به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، سیدمحمدرضا حاج سیدجوادی، پژوهشگر طب اسلامی امروز (۱۶آبان) در هشتمین جلسه از سلسله نشست‌های آشنایی با طب اسلامی که در دبیرخانه کانون‌های فرهنگی هنری مساجد استان قم برگزار شد، عنوان کرد: کتاب «طب، طبیب و تشریع» نوشته استاد حسن زاده آملی در سال 1370 به نگارش در آمده است و مطالب به صورت عنوان بندی شده آورده شده است که می‌توان برای کارهای پژوهشی استفاده کرد.
پیامبر (ص) علم طب را مقدم بر علم دین دانستند/لازمه کسب معارف دین داشتن طبع معتدل است
پژوهشگر طب اسلامی اظهار داشت: پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله فرمودند: «علم دو نوع است، علم بدن‌ها (علم طب) و علم ادیان» و پیامبر (ص) علم طب را مقدم بر علم دین کردند و این حدیث کلید ورود به بحث علم طب است.
حاج سیدجوادی افزود: لازمه به دست آوردن علم دین و معارف دینی و عبادت و بندگی خدا داشتن عقل و فهم سالم و طبع معتدل و مزاج صاف است، اگر انسان صحت و سلامت جسم نداشته باشد، نمی تواند به شناخت معارف دینی دست پیدا کند، به همین دلیل پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله علم طب را مقدم بر علم دین آورده اند.
انجام تمام واجبات و فروع دین به نوعی در گروی سلامت جسم است
وی تصریح کرد: انجام تمام واجبات دینی و فروع دینی به نوعی در گروه سلامت جسم است، تا انسان سالم نباشد نمی تواند واجبات الهی را کامل و به صورت تمام انجام دهد و برخی از واجبات ممکن است که ساقط شود.
پژوهشگر طب اسلامی یادآور شد: نماز کامل در گروی سلامتی جسم است، همچنین اگر کسی بیمار باشد، روزه از او ساقط می‌شود و چه بسا روزه بر کسی که بیمار است، حرام است؛ در احکام آمده است که اگر خوف ضرر دارید، یعنی بترسید که روزه بر سلامتی شما ضرر داشته باشد، روزه از گردن شما برداشته می‌شود، حج سومین واجب الهی است و اگر انسان استطاعت جسمی نداشته باشد، حج بر او واجب نمی شود.
حاج سیدجوادی افزود: لازمه جهاد، سلامتی بدن است، در امر به معروف و نهی از منکر یکی از مسائل سلامتی جسم و بیان است؛ به خاطر اهمیت سلامت جسم و روان، پیامبر اسلام (ص) علم طب را مقدم بر علم دین کرده است.
وی بیان داشت: امام علی علیه السلام فرمودند: «کسی که طبائع او معتدل شود، مزاجش صاف می‌شود و کسی که مزاجش صفا پیدا کند، تأثیر نفس بر بدنش قوی شود و کسی که تأثیر نفس بر بدنش قوی شود، او را به جایگاهی بالا می‌برد و کسی که رشد یافت و بالا رفت، متخلق به اخلاق نفس ناطقه انسانی می‌شود و در این صورت از عالم حیوانی خارج شده، انسان می‌شود».
پژوهشگر طب اسلامی ادامه داد: اگر می‌خواهید به جایگاه بالایی برسید و رشد پیدا کنید و متخلق به اخلاق انسانی شوید و از عالم حیوانی خارج شوید، باید طبع شما صاف شود، این روایت کارگشاست و یکی از کلیدهای فهم این نکته است که اهمیت علم طب را بیان می‌کند.
وجود 4 طبع در طب اسلامی
حاج سیدجوادی گفت: ما در طب اسلامی چهار طبع داریم که امام رضا (ع) در صفحه 48 رساله ذهبیه بیان می‌کنند، طبع دم «گرم و تر»؛ طبع صفرا «گرم و خشک»؛ طبع سودا «سرد و خشک» و طبع بلغم «سرد و تر» از جمله طبع‌های بدن انسان است.
وی عنوان کرد: محل استقرار دم و یا خون بر سر و صورت، چشم و گوش، دهان و بینی قرار دارد، دم باعث رشد عضلات و انسان می‌شود به همین دلیل، کودک زمانی که به دنیا می‌آید، تا 15 سالگی غلبه دم دارد و پس از آن تغییر می‌کند.
پژوهشگر طب اسلامی افزود: امام رضا (ع) می‌فرماید که صفرا در دنده‌ها قرار دارد؛ صفرا از آتش است، دم از هوا، سودا از خاک و بلغم از آب است؛ صفرا از آتش و گرم و خشک است و به انسان حرکت می‌دهد، پوست صفراوی‌ها زرد است و نوعا لاغر هستند و کارهای خود را سریع انجام می‌دهند.
