اشاره: روزه از جمله اعمال عبادی ابه شمار می رود که خداوند به آن امر فرموده است. در انجام آن، انسان در طول مدت معین و ساعات خاصی از شبانه روز، از خوردن و آشامیدن و ... در برخی موارد، حتی صحبت کردن دست می‌کشد. روزه در گام اول عبارت است از حفظ شکم و شهوت از خوردن و آشامیدن و دوری از غریزه جنسی و رعایت آداب ظاهری که در توضیح المسائل‌ها بیان شده. در گام بعد حفظ زبان، گوش، چشم، دست و پا و سایر اعضا و جوارح از گناهان را دربر می‌گیرد که در صورت عدم رعایت آنها، روزه باطل می‌شود. اما همه اینها بهانه‌ای است تا انسان بیشتر به نفس خود توجه پیدا کند. هدف نهایی روزه، رسیدن به این مرحله است که آن روزه قلب از هموم دنیوی و افکار پست و نگهداری انسان از ماسوی الله می‌باشد.
خبرگزاری شبستان: تاریخ روزه، برای اولین بار در اسلام به سال ششم ه.ق می‌رسد، زمانی که پیامبر صلی‌الله علیه و آْله و سلم پس از صلح «حدیبیه»، راهی مدینه شدند، ایشان در مدینه اعمال ماه رمضان و سپس شوال را بجا آوردند. اسلام جایگاه خاصی برای روزه قائل است، تا آنجا که در حدیثی از پیامبر صلی‌الله علیه و آْله و سلم یکی از ستون‌های محکمی که اسلام برآن استوار گردیده را، روزه‌داری در ماه رمضان می‌شمردند و در جایی دیگر یکی از سه ساحت بهره‌برداری از اسلام را روزه می‌دانند.
روزه گرفتن تنها متعلق به دین اسلام نیست، در قرآن کریم آمده: « روزه بر شما واجب شده، همانطور که بر اقوام قبل از شما واجب شده بود.» طبق این آیه روشن می‌شود که روزه در همه ادیان پیشین وجود داشته است. خداوند برای شفاف نمودن بیشتر این موضوع به ذکر نمونه‌ای از آن در قرآن می‌پردازد، قرآن کریم به جریان تولد حضرت عیسی (ع) اشاره نموده و خطاب به حضرت مریم (س) می‌فرماید: « .... اگر کسی از آدمیان را دیدی، بگو برای خدا روزه نذر کرده‌ام.» البته روزه ایشان مستحبی بود که به واسطه نذر واجب می‌گشت، اما از دیگر سو، پیام دیگر آیه عنایت خاصی است که خداوند به روزه دارد و آنرا به افراد برگزیده خود سفارش می‌نماید.
با این همه اهمیت که در باب روزه بیان شد اما متأسفانه شاهد آنیم که برخی از افراد جامعه در ملأ عام به روزه خوری می پردازند و از انجام این کار در ماه مبارک رمضان ابایی ندارند. پیرامون بررسی دلایل این موضوع بر آن شدیم تا با «حجت‌الاسلام عین‌الله عابدی »، مدرس حوزه و دانشگاه به گفت و گو بنشینیم تا در مورد این موضوع برایمان بگوید. آنچه در پی می خوانید گزیده ای از این گفت و گوست. وی معتقد است؛ فضای جامعه اسلامی باید تشویق‌کننده به خیر و اطاعت از قانون باشد و هر عاملی که قصد تضعیف فضای معنوی جامعه را داشته باشد باید با آن به مبارزه برخیزد. ماه مبارک رمضان یک فرصت کم‌نظیر برای مسلمانان است که خداوند متعال برای آنها قرار داده، بنابراین نباید با بی‌تدبیری حرمت این ماه شکسته شود.
حجت‌الاسلام عابدی با بیان اینکه قانون جمهوری اسلامی ایران برای کل مردم این سرزمین نوشته شده است، خاطرنشان کرد: تمام مردم ایران حتی هموطنان غیرمسلمان نیز باید از این قانون تبعیت کنند و در ماه مبارک رمضان در ملأ عام به روزه‌خواری نپردازند.
