دستاورد صلح امام حسن(ع) برای شیعیان/درس بزرگ صلح حسنی برای حکومت های شیعی!

محمد الله اکبری، رئیس پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در گفت وگو با خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان که به مناسبت شهادت امام حسن مجتبی (ع) صورت گرفت، با اشاره به مفاد و ویژگی های صلح امام حسن مجتبی (ع) با معاویه، اظهار کرد: امام(ع) گروهی را برای مذاکره با معاویه اعزام کردند تا بتوانند علی رغم واگذاری حکومت، امتیازاتی را از معاویه بگیرند و یکی از بزرگترین امتیازاتی که ایشان می گیرند، امنیت مالی، جانی و ناموسی شیعیان امیرالمومنین امام علی (ع) به عنوان کسانی که در جنگ جمل، قتل عثمان و جنگ صفین حضور داشتند، بود تا این افراد تحت تعقیب قرار نگیرند و سربازان حقوقشان قطع نشود.

حفظ جان شیعیان مهمترین امتیاز صلح امام حسن (ع) با معاویه

وی با بیان اینکه معاویه برخی از شیعیان را تحت تعقیب قرار داد و آواره کرد اما به این بند از صلح نامه پایبند بود، تصریح کرد: معاویه با شیعیانی که بعد از این صلح نامه کاری علیه اش انجام ندادند، برخوردی نکرد و عموم شیعیانی که در جنگ صفین و جمل و یا قتل عثمان فعالیت داشتند، براساس این صلح نامه امنیت مالی و جانی داشتند.

خلف وعده معاویه با انتخاب جانشین خود

الله اکبری با بیان اینکه دیگر بند این صلح نامه آن بود که معاویه شخصی را جانشین خود نکند، تصریح کرد: براساس این بند باید معاویه کار حکومت را به خبرگان حکومت واگذار کند و براساس نقل های دیگر باید حکومت بعد از معاویه به امام حسن(ع)  یا امام حسین(ع)  برگردد اما در منابع معتبرتر آمده است که باید حکومت در اختیار خبرگان قرار گیرد و طبق تصمیم آنها عمل شود که این بند خلع سلاح معاویه بود که در نهایت خلاف این بند عمل کرد و فرزندش یزید را جانشین خود کرد و با رشوه های مختلف بزرگان مسلمانان را همراه کرد تا این امر را تایید کنند.

درس امام حسن(ع) برای حکومت های شیعی

رئیس پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اشاره به آثار صلح امام حسن(ع) برای ادامه حیات اسلام و شیعه افزود: صلح پیامبر (ص) با قریش در حدیبیه و تن دادن امیرالمومنین امام علی (ع) به آتش بست و حکمیت در جنگ صفین و صلح امام حسن (ع) با معاویه درسی برای شیعیان و مسلمانان بود تا در آینده در رفتار سیاسی آنها الگو باشد تا بدانند تصمیم گیری برای جنگ و صلح نیازمند شرایط و زمینه هایی است و این زمینه ها و شرایط عقلانی و عرفی است و اینطور نیست که انسان ناگزیر باشد در هر شرایطی بجنگد.

حفظ وحدت جامعه اسلامی بزرگترین وظیفه پیامبر(ص)، امامان و علمای دین

وی اضافه کرد: این اقدامات اولا راه را برای گفت وگو و مصالحه با دشمن تحت شرایطی، باز کرد تا در ادامه مسیر، علمای مسلمان و دولت های شیعی بتوانند با الگوگیری از این اقدامات، اگر جایی ناگزیر بودند، تن به صلح دهند و از سوی دیگر نشان داد وظیفه پیامبر(ص)، امامان و علمای دین در جامعه راهنمایی و هدایت گری و وظیفه دیگر آنها رفع منکرات است و اگر ایمان آوردگان تعدادشان زیاد شد، آنها می توانند به این اقدام دست بزنند و بزرگترین منکر حکومت طاغوت است اما وظیفه دیگر آنها حفظ اجتماع و وحدت جامعه مسلمان و پیشگیری از تفرقه آنهاست حتی اگر حاکم جائر باشد، آنها وظیفه دارند، مانع از تفرقه شوند تا امنیت برقرار باشد.

فقدان یاران باوفا مانع از اقدام علیه حکومت های طاغوتی

الله اکبری با اشاره به اینکه گاهی شرایط مانع می شود تا امامان(ع) برای از میان برداشتن حکومت های جائر عمل کنند، افزود : امامان(ع) در صورتی برای رفع این گونه حکومت ها موظف می شوند که یاران قابل توجهی داشته باشند و این یاران آماده جان فشانی باشند تا با تکیه بر آنها بتوانند منکر و ظلم را برطرف کند و حداقل احتمال پیروزی با نسبت عقلانی بالای 50 درصد باشد.

رئیس پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه اگر امام یا عالم دینی بررسی کند که احتمال پیروزی وجود ندارد، موظف نیست که منکر را رفع کند، افزود: پیامبر(ص) 13 سال در مکه حضور داشتند و قریش ظلم های بسیاری علیه ایشان و یارانشان انجام داد اما به دلیل آنکه حضرت(ص)، یاران قابل توجهی نداشتند، اقدامی نمی کنند و با حضور در مدینه و جذب یاران جان فدا، دست به اقدام می زنند و سکوت 25 ساله امیرالمومنین امام علی (ع) نیز در همین راستاست.

وی با بیان اینکه امام حسن (ع) نیز به همین قاعده عمل می کند و به دلیل آنکه یاران قابل توجهی نداشتند، وحدت جامعه را حفظ و قدرت را واگذار می کند، افزود: این صلح تحمیلی است اما امام(ع) از باب ناچاری به آن تن می دهند تا بتواند از جان مسلمانان دفاع کند و در آن امتیازاتی هم می گیرند تا هم شیعیان از آن درس بگیرند و هم جان امام حسن(ع) و برادرانشان حفظ شود تا به عنوان هادیان و راهنمایان امت و پاسداران اسلام و شریعت دگرگونی های بعدی را مدیریت کنند.

وظیفه مهم امام حسن(ع) برای حفظ اسلام از بدعت ها و انحرافات

الله اکبریخاطرنشان کرد: اگر امام حسن(ع)  و برادرانشان نبودند، معاویه قصد داشت نه تنها بنی هاشم را از قدرت کنار بگذارد بلکه بنا داشت کل اسلام را از بین ببرد و آن را دچار انحراف کند تا از بین برود و به همین دلیل باید بزرگانی می ماندند تا با تفسیر دقیق آیات قرآن و مقابله با بدعت های معاویه، اصل و اساس اسلام را حفظ کنند.