نتایج سرشماری ها حکایت از بحران جمعیتی در استان البرز دارد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از البرز، حکایت جمعیت روز افزون و مهاجرت بی رویه به استان البرز یکی از عمده ترین دغدغه ها و چالش های پیش روی این استان است. اما به جرأت می توان گفت، اجرای طرح سرشماری استان که با همت سازمان برنامه ریزی استان و معاونت آمار و اطلاعات در حال انجام است در پیشگیری از اتفاق ها و مسائلی که متوجه استان در این زمینه است، موثر خواهد بود.

در حالی که تمامی استان های کشور با کاهش جمعیت دانش آموزی رو به رو بوده اند، اما استان البرز در این زمینه در مقطع ابتدایی رشد جمعیت هفت تا هشت درصد را داشته است. به عبارت دیگر کوچکترین استان کشور از لحاظ وسعت با بالاترین نرخ جمعیتی مهاجر مواجه است. تراکم جمعیت استان البرز 10 برابر متوسط تراکم کل کشور است و این موضوع یک امر مهم و قابل توجه از نظر مسئولان امر است.

مهمترین مقوله و محوری ترین بحثی که زمینه مهاجر پذیری این استان را فراهم ساخته است، بحث «معیشت» است، که به تبع آن رشد خارج از قائده ای را در سطح استان شاهد بوده و خواهیم بود.

سابقه 28 ساله یعقوب آذری، معاون اطلاعات و آمار سازمان برنامه و بودجه استان در معاونت دفتر صنعت و معدن مرکز آمار ایران و 2 سال سابقه کار در سازمان برنامه و بودجه البرز ما را برای مصاحبه اختصاصی با این مقام مسئول ترغیب کرد. به همین منظور وارد دفتر محل کار این مقام مسئول می شویم.

در نخستین بخش از این مصاحبه از جناب آذری پرسیدیم، به نظر می آید، سهم مشارکت دستگاه ها در اجرای طرح ها و برنامه ها در سطح شهر کرج آنچنان که باید نیست، به عنوان مثال در بحث تبلیغات سرشماری آنطور که باید و شاید در سطح کلانشهر کرج در دهه نخست شروع طرح صورت نگرفت، نظر شما در این خصوص چیست؟

سوال خوبی فرمودید، شاید چندین بار از خبرگزاری ها و صدا و سیما به این شکل سوالاتی را مطرح کردند. باید عرض کنم ستاد مرکزی طرح سرشماری متناسب با زمانبندی تبلیغات با توجه به نحوه اجرای طرح متفاوت بود. سال جاری 2 شیوه ثبت نام داشتیم، که یکی از آن ها ثبت نام اینترنتی بود که به دلیل استقبال بالایی که مردم داشتند مسئولان ستاد مرکزی کشور این زمان را تمدید کردند و به همین دلیل ما دو تا سه روز تاخیر در شروع ثبت نام حضوری داشتیم.

سه ماه مانده به شروع ثبت نام اینترنتی تبلیغات را شروع کردیم و تمام اهتمام خود را برای آمادگی اذهان برای این منظور داشتیم. در این راستا در تمام فرمانداری ها از تیر و مرداد نحوه تبلیغات را اطلاع رسانی کردیم. همچنین پیک آماری برای سرشماری را در مدت زمان مشخص آماده کردیم که به سازمان ها و دستگاه های اجرایی ارسال شد و 10 روز مانده به اجرای طرح شروع به نصب تراکت ها و پلاکاردهای تبلیغاتی کردیم.

جناب آذری، تبلیغات در کلانشهر کرج چگونه بود، بفرمایید سهم مشارکت دستگاه های مرتبط را چگونه ارزیابی می فرمایید؟

در شهرستان کرج روند تبلیغات کمی متفاوت تر بود. به این جهت که جمعیت شهر بسیار بالا است و سیستم نصب، تبلیغات و بیلبوردها در اختیار یک دستگاه های خاصی است.

صدا و سیمای یکی از مهمترین ابزارهای تبلیغاتی است، با این وصف استان البرز نفوذ کمتری نسبت به شبکه ملی دارد جمعیت استان البرز متاثر از شبکه ملّی هستند. این نکته را بگویم که صدا و سیمای استان روزانه ارتباط های تلفنی، مصاحبه های حضوری و سیمایی داشتند که این مطلب جای قدردانی دارد.

در بحث تبلیغات آموزش و پرورش را هدف قرار دادیم. پیش بینی ما این بود که آموزش و پرورش با ۴۳۰ هزار دانش آموز در آموزش و پرورش در مقاطع مختلف مشغول به تحصیل هستند و ضمن اینکه ثبت نام پرسنل آموزش و پرورش را پیش بینی می کردیم. جلساتی با مدیرکل آموزش و پرورش استان و مدیران نواحی داشتیم و تراکت هایی چاپ و آماده شد و برنامه کلاسی برای سطح ابتدایی چاپ کردیم و دانش آموزان را ترغیب کردیم که والدین را برای شرکت در بحث اینترنت ترغیب کنند.

شروع کار ما همزمان با آغاز مدارس بود ما انتظارمان این بود که سوم و چهارم مهر این توزیع انجام شود که به نحو مطلوب توزیع نگردید.