75 ضربه شلاق در انتظار روزه خواران
این استاد دانشگاه با اشاره به مجازات تعیین شده برای روزه‌خواری در ملأعام تصریح کرد: در ماده 638 قانون مجازات اسلامی آمده است: «هرکس به طور علنی در انظار و اماکن عمومی و معابر تظاهر به عمل حرامی کند، علاوه بر کیفر عمل، به حبس از ده روز تا دو ماه یا 75 ضربه شلاق محکوم می‌شود.»
وی با بیان اینکه این مجازات در دین مبین اسلام نیز تأکید شده است، افزود: از نظر فقهی برای بار اول و دوم روزه‌خواری 25 ضربه شلاق وارد شده است، اما بر اساس قانون، ضربه شلاق روزه‌خواران با توجه به شدت و ضعف هتک حرمت آنها از یک تا 75 ضربه شلاق متغیر است.
حجت الاسلام عابدی ادامه داد: در صورتی که فرد، مرتکب عملی شود که نفس آن عمل دارای کیفر نباشد ولی عفت عمومی را جریحه‌دار کند، فقط به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
حجت‌الاسلام عابدی با بیان اینکه روزه یکی از ضروریات دین مبین اسلام است و اگر کسی منکر این اصل شود مسلمان نیست، یادآور شد: افراد روزه‌خوار با روزه‌خواری خود در ملأعام موجب از بین رفتن تقدس و بی‌اهمیتی این امر مهم دینی می‌شوند.
هتک حرمت به مقدسات در همه جای دنیا مجازات دارد
وی با اشاره به اینکه هتک حرمت به مقدسات و اعتقادات دینی در همه جای دنیا دارای مجازات است، خاطرنشان کرد: در کشورهای اسلامی همسایه، هر فردی که در ملأعام اقدام به روزه‌خواری کند سریعا مجازات می‌شوند، بنابراین در جامعه ما باید به گونه‌ای برنامهریزی صورت گیرد که حرمت‌ها حفظ شود؛ زیرا اماکن عمومی متعلق به جامعه اسلامی و حاکمیت است و هیچ‌کس حق ندارد بگوید که من دلم می‌خواهد و مختارم که روزه‌خواری کنم، بلکه باید در چارچوب قانون در جامعه ظاهر شود، اما اینکه افراد در منازل و محیط خصوصی خود اقدام به روزه‌خواری نکنند، اشکالی نداشته و کسی هم حق تجسس در زندگی دیگران را ندارد؛ زیرا همین عمل نیز خود جزو گناهان کبیره در دین اسلام محسوب می‌شود.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه ما مخالف برخورد چکشی با روزه‌داران هستیم، بر لزوم فرهنگسازی در جامعه تأکید کرد و افزود: برای برخورد با روزه‌خواری ابتدا باید فرهنگسازی صورت گیرد، اگر جزییات این امر برای جامعه اطلاع‌رسانی نشود و دستگاه قضایی، اصحاب رسانه و مراکز فرهنگی به درستی کار خود را پیرامون این موضوع انجام ندهند و نیروی انتظامی بدون هیچ مقدمه‌ای وارد عمل شود، در این میان هم خود پلیس متضرر شده و هم حکم قانون لوث می‌شود.
فرهنگسازی قبل از ماه مبارک رمضان
حجت‌الاسلام عابدی با بیان اینکه باید چند ماه قبل از ماه مبارک رمضان ستادی در راستای برنامهریزی و فرهنگسازی این ماه تشکیل شود، یادآور شد: دستگاه قضایی، مراکز فرهنگی، اصحاب رسانه و نیروی انتظامی باید با همکاری یکدیگر برنامه جامعی در راستای وظایف روزه‌داران در ماه مبارک رمضان تدوین کنند تا هر کسی وظایف خود را بداند، در غیر این صورت نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود.
