فلسفه مضاف؛ ضرورت یا اتلاف وقت؟!/فلسفه برای حل مسائل روز وارد گود شود

به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، همایش ملی فلسفه مضاف صبح امروز چهارشنبه، 17 آذرماه به همت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در حوزه علمیه امام رضا(ع) برگزار شد که یکی از برنامه های آن، برگزاری مناظره علمی با حضور حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید علی طاهری خرم آبادی، عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف و حجت الاسلام و المسلمین دکتر علیرضا قائمی نیا، عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی بود .

واژه فلسفه مضاف در ایران جعل شده است!

براساس این گزارش، حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید علی طاهری خرم آبادی، عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف در این مناظره با اشاره به اینکه شش سال پیش، مقاله ای با همین موضوع، در مجله آئین حکمت منتشر کرده است، اظهار کرد: در این مقاله، سه مدعا داشتم که واژه فلسفه مضاف در ایران به وجود آمده است و در غرب فلسه دین، غرب، سیاسی و موارد دیگر مطرح است و این واژه در ایران جعل شده است.

وی ادامه داد: هیچ دلیل موجهی برای به کاربردن واژه فلسفه مضاف مطرح نیست و نباید برای چیستی آن، بحث کرد، علاوه برآنکه به کارگیری آن، رشد فلسفه را نیز متضرر می کند.

ادله متقنی برای آنکه فلسفه مضاف در برابر فلسفه مطلق است، وجود ندارد

طاهری با بیان اینکه معتقدم ادله متقنی برای اینکه فلسفه مضاف در مقابل فلسفه مطلق است، وجود ندارد، تصریح کرد: دومین دلیل آن است که پرداختن به این بحث ها، در ایران دلیلی ندارد.

عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف با اشاره به اینکه افرادی بنا به دلایلی، وجود فلسفه مضاف را ضروری می دانند، افزود: معتقدم این فلسفه ضرورتی ندارد و دلیل آن است که فلسفه مضاف در برابر فلسفه مطلق معنا پیدا می کند.

وی با بیان اینکه معتقدند فلسفه مطلق پیرامون اصل موجود به ماهو موجود تعریف می شود، تصریح کرد: فلسفه مطلق به این معنا نیست زیرا بحث موجود به ماهو موجود، فلسفه اولی نامیده می شود که مهم و کانونی است پس برای تعریف فلسفه مضاف نیازی احساس نمی شود.

فلسفه مساوی متافیزیک است؟

طاهری با اشاره به اینکه فلسفه مضاف در گذشته فلسفه ما و حتی غرب نیز وجود ندارد، افزود: در 60 سال اخیر فردی نگفته است که فلسفه علم موجود به ماهو موجود نیست زیرا آن فلسفه اولی ست و این تعریف، فلسفه را مساوی متافیزیک می کند.

عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف با بیان اینکه فلسفه مضاف تنها یک نامگذاری است، گفت: دلیلی وجود ندارد که مباحث متافیزیکی، فلسفه مطلق است و مابقی را مضاف بدانیم.

صرف زمان برای تبیین فلسفه مضاف کار بیهوده ای است

وی با بیان اینکه فلسفه مضاف دارای چه اهمیتی است؟!، گفت: این نامگذاری، دانش پژوهان فلسفه را به این سمت می کشاند که فلسفه، متافیزیک و مابقی مباحث فرعی است و به دلیل معرفی نکردن عام فلسفه، افراد غیرمتخصص نیز در این مبحث وارد می شوند.

طاهری با اشاره به اینکه فلسفه حقوق یا سیاسی و ... در حوزه کاری فیلسوفان است، افزود:  متخصصان دیگر حوزه ها با پیش زمینه های دیگر باید با متد فلسفی در این مباحث وارد  شوند.

عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف با بیان اینکه ایجاد اصطلاح فلسفه مضاف موجب بحث های مختلفی برای تبیین چیستی و دلایل آن شده است، گفت: صرف این زمان برای تبیین این بحث ها را می توان، برای پاسخگویی به پرسش های این علم اختصاص داد، در حالی که از فلسفه مضاف، فلسفه اقتصاد یا علم خارج نمی شود.

