حجت الاسلام هادی کمال عزت، مدیر گروه اخلاق دانشگاه مجازی المصطفی(ص) در گفت وگو با خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، در مورد جایگاه اجرای فریضه امر به معروف و نهی از منکر در سبک زندگی، اظهار کرد: اولