افق روابط تهران- ایروان

به گزارش خبرنگار سیاست خارجی خبرگزاری شبستان، ارمنستان همسایه شمال غربی جمهوری اسلامی ایران است این کشور با حدود 30 هزار کیلومتر مربع مساحت و سه میلیون نفر جمعیت در منطقه قفقاز که پس از فروپاشی شوروی در سال 1991 استقلال یافت با موقعیت راهبردی ویژه، از غرب با ترکیه، شمال گرجستان، شرق جمهوری آذربایجان (جمهوری قره باغ) و در جنوب ایران و جمهوری خودمختار نخجوان (جزئی از جمهوری آذربایجان) هم مرز است. عمق بخشی به روابط سیاسی و تجاری با این کشور از اهمیت بالایی برخوردار است و دولت یازدهم با درک این اهمیت در تلاش است در سال آخر خود این مهم را محقق کند.

در همین رابطه روز گذشته بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست خبری در پاسخ به سوالی درباره سفر آتی رییس جمهوری به ارمنستان نیز اظهار داشت:روابط ما با کشورهای آذربایجان و ارمنستان روابط خوبی است و تلاش می کنیم به طور مستمر بتوانیم به گسترش روابط و افزایش همکاری ها در همه زمینه ها کمک کنیم.

قاسمی افزود: ارمنستان جایگاه ویژه ای در میان همسایگان دارد، شاید تنها کشور همسایه است که مسلمان نیست و مسیحی است لذا این ویژگی ها می طلبد روابط ویژه ای داشته باشیم همانطور که به آذربایجان روابط خوبی داشتیم.

وی ابراز امیدواری کرد سفر رییس جمهوری به ارمنستان هر چه زودتر انجام شود و بتوانیم گام های بلندتری با ارمنستان داشته باشیم.

سخنگوی وزارت امور خارجه یادآور شد: دعوت از رییس جمهوری از مدتها قبل انجام شده و منتظر فرصت بودیم تا در زمان لازم سفر انجام شود.

علاوه براین، محسن پاک آیین سفیر سابق ایران در آذربایجان در یادداشتی به اهمیت روابط با آسیا اشاره کرده و در آن نوشته است: در مقطع کنونی، تقویت نگاه ایران به آسیا به عنوان یک سیاست ضروری و یک اولویت جدی است و می تواند جایگاه ما را در این قاره تقویت کرده و تهدیدهای کشورهای حامی نظام یک قطبی را تبدیل به فرصت کند.

بر مبنای سند چشم انداز به عنوان استراتژی کلان کشور، ایران باید در 20 سال آینده به جایگاه نخست علمی، اقتصادی و فن آوری در منطقه جنوب غرب آسیا برسد؛ بنابراین و با عنایت به وضعیت ویژه منطقه ای و بین المللی، ایران نیازمند آن است که به اشکال و روش های گوناگون با مجموعه های بزرگتر منطقه ای و بین المللی، همکاری و برخی از خواسته ها و منافع خود را در آن چارچوب تعریف کند؛ در این چرخه، آسیا دارای اولویت بالایی است.

در واقع، رسیدن به توسعه ای سریع و به دست آوردن شاخص های سند چشم انداز، نیاز به در پیش گرفتن سیاست های فرامنطقه ای و ادغام در اقتصادهای دیگر مناطق جهان دارد.

دلایل اولویت توجه به آسیا برای ایران عبارتند از:

1ـ توسعه در آسیا با تقاضای شدید انرژی همراه است و عملا بیشترین رشد تقاضای انرژی در جهان، متعلق به آسیاست؛ بنابراین، پیش بینی می شود، با روندهای جاری، تقاضای نفت خام در جهان در سال 2025 به بیش از 110 میلیون بشکه در روز خواهد رسید که تقاضای جدیدی در حد 25 تا 30 میلیون بشکه در روز را نشان می دهد.

متقابلا ایران یکی از معدود کشورهایی است که به خاطر شرایط خاص سیاسی، تعهدات تغییرناپذیری با بازارهای سنتی انرژی در آمریکا و اروپا ندارد و می تواند به عرضه انرژی به آسیا توجه ویژه ای داشته باشد، به ویژه که بازار انرژی آسیا در قیاس با اروپا و آمریکا برای تولید کنندگان انرژی در خاورمیانه سود آورتراست.

این وضعیت باعث شده که به ویژه پس از فروپاشی اتحاد شوروی و تیره تر شدن روابط ایران و آمریکا، سهم صادرات نفت ایران به آسیا در تجارت نفت خام ایران، افزایش جدی پیدا کرده و در دو دهه از حدود 30 درصد به نزدیک 70 درصد افزایش پیدا کند.

در این مدت، صادرات نفت خام به ژاپن دو برابر و صادرات به دیگر کشورهای آسیایی 5/2 برابر شده است.

همچنین در این باره باید گفت که مزیـت های اقتصادی و مالی صدور نفت خام ایران به آسیا به همراه ملاحظات سیاسی ـ که ایران را از بازار نفت آمریکا بیرون کرده ـ باعث شده که رابطه تنگاتنگی در زمینه تولید نفت ایران و مشتریان آسیایی پدید آید.

2ـ ایران در راه توسعه به فناوری مدرن نیاز دارد و با توجه به بی اعتمادی متقابلی که بین ایران و غرب هست، نمی تواند در این راه به غرب اتکا کند؛ بنابراین، با توجه به روابط دوستانه و رو به توسعه ایران و آسیا، کشورهای این قاره، می توانند انتخاب های مناسبی برای ایران باشند.

