حجت السلام سید صمصام الدین قوامی، مجتهد نظریه پرداز مدیریت اسلامی در گفت وگو با خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، در مورد سیره و سبک زندگی امام رضا(ع) و اشراف حضرت به علوم زمان اظهار کرد: هشتمین امام شیعیان را عالم آل محمد می نامند و این امر از لسان امام صادق(ع) پیش بینی شده بود به گونه ای که امام صادق(ع) به امام کاظم (ع) فرمودند عالم آل محمد در صلب تو است.
وی ادامه داد: امام رضا(ع) در مواجهه با اندیشه های مختلف وارداتی در آن زمان به بهترین شکل مواجه و برخورد کردند. در آن زمان انحرافاتی در دوره هارون شکل گرفته بود و پس از او در مدت زمان کوتاهی که امین بر مسند خلافت بود وضع به همین منوال بود و در دوره حکومت مامون نیز شرایط به گونه ای دیگر رقم خورد و انواع و اقسام اندیشه ها وارد جامعه اسلامی شد.
این پژوهشگر تصریح کرد: هارون و امین در بغداد بودند اما مامون به ایران آمد. نوع انحرافاتی که در آن زمان وجود داشت نیز متفاوت بود از جمله «دهری » ها که با توحید و عقاید اسلامی و زیبنای آن مخالفت می کردند. آنان گروهی شبیه به ماتریالیست های زمان ما بودند. از سوی دیگر زنادقه یا همان زندیق ها نیز بودند. مجوس، نصارا، یهودیان، می توان گفت تقریبا هر مدل فکری در کنار ادبیان ایجاد شده بود و این تازه یک بُعد ماجرا بود.
مجتهد نظریه پرداز مدیریت اسلامی در ادامه گفت: اما بُعد دیگر را اصطلاحا افکار علوم انسانی تشکیل می داد. فلسفه و حکمتی که از غرب آن زمان وارد جامعه اسلامی شده بود خود به تنهایی اندیشه های مختلفی را وارد جامعه اسلامی کرد.
وی گفت: اندیشه هایی که از روم وارد شده بود به تنهایی موج جدیدی به راه انداخته بود و از سوی دیگر مامون اقدام به تاسیس بیت الحکمه کرد که در واقع بیشتر دار الترجمه بود و عوض اینکه افکار اهل بیت را بفرستند آن طرف مرز واژگون عمل کردند و افکار آن طرف را آوردند یعنی کاری که اکنون روشنفکران جامعه ما انجام می دهند به گونه ای که بشتر کارهای حوزه علوم انسانی ترجمه ای است.
حجت الاسلام قوامی با بیان اینکه از آن زمان بود که یک سری افکار ناسالم وارد جامعه اسلامی شد، افزود: امام رضا(ع) با چنین جامعه ای مواجه بود. این در حالی بود که در مدینه به دلیل حضور پیامبر(ص) و نشر افکار اهل بیت کمتر چنین مشکلاتی بود و میدنه کمتر با آسیب مواجه شد و بیشتر این آسیب ها در عراق و ایران بود لذا وقتی که امام هشتم وارد ایران شدند از این رصت ولایت عهدی استفاده کردند و بسیاری از این اندیشه ها را پاک سازی کردند.
این محقق گفت: مناظرات حضرت معروف است هرچند که مامون با هدف شکست امام(ع) این مناظرات را ترتیب می داد ولی عملا این سیر مناظرات علمی فرصت بود و امام رضا(ع) در تمامی این مباحث پیروز شد. حضرت با هرکس بر اساس دین و زبان اش سخن می گفت.
وی ادامه داد: از سوی دیگر وقتی اسلام ناب تبیین و معرفی شد افکار انحرافی نیز به تدریج خنثی شد و نتایج غیر اصولی به بار آمده از دار الحکمه از بین رفت. می توان آن زمان را به حال مقایسه کرد. امروز می گوییم حرف جدید نداریم و می رویم صرفا ترجمه می کنیم بدون آنکه تلاش کنیم. آن زمان نیز اینگونه بود و امام رضا(ع) در مناظرات شان با این رویه مبارزه جدی داشتند.
حجت الاسلام قوامی با اشاره به اینکه مناظرات امام رضا(ع) عمدتا جنبه عمومی داشت، تصریح کرد: این مناظرات عمدتا جنبه بین الادیانی داشت. حضرت سیصد شاگرد تربیت کردند و این مناظرات هم به نوعی دانشگاه ادیان بود. تک تک شاگردان امام(ع) متخصص تربیت شدند و هرکدام در یک حوزه فکری و علمی فعالیت داشتند.
وی اظهار کرد: بنابراین امام رضا(ع) یک حوزه علمیه را بنا نهاد و از طریق تربیت استاد، نظریه پرداز و مجتهد به این هدف نایل آمد. بنابراین مناظره، کادرسازی علمی و تولید علم از روش هایی بود که امام هشتم شیعیان در مواجهه با اندیشه های وارداتی داشتند.
مدیر بنیاد فقهی مدیریت اسلامی افزود: تمامی این موارد نیازمند شناخت انحرافات بود که امام رضا(ع) در ابتدا تمامی این مسایل را رصد کردند. بعد از آن بود که در ایران شیعه اصیل و ناب پا گرفت.
نظر شما