بفرمایید، ارزیابی حضرتعالی از استقبال مردم این استان نسبت به ثبت نام در طرح سرشماری اینترنتی چگونه است؟

مردم البرز 10 روز پس از آغاز طرح استقبال بالایی نشان دادند ولی خوب شهرستان های استان چون ساوجبلاغ، فردیس خوب عمل کردند، ولی انتظاری که از شهرستان کرج در خصوص این طرح می رفت تحقق نیافت.

این در حالی است، که مقوله جمعیت برای استان البرز بسیار اهمیت دارد، پس از تشکیل استان سرشماری سال ۹۰ انجام شد، که شاید به خوبی جمعیت استان به شکل واقعی رصد نشده باشد.

عجالتا بفرمائید، اهمیت بحث طرح سرشماری چیست و چه ویژگی ها و مولفه های به منظور تحقق این طرح مورد نظر است؟

این هشتمین سرشماری کشور ما است، مصوبه، مرکز آمار را موظف کرده که ویژگی های جمعیتی را برمبنای مولفه هایی چون سطح سواد، جنسیت، وضعیت اقامت و ... در نظر بگیرید. در سرشماری ها وضعیت اقامت، بررسی آمار جمعیت مهاجر از مهمترین مولفه هایی است، که مورد توجه قرار می گیرد.

از سال ۱۳۸۵، به دلیل تغییر و تحولات جمعیتی که در کشور اتفاق می افتاد، مسئولان مرکز آمار پیشنهاد دادند، که مدت زمان اجرای سرشماری به ۵ سال تقلیل یابد. که توسط مسئولین دولت وقت پذیرفته شد و سال ۹۰ سرشماری ۵ ساله اجرا شد و سال 95 دومین سرشماری ۵ ساله کشور است.

در خصوص بخش دوم سوال شما ، خیلی راحت با یک مثال ساده برای شما توضیح بدم، اگر ما خودمان یک جامعه کوچکتر در نظر بگیریم، چنانچه برای ما مهمانی بیاید و اگر تعداد مهمان ها مشخص نباشد، قطعا پذیرایی مطلوب نخواهد بود و در هر زمینه ای کمبود و کاستی هایی را خواهیم داشت. این نشان می دهد که در سطح کلان مسئولان و سیاستگذاران برای برنامه ریزی دقیق نیاز به آمار و اطلاعات دقیق دارند.

صادرات و واردات، امکانات بهداشتی و درمانی و تهیه دیگر مایحتاج مردم  برمبنای وجود اطلاعات و آمار، باید تصمیم گیری و اتخاذ شود. آنچنان که رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز می فرمایند: « آمار پایه و اساس  همه برنامه ریزی ها است. وظیفه ما به عنوان متولی آمار تهیه آمار و  اطلاعات مورد نیاز کشور است. برنامه ریزی کشور وابسته به آمار است.

بفرمایید، در خصوص اجرای طرح سرشماری سال 95 چه تعدادی نیرو، چه امکانات و راهبردهایی در نظر گرفته شده است؟

بالغ بر ۹۴۰ نیرو در سطح استان به منظور اجرای سرشماری در نظر گرفته شده که هر کدام براساس تعاریف و مفاهیم موظف هستند تعداد ۱۲۰۰ خانوار را سرشماری کنند. مأموران آمارگیر در این سرشماری با دستگاه الکترونیکی (تبلت) به درب خانوارها مراجعه می کنند و اطلاعات آنان را اخذ و ثبت خواهند کرد.

از تمام مناطق استان نیروهای بومی را انتخاب کردیم که جابه جایی زیادی نداشته باشیم. هفت روز آموزش برای مأموران آمار در نظر گرفته شد. روند کار به این شکل است، که خانوار به خانوار ثبت نام را انجام می دهند اطلاعات اعضای خانواری که با آن خانوار زندگی می کنند.

اگر زمان حضور مأمور ما خانواری حضور نداشته باشد کارتی ارائه می شود که در آن کد غائبی خانوار و شماره تماس ستاد سرشماری در آن قید شده است و خانوار به محض ملاحظه این کارت باید با ستاد سرشماری تماس و اطلاعات خانوار خود را ارائه کنند. بیان یک نکته در این جا اهمیت دارد و آن اینکه مأموران آمار از جوانان همین استان هستند که از تحصیلات دانشگاهی برخوردارند و انتظار می رود مردم کمال همکاری و رعایت احترام آنان را داشته باشند. بازده زمانی حضور ماموران آمارگیر از ۲۸مهر ماه تا ۲۸ آبان است.

در ضمن برمبنای ماده هفت قانون مرکز آمار ایران، تمامی اطلاعاتی که به شکل فردی در تمامی زمینه ها تهیه می شود، محرمیت برای آن جاری است و این سازمان اجازه ارائه اطلاعات را به شکل فردی و جزئی به هیچ شخص و مسئولی را ندارد.

جناب آذری در فرجام سخن ، اگر نکته و مورد مهمی است، بفرمایید.

به عنوان نکته پایانی جا دارد به این مطلب اشاره کنم که در استان البرز در هر یک کیلومتر ۴۷۰ نفر زندگی می کنند و در شهر کرج در هر کیلومتر ۱۰۵۶ نفر و در شهرستان فردیس ۵۴۰۰نفر در هر کیلومتر زندگی می کنند. که نشان از تراکم جمعیت بسیار زیاد این شهرستان ها است. حال با توجه به اتمام پروژه های مسکن مهر و شهر جدید هشتگرد و سر ریز شدن جمعیت به این مناطق باید منتظر یک بحران جمعیتی در استان البرز بود.