وی با اشاره به نقش مهم سازمان های دیگر در کنار نیروی انتظامی اظهار کرد: فرهنگسازی و برخورد با روزه‌داران فقط بر دوش نیروی انتظامی نیست، زیرا پلیس فقط وظیفه برخورد و مبارزه با جرایم را دارد و اجرای قانون بر عهده دستگاه قضایی است. این دستگاه باید قوانین و جنبه بازدارندگی قانون خود را در طول سال به ویژه در ماه مبارک رمضان برای جامعه و روزه‌داران اعلام کند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه یکی از دلایل برخورد چکشی و انتظامی در جامعه به فراموش سپردن فریضه امر به معروف و نهی از منکر در جامعه است، افزود: اگر مسئولان فریضه امر به معروف و نهی از منکر را در جامعه نهادینه می کردند، دیگر ما شاهد این بگیر و ببندها و روزه خواری ها در جامعه نبودیم.
احکام اسلام با ظرافت اجرا شود
این استاد حوزه در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا برخورد چکشی با روزه‌داران موجب استفاده رسانه‌های بیگانه و تخریب دین اسلام توسط آنها می‌شود، گفت: اگر بخواهیم به گفته‌های آنها توجه کنیم، پس باید اصلا حکم اسلام را در جامعه پیاده نکنیم، اگر هم آنها صحبتی کردند بدانید از جانب ما دچار ترس و وحشت شدند، بنابراین ما باید احکام دین مبین اسلام را با ظرافت در جامعه اجرا کنیم تا بهانه‌ای به دست رسانه‌های بیگانه ندهیم.
شیوه برخورد را تغییر دهیم
وی با بیان اینکه ما باید شیوه برخورد را تغییر دهیم نه اهداف را، یادآور شد: این به آن معنا نیست وقتی افرادی اقدام به هتک حرمت می‌کنند، مجازات نشوند؛ بلکه به دور از برخورد چکشی و با ظرافت و ملاحظات عمومی با افراد خاطی برخورد کنند، زیرا دشمن از یک روش سوء استفاده می‌کند ما نیز باید روش را تغییر دهیم.
وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا روزه‌خواری در ملأعام حقالله است یا حق‌الناس، خاطرنشان کرد: روزه‌خواری در ملأعام حقالله نیست، بلکه یک حق اجتماعی اسلامی است، روزه نگرفتن اشکال ندارد؛ اما بی‌حرمتی به اعتقادات و مقدسات مردم جرم است.
حجت‌الاسلام محی‌الدین احمد میرمرشدی، استاد دانشگاه نیز پیرامون این موضوع گفت: هر جامعه‌ای دارای یک فرهنگ عمومی و پذیرفته شده است، جوامع، بسته به شرایط و بافت‌های اعتقادی متفاوت دارای فرهنگ کاملا متفاوت و مختلف با یکدیگر هستند. در یک جامعه دینی، فرهنگ مبتنی بر آموزه‌های دین شکل می‌گیرند و عناصر موجود در آن جامعه، آموزه‌های دین را سرلوحه رفتارهای فردی و اجتماعی خود قرار می‌دهند.
هنجارهای جامعه ناشناخته مانده است!
وی اظهار کرد: اگر بخواهیم صحبت از هنجارها و ناهنجاری‌های در جامعه اسلامی کنیم باید بگوییم عمل به تعالیم دینی اسلام، هنجار و مخالفت با آنها ناهنجار محسوب می‌شود، قطعا اگر هر جامعه‌ای بخواهد بهنجار و دارای قدرت الگوسازی برای دیگر جوامع باشد باید هنجارهای خود را بشناسد و مبتنی بر آنها عمل کند.
حجت‌الاسلام میرمرشدی تصریح کرد: در تعالیم دین اسلام روزه به عنوان یک عمل واجب و لازم‌الاجرا و بر اساس دستور حضرت حق در ماهی به نام رمضان بر همه مسلمانان واجب شده است. در چنین ماهی که تمام مردم خود را برای روزه‌داری آماده کردند و حتی سیمای شهر نیز مهیای همه چیز است، چگونه عده‌ای راضی به هنجارشکنی و روزه‌خواری در جامعه می شوند؟!
این استاد دانشگاه با بیان اینکه شکستن حریم روزه‌داران نوعی توهین و جسارت به جامعه محسوب می‌شود، خاطرنشان کرد: در تمام جوامع اسلامی و حتی کشورهایی مانند مالزی، بحرین و مصر که حکومت دینی و جمهوری اسلامی بر آنها حاکم نیست به روزه‌داری اهمیت فوق‌العاده‌ای قایل هستند، چه رسد به ایران که قانون اساسی‌اش مبتنی بر تعالیم دینی است.