حاج سیدجوادی ادامه داد: طبع سودا خاک است و سودا در پایین شکم قرار می‌گیرد، محل تجمع سودا در طحال است؛ آنهایی که سودامزاج هستند، کم تشنه می‌شوند، نوعا لاغر هستند، سن سودا از 40 تا 50 یا 60 سالگی است.
وی اضافه کرد: سودایی‌ها دست‌ها و پاهای آنها سرد می‌شود و مشکل عمده آنها کم خونی، هاله سیاه در اطراف چشم، کم سرما می‌خورند، چون سودا از خاک است و خاک سنگین است، سودا در پایین بدن است و پاهای آنها همیشه سرد است.
پژوهشگر طب اسلامی بیان کرد: بلغم در سینه قرار دارد، بلغم سرد و تر است، سن بلغم بعد از سوداست، اگر سودا تا 50 سالگی باشد، بلغم بعد از 50 و اگر سودا تا 60 سالگی باشد، بلغم بعد از 60 سالگی ایجاد می‌شود.
ایمان به خدا نتیجه طبع معتدل در انسان است
حاج سیدجوادی یادآور شد: در روایات آمده است که اگر طبع دم غلبه پیدا کند، انسان کافر می‌شود؛ اگر طبع صفرا غلبه پیدا کند، انسان مشرک می‌شود، اگر طبع سودا غلبه کند، انسان منافق می‌شود و اگر طبع بلغم غلبه کند، انسان جاهل می‌شود؛ اگر طبع ترکیبی باشد، انسان بی هویت می‌شود و اگر طبع معتدل باشد، انسان مومن می‌شود.
وی عنوان کرد: انسان‌هایی که غلبه دم دارند، به زن‌ها عشق می‌ورزند، از ارتکاب به حرام‌ها و شهوات و لذت‌ها ابایی ندارد، اگر طبع صفرا غلبه کند، انسان به غضب، شیطنت، مکر، ظلم، تکبر، خودپسندی و عجله مبتلا می‌شود؛ اگر سودا در انسان غلبه پیدا کند، انسان عشق به زندگی، آرزوهای دراز، حرص و وسواس مبتلا می‌شود و اگر بلغم غلبه پیدا کند، انسان میل به خوردنی‌ها و آشامیدنی ها، نیکویی ها، رفق و مدارا مبتلا می‌شود.
پژوهشگر طب اسلامی تصریح کرد: بلغمی‌ها چاق هستند، اهل رفق و مدارا هستند؛ دموی‌ها دارای هیکل درشت هستند، خونسرد، خوش‌مشرب و با روابط عمومی بالا هستند؛ درمان غلبه دم در افراد، حجامت است؛ با شناخت طبع‌ها و ویژگی‌های ظاهری و رفتاری می‌توانید نسبت به محیط و اطرافیان خود نگرش پیدا کنید.
حاج سیدجوادی تأکید کرد: موقعی انسان سالم است که این چهار طبع به صورت متعادل در انسان باشد و اگر یکی از این طبع‌ها غلبه پیدا کند و از اعتدال خارج شود، انسان بیمار می‌شود.
وی یادآور شد: در گذشته هر کسی که برای فراگیری علم توحید و شناخت «لا اله الا الله»به خدمت عرفا و بزرگان اخلاق می‌رسیدند و می‌رسیدند، اول شخص را به خدمت یک حکیم حاذق می‌فرستادند تا مزاج او تعدیل شود و سپس فرد را به شاگردی و تهذیب نفس می‌پذیرفتند.
یهودیان به خاطر اهمیت علم طب، به این علم پرداختند تا به وسیله طب بر جهان حکومت کنند/متأسفانه امروز هر بخش از زندگی انسان به یک مکتب فکری تعلق دارد
پژوهشگر طب اسلامی اظهارداشت: یهودیان به خاطر اهمیت علم طب، به این علم پرداختند تا به وسیله طب بر جهان حکومت کنند؛ زیرا علم طب آنچنان مهم است که پیامبر (ص) علم طب را مقدم بر علم دین دانستند، بنابراین غلبه طبع و مزاج مهم است و انسان را به کفر، شرک، نفاق و جهالت می‌رساند و اگر ترکیبی باشد، انسان بی هویت می‌شود.
حاج سیدجوادی تصریح کرد: از آنجا که هر بخش از زندگی افراد در جامعه امروز به یک مکتب فکری تعلق دارد، مزاج‌های افراد ترکیبی است؛ در اسلام داریم که لباس پوشیدن یا از نخ باشد و یا از پشم باشد، اما اکثر لباس‌های ما از پلیستر و مطابق کفار است؛ محل زندگی ما مطابق مشرکین است، غذاهای ما مطابق غذاهای کفار و مشرکین است و به همین دلیل مزاج‌های ما ترکیبی می‌شود.
وی بیان داشت: در آخرالزمان اکثر مردم مزاج‌های ترکیبی دارند و سخت ترین درمان، درمان مزاج‌های ترکیبی است؛ تا زمانی که مزاج معتدل نشود، انسان نمی تواند به درستی با خداوند ارتباط برقرار کند.
نظر شما