حرف بزنیم. این نخستین گامی است که یک محقق باید بردارد. فقط مسئله آزمایشگاه نیست که تعداد گلبول‌های خون در یک لوله آزمایشگاه زیر میکروسکوپ را باید به همان تعداد بگویی. اگر بیشتر یا کمتر بگویی نتیجه ای که پزشک باید بگیرد، نمی گیرد. در مسایل انسانی و علوم انسانی هم قضیه به همین منوال است.
وی در پاسخ به این سوال که چه اقداماتی باید صورت گیرد که حوزه فرهنگ دچار سیاست‌زدگی نشود به شبستان اظهار داشت: دو اقدام باید صورت گیرد. یک اقدام از بالاست که معمولا نمی شود انتظاری داشت. هر کس آن بالا بنشیند و بشود سیاستمدار و سیاستگذار حتی اگر بنده و شما باشیم، انتظار داریم که مطابق میل‌مان حرف بزنند اما غیرممکن است. اگر کسی که بر مسند سیاست می نشیند اهل علم و دانش باشد بدون تردید نسبت به کسی که فقط سیاستمدار است، متفاوت خواهد بود. اگر به زبان ریاضی حرف بزنیم باید بگویم لااقل 50 درصد بهتر است.
این استاد فلسفه اسلامی و ادبیات عرفانی تصریح کرد: این امید هست که اشغال‌کنندگان صندلی‌های سیاسی مقداری بینش علمی را داشته باشند. اگر این طور باشد در حوزه فرهنگ گام‌هایی رو به جلو برمی داریم، در غیر این صورت تمام تمانم وظایف به عهده خود مردم و محققان می شود.
این نویسنده و پژوهشگر خاطر نشان کرد: محقق باید سعی کند درگیر سیاست نشود و این کار آسانی نیست. چه بسا خیلی اوقات اگر سعی کند درگیر قضیه سیاسی نشود و اصلا اصل کار از دست می رود. اینجا اگر بشود ضرب المثل معروف " نه سیخ بسوزد و نه کباب " را رعایت کرد، خوب است. هرچند ایده آل نیست اما نسبت به وضع بدتر، بهتر است.
مدیر گروه ادبیات دایره المعارف بزرگ اسلامی بیان کرد: ظاهرا به نظر می رسد کمتر امید به ان سو هست. این سو باید محقق قانع باشد و توقعاتش را کم کند و این خود داستانی است. هرچه توقع در هر حوزه ای کم شود، آزادگی بیشتر می شود. " در این دنیا اگر سودی است با درویش خرسند است/خدایا منعم ام گردان به درویشی و خرسندی ". این بیت شعر در همه زمینه ها صادق است. اگر انتظار داشته باشی در کار تحقیق فلان بهره مالی را داشته باشی و یا آن میزان راجع به شما تبلیغ شود ، گرفتار می شوی. می فهمم که زندگی مشکل است. من هم مثل همه زندگی می کنم اما هر چقدر بشود توقعات را کم کرد، آدم می تواند آزادتر و آزاده تر باشد و تحقیق علمی تری انجام دهد.
گفتگو از مریم داوری
نظر شما