فلسفه مضاف ناظر به نیازهای روز جامعه است

براساس این گزارش، حجت الاسلام و المسلمین دکتر علیرضا قائمی نیا، عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در پاسخ به این اظهارات با بیان اینکه فلسفه مضاف اصطلاحی مبهم است، گفت: ذیل این واژه سه نوع بحث مطرح می شود؛ یکی فلسفه ناظر به دانش ها مثل فلسفه علم زیست شناسی و دوم فلسفه وابسته به دانش بشری مانند فلسفه هنر و دیگری فلسفه های غیروابسته به دانش بشری مانند فلسفه طبیعت که منظور و هدف از فلسفه مضاف، اضافه شدن فلسفه به دانش های بشری است که پرداختن به آنها، نیاز روز جامعه است.

وی اضافه کرد: کانت فلسفه را از هستی شناسی به معرفت شناسی سوق داد و بعد از آن فلسفه متافیزیکی بی معنا قلمداد و مطرح شد که فلسفه به علومی مثل فیزیک، شیمی و ... باید اطلاق شود.

قائمی نیا با بیان اینکه مسئله اصلی روزگار ما و عصر انقلاب، توجه به فلسفه های مضاف است، افزود: فلسفه ما در دوره تاریخی علامه طباطبایی(ره)، به مسئله مارکسیست پرداخت و تابع نیاز بود اما اکنون این چنین نیست .

فلسفه مضاف ناظر به علوم خاص بشری است

عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه فلسفه مضاف لفظ نیست و در غرب نیز موردی به آن پرداخته می شود، تصریح کرد: فلسفه مضاف ناظر به علوم خاص بشری است و آنها را تحلیل و بررسی می کند.

وی اضافه کرد: فلسفه مضاف دارای چهار بعد: 1- هستی شناختی، مانند نیروی جاذبه دانش فیزیک، 2- روش شناسی، به این معنا که این فلسفه با چه روشی باید بررسی شود 3- معرفت شناختی، یعنی دانشمند از چه راهی به این گزاره معرفت می باید و 4- معناشناختی، به این معنا که انرژی، کوارک و سیاه چاله به چه معناست و این چهار بُعد با یکدیگر مرتبط و در شناخت علوم دیگر نیز تاثیرگذار هستند.

قائمی نیا با بیان اینکه فلسفه فیزیک ناظر بر علم فیزیک است، گفت: نگاه فلسفی را نمی توان محدود کرد و به سطح خاصی پرداخت البته موافقم تنها نباید روی ماهیت فلسفه مضاف متمرکز شد زیرا وقت بیهوده صرف کردن است و باید روی مسائل خاص و نیازهای روز تمرکز کرد.

فلسفه برای حل مسائل روز وارد گود شود

این گزارش می افزاید: در ادامه حجت الاسلام و المسلمین دکتر سیدعلی طاهری خرم آبادی، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف در ادامه این مناظره با بیان اینکه باید رویکردها تغییر کند، گفت: باید پرسش های واقعی داشته باشیم و تلاش کنیم آنها را پاسخ دهیم و رویکرد و نگاه از بیرون و بالا نداشته باشیم و به صورت مصطلح وارد گود شویم.

مبدا حرکات فلاسفه اسلامی مسائل روز باشد

حجت الاسلام و المسلمین دکتر علیرضا قائمی نیا، عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ادامه این بحث گفت: فیلسوفان در غرب با مسائل اجتماعی درگیر می شوند و به نتایجی دست پیدا می کنند و فیلسوفان مسلمان نیز باید فلسفه اسلامی را از آسمان به زمین آورند و مشکلات نظام و بشر را حل کنند تا مبدا حرکات ما، مسائل روز باشد.

فلسفه در معنای عام آن، معرفی شود

حجت الاسلام و المسلمین دکتر سیدعلی طاهری خرم آبادی در پایان این مناظره خاطرنشان کرد: مولفان کتاب هایی بنویسند و فلسفه را در معنای عام آن، معرفی کنند تا کسی که وارد علم فلسفه می شوند، بدانند چه کارهایی باید انجام دهند.

این گزارش می افزاید: همزمان با این همایش از کتاب های «جستاری در فلسفه های مضاف» و «درامد تاسیسی بر فسلفه های مضاف» رونمایی شد.