امروزه بسیاری از نیازهای تکنولوژیک ایران، می تواند از سوی کشورهایی چون، کره جنوبی، چین و هند یعنی همان کشورهایی که به نفت ما نیاز دارند، می تواند حتی با هزینه ای کمتر تأمین شود.

3ـ هم اکنون ایران به عنوان پلی بین آسیا با اروپا و آفریقا شناخته شده و نقش ویژه ایران در حمل و نقل شرق و غرب و در ارتباط میان کشورهای شمالی ایران و خلیج فارس بسیار مهم است. ضمنا علاوه بر شرایط جغرافیایی، ایران به عنوان بزرگترین بازار غرب آسیا برای تولید کنندگان آسیایی دارای جاذبه است و می تواند به عنوان یک شریک استراتژیک تجاری برای آسیا مطرح باشد.

4ـ در نگاه کلان، نگاه ایران به قاره آسیا، می تواند این فرصت را برای کشورمان فراهم آورد تا قادر به ایجاد تعادل در روابط خارجی خود با غرب شده و نیز قدرت مانور کشور را در برخورد با پدیده های سیاسی افزایش دهد. در واقع، یکی از اهداف مهم در این اولویت بندی، ایجاد نوعی تعادل در روابط خارجی و متنوع سازی حوزه های فعالیت است و روشن است که سیاست نگاه به آسیا در عین اهمیت آن، به معنی بی توجهی به بقیه نقاط جهان نیست، چرا که به طور قطع، روابط اقتصادی با آسیا، نمی تواند ایران را از روابط علمی و تکنولوژیک با حوزه های اروپا و آمریکا بی نیاز کند.

به عبارت دیگر، در روابط خارجی، اولویت دادن به برخی مناطق، به معنای حذف یا بی اعتنایی نسبت به مناطق دیگر نیست، بلکه به دلیل بهره از فرصت در حوزه هایی است که پیشتر کمتر مورد توجه بود.

همچنین از سویی دیگر وارطان آرامیان وزیر داریی ارمنستان در دیدار سیدکاظم سجادی سفیر ایران در ایروان همکاری دو کشور در اجرای مشترک طرح های بزرگ و افزایش ارزش روابط اقتصادی از سطح 3 میلیون و 250 هزار دلار کنونی را خواستار شد.

آرامیان و سجادی در این دیدار راهکارهای شتاب بخشی برای افزایش هر چه بیشتر حجم مبادلات تجاری و همکاری های دو کشور برای نوسازی نظام دارایی را بررسی کردند.

سایت وزارت دارایی ارمنستان روز سه شنبه نوشت: آرامیان با تأکید بر اهمیت گسترش روابط اقتصادی گفت که وضعیت کنونی ارزش روابط با امکانات و توان دو کشور مطابقت نمی کند، زیرا سرمایه گذاری های دو جانبه کم است.

وی افزود: اکنون سهم ایران از ارزش روابط اقتصادی سه میلیون دلار و ارمنستان 250 هزار دلار است که نشان می دهد دو کشور باید برای افزایش هر چه بیشتر آن تلاش و برنامه ریزی کنند.

وزیر دارایی ارمنستان ابراز اطمینان کرد که حجم مبادلات تجاری را می توان با اجرای طرح های بزرگ که پیش از این با مانع تحریم های ضدایرانی مواجه بود، افزایش داد.

آرامیان در باره این همکاری ها گفت: در زمان حاضر طرح انرژی فعال است، اما در عرصه های دیگر نیز دورنمای خوبی وجود دارد و می توان به گذرگاه شمال و جنوب، ساخت کشتارگاهها و زیرساخت های صنعتی اشاره کرد که اجرای آنها با سرمایه گذاری های خصوصی و دولتی ممکن خواهد بود.

وی در ادامه اظهار کرد: تحریم ها علیه کشورهای همسایه بر ارمنستان نیز تأثیر می گذارد و این مساله را همیشه به شرکای اروپایی خود یادآور شده ایم، ولی اکنون وضعیت تغییر یافته است، خرسندیم که ایران روابط اقتصادی خود را با کشورهای دیگر احیا می کند و اطمینان داریم با تلاش های مشترک می توانیم به شاخص های بالاتری دست یابیم.

آرامیان همچنین گفت: ایروان همواره در عرصه بین المللی از طرح های تهران حمایت کرده است، زیرا رشد اقتصادی ایران برای ارمنستان هم پیامدهای مثبتی خواهد داشت.

سجادی سفیر ایران نیز در این دیدار ضمن تبریک به آرامیان برای بر عهده گرفتن مسئولیت اداره وزارت دارایی ارمنستان، گفت: براساس مذاکرات انجام شده قبلی، زمینه های افزایش روابط و همکاری ها و همچنین آشنایی با فعالیت واحدهای مختلف و تغییرات بانکی و گمرکی فراهم شده است.

سفیر ایران در این مذاکرات به افق گسترش همکاری های دوجانبه در زمینه بیمه، دورنمای افتتاح شعبه های جدید بانک ملت در ارمنستان و همکاری ها در عرصه دارایی بین المللی اشاره کرد.

سجادی و آرامیان در مذاکرات خود همچنین بر اهمیت همکاری های گسترده تر موثرتر اتاق های تجاری و صنعتی دو کشور تأکید کردند.