به گزارش گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، بنابر آموزه های اسلام بهداشت فقط به جسم و ظاهر محدود نمی شود بلکه باید بهداشت دل و قلب را نیز رعایت کرد و چه بسا در بسیاری موارد این رعایت از اولی مهمتر باشد لذا روایات ائمه (ع) در این باره مرور می شود.
امیرالمومنین(ع) فرمودند: «آگاه باشید که تنگدستی بلاست و بدتر از تنگدستی بیماری تن و بدتر از بیماری تن بیماری دل است. آگاه باشید که از جمله نعمت ها، گستردگی ثروت است و برتر از فراوانی ثروت، تندرستی و برتر از تندرستی سلامتی دل است».
و همان گرامی فرمودند: «هیچ دردی بر دل ها دردناک تر از گناهان نیست».
تاثیر سلامت دل در تندرستی: امیرمومنان(ع) فرمودند: «هوشیار باشید که بخشی از تندرستی، سلامتی دل است» همچنین فرمودند: «تقوای الهی (سلامت دل)... درمان بیماری های بدن شماست».
امام باقر(ع) فرمودند: «هیچ دانشی همانند دانش تامیین کننده سلامت نیست و هیچ سلامتی همانند سلامت دل نیست».
اثر سلامت دل: خداوند در قرآن می فرماید: «روزی که نه مال برای انسان سودمند است و نه پسران؛ اما کسی که با دلی پاک از شرک و گناه نزد خدا آمده است، قطعا از آن پاکی بهره خواهد برد.»
رسول خدا(ص) فرمودند: «خدا به چهره ها و اموالتان نمی نگرد، بلکه به دل ها و کردارتان می نگرد».
عوامل بیماری و مرگ دل
بیماری های دل عبارت اند از: قساوت، کوری، رین(زنگار) و ... که برای آنها عواملی را برشمرده اند:
پیمان شکنی: خدای متعالی فرمود: «پس به سبب اینکه پیمان شان را شکستند لعنت شان کردیم و دل هایشان را سخت و حق ناپذیر گردانیدیم.»
زیاده گویی: رسول خدا(ص) فرمودند: «به راستی زیاده گویی در غیر یاد خدا دل را سخت می کند».
طولانی دانستن عمر: امیرمومنان(ع) فرمودند: «زمان را دراز نپندارید(عمرتان را طولانی ندانید) که موجب قساوت دلتان می گردد، چنانکه اگر کار بد، دیرپا شده و دوام یابد مایه قساوت می گردد».
لهو و لعب: رسول خدا(ص) فرمودند: «سه چیز موجب قساوت دل می شود. گوش سپردن به لهو، در پی شکار (تفریحی) رفتن و رفت و آمد به دربار سلطان».
زیادی ثروت: امیرمومنان(ع) فرمودند: «زیادی ثروت موجب تباهی دین و قساوت دل می شود».
نگاه به بخیل: امیرمومنان فرمودند: «نگاه به بخیل قلب را سخت می کند».
گفت و گوی بی حاصل: امیرمومنان(ع) فرمودند: «هر کس به چیزی عشق(زمینی) بورزد چشم اش کور و دلش بیمار گردد».
تکرار گناه و همنشینی با ثروتمندان خوشگذران: رسول خدا(ص) فرمودند: «چهار چیز دل را می میراند: گناه روی گناه و زیادی گفت وگو با زنان و در افتادن با احمق، بدین گونه که تو بگویی و او بگوید، در حالی که به خیز تن ندهد و همنشینی با مردگان.» پرسیدند: ای رسول خدا! مردگان کیان اند؟ فرمود: هر توانگر خوشگذران».
خلوت با زنان و همنشینی با گمراهان: رسول خدا(ص) فرمودند: «چهار چیز مایه تباهی دل هاست: خلوت با زنان(نامحرم) و گوش سپردن به آنها و پذیرفتن رای آنها و همنشینی با مردگان.» سوال شد: ای رسول خدا(ص)! مجالست با مردگان چگونه است؟ فرمودند: «مجالست با هر گمراه رویگردان از احکام (دستورهای الهی).»
زیاد خندیدن: رسول خدا(ص) فرمودند: «از خنده فراوان برحذر باش که دل را می میراند».
عوامل سلامت و بهداشت دل
در قرآن و روایات اموری زنده کننده قلب و مایه بهداشت آن شناسانده شده اند: قرائت قرآن، موعظه، یاد خدا، یاد مرگ، اندیشه ورزی، نور حکمت، معاشرت با صاحبان فضیلت و خرد، گفت وگو علمی، دیدار با نیکوکاران، دیدار با صاحبان معرفت، اطعام درماندگان، مهرورزی با یتیمان، طهارت از گناه، تقوا، دوری از عشق غیر الهی و ... .
خدای متعالی می فرماید: «ای مردم! برای شما از جانب پروردگارتان پندی هوشیار کننده و درمانی برای آنچه از صفات نکوهیده در سینه هاست... آمده است.»
امیرمومنان(ع) فرمودند: «قرآن را بیاموزید... و در آن بیندیشد، زیرا بهار دل ها است و از نورش شفا بجویید که شفای دل هاست » و نیز فرمودند: «دیدار با نیکوکاران دل را آباد می کند» و فرمودند: «دیدار با اهل معرفت دل ها را آباد می کند». در حدیث دیگر فرمودند: «آبادانی دل در همنشینی با خردمندان است». در وصیت خود به امام حسن(ع) نیز فرمودند: «تو را سفارش می کنم به ... آباد کردن دلت با یاد خدا».
مردی نزد رسول خدا(ع) از قساوت وسختی قلب خود شکایت کرد. آن حضرت(ص) فرمودند: «هرگاه خواستی دلت نرم شود، درمانده را اطعام کن و بر سر یتیم دست نوازش بکش».
برگرفته از کتاب: مفاتیح الحیات آیت الله جوادی آملی
نظر شما