برخورد علنی با روزه‌خواران یک امر ضروری و واجب
حجت‌الاسلام میرمرشدی با اشاره به اینکه برخورد علنی با روزه‌خواران یک امر ضروری و واجب است، تصریح کرد: وظیفه مردم، شبکه‌های اجرایی، امنیت و قانون‌گذاری است که اجازه هیچ‌گونه توهین و جسارت به حریم امن روزه‌داران را در این ماه مبارک ندهند.
وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا برخورد چکشی و انتظامی با روزه‌داران موجب بدبینی به دین اسلام می‌شود یا نه، گفت: تمام قوانین مرتبط با دین در یک کشور بار معنوی آن جامعه را می‌سازد، وقتی گفته می‌شود روزه قانون خداوند و برای سلامتی جسم و روح جامعه مفید است و با تمام این توضیحات افرادی علنا به روزه‌خواری در جامعه می پردازند قطعا هرگونه برخورد تند و بی‌رحمانه برای اجرای قوانین الهی موجب شادمانی اکثریت جامعه می‌شود، پس نباید چنین برداشتی از این موضوع داشته باشیم.
قانون خداوند خشونت و فشار علیه متخلفان نیست
این استاد دانشگاه با بیان اینکه دین مبین اسلام برای روزه‌خواری در ملأعام حدود شرعی تعیین کرده است، اظهار کرد: برخورد و ضربه شلاق به صورت علنی در دستورات دینی و حدود الهی برای روزه‌خواران تعیین شده است، بنابراین چگونه می‌توان قانونی را که خداوند برای روزه‌خواران وضع کرده نوعی خشونت و فشار علیه متخلفان محسوب کنیم.
برخورد درجه‌بندی و برنامهریزی شده با روزه خواران و متخلفان
وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا رفتار نرم‌تر تأثیرگذاری بیشتری نسبت به رفتار خشونت‌آمیز دارد؟، یادآور شد: قطعا با هر تخلفی بایستی به صورت درجه‌بندی و برنامهریزی شده برخورد کرد، مثلا فردی که یک بار از چراغ قرمز عبور می‌کند بار اول مورد تذکر پلیس، بار دوم جریمه و بار سوم خودروی متخلف توقیف می‌شود، در بحث امر به معروف و نهی از منکر نیز همین قوانین لحاظ شده است.
حجت‌الاسلام میرمرشدی در ادامه افزود: در برخورد با روزه‌خواران نیز همین شرایط باید رعایت شود. بار اول بایستی تذکر زبانی با لحن آرام به دلیل وجود احتمالات (شاید فرد بیمار باشد، تازه مسلمان شده، عدم آشنایی با احکام الهی) داده شود.
وی تصریح کرد: پس از تذکر دوستانه و توجیه افراد باید با آموزش‌های لازم، معروف‌ها برای افراد جامعه شناخته شوند، در صورت شناخت اگر افراد دچار خطا و مرتکب خلاف دین شدند باید با برخوردهای تندتر و خشن‌تر به اصلاح آنها پرداخت، بنابراین نباید بدون مقدمه و عجولانه به تذکر اصلاح افراد جامعه اقدام کرد.
بیماران در ملأعام روزه خواری نکنند
انسیه‌السادات تقوی، کارشناس حوزوی نیز پیرامون ضرورت برخورد با روزه‌خواری در جامعه به خبرنگار شبستان گفت: یک امر کلی به نام فروع دین در دین مبین اسلام وجود دارد که این فروع دین تکمیل‌کننده اصول دین ما در قسمت احکام عملی به نام امر به معروف و نهی از منکر است.
وی با بیان اینکه روزه‌خواری یک امر منکر در جامعه محسوب می‌شود، اظهار کرد: اگر با روزه‌خواری به عنوان یک منکر در جامعه برخورد نشود این امر مانند بسیاری از مسایل دیگر به تدریج تبدیل به معروف شده و قبح آن از میان می‌رود.
تقوی خاطرنشان کرد: روزه بر همه مسلمانان واجب است ولی برخی از افراد به دلایل مختلف مانند بیماری و کهولت سن از گرفتن آن معاف می‌شوند، بنابراین این افراد نباید در سطح جامعه متجاهر روزه‌خواری کنن؛د زیرا در چنین شرایطی موجب اشاعه فحشا در جامعه شده و جلوگیری از آن مشکل می‌شود.
تاکید دین مبین اسلام بر اجرای امر به معروف و نهی از منکر
وی با اشاره به نقش مهم امر به معروف و نهی از منکر در جامعه خاطرنشان کرد: بر اساس احادیث و روایات وارده جوامعی به فساد، نیستی و نابودی کشانده شدند که امر به معروف و نهی از منکر نکردند. این مسئله مهمی است که نه تنها در دین اسلام بلکه در تمام ادیان وجود دارد ولی در دین ما کامل‌تر است.
وی ادامه داد: بنابراین برای روزه که یک امر دینی و مهم برای ما مسلمانان محسوب می‌شود، باید چند ماه قبل از ماه مبارک رمضان با برنامهریزی مناسب برای احیا این ماه و برخورد با روزه‌خواران اقدام کنیم.
برخورد چکشی تأثیری در اصلاح جامعه ندارد
وی با بیان اینکه برخورد چکشی و انتظامی تأثیری در اصلاح افراد ندارد، افزود: تجربه ثابت کرده است که تأثیر برخوردهای چکشی هم آنی و زودگذر است و هم موجب عقده روانی افراد می‌شود و همچنین باید گفت، فردی که به طور علنی اقدام به روزه‌خواری می‌کند یا از روی نادانی است و یا از روی ناآگاهی مرتکب چنین خطایی می‌شود، بنابراین برخورد چکشی شیوه مناسبی نیست؛ بلکه باید با شیوه اصولی، منطقی و صحیح برخورد کرد.
تقوی یادآور شد: اگر فردی از روی آگاهی و آمرانه اقدام به روزه‌خواری در جامعه کند، قطعا با برنامهریزی قبلی و همراه کردن افراد دیگر در این امر دست به چنین کاری زده است، بنابراین با این گروه نیز نباید به صورت چکشی برخورد کرد؛ زیرا این شیوه همیشه نتیجه عکس داشته است. به اعتقاد این کارشناس حوزوی،، مسئولان جامعه باید قبل از ماه مبارک رمضان نوع برخورد را کارشناسی کرده سپس آن را به تدریج در سطح جامعه اشاعه دهند.
وی با اشاره به اینکه آیا روزه حقالله است یا حق‌الناس، افزود: همه احکام الهی دوسویه بوده. یعنی دارای یک جنبه فردی و یک جنبه اجتماعی است، جنبه فردی روزه حقالله است. در اینجا اگر فردی بیمار یا دارای کهولت سن باشد خداوند از حق خود می‌گذرد، اما روزه خواری در ملأعام جنبه اجتماعی آن است که نباید از این حریم تجاوز کنند.
تقوی با اشاره به برخورد نیروی انتظامی در ماه مبارک رمضان تصریح کرد: ممنوع‌الفروش کردن مغازه‌ها و سوپرمارکت‌ها در ماه مبارک رمضان برای جلوگیری از روزه‌خواری کار درستی از سوی نیروی انتظامی نیست؛ بلکه پسندیده آن است که مسئولان قبل آغاز این ماه با آموزش‌های لازم مردم را با آداب و رسوم ماه مبارک رمضان آشنا کنند تا با فرهنگسازی در این زمینه افراد مرتکب خلاف امر نشوند.
آگاهی از امر به معروف و نهی از منکر مانع سوء استفاده رسانه های غربی
این کارشناس حوزوی با اشاره به اهمیت فریضه امر به معروف و نهی از منکر در جامعه گفت: اگر ما عالمانه، آگاهانه و در حد استاندارد و به آن زیبایی که خداوند فرموده‌اند امر به معروف و نهی از منکر را در جامعه پیاده می‌کردیم نه رسانه‌های بیگانه از برخورد ما با روزه‌داران سوء استفاده می‌کردند و آن را بهانه‌ای برای تخریب دین اسلام قرار می‌دادند و نه ما شاهد این روزه‌خواری‌ها و برخوردها در جامعه بودیم.
پایان پیام/
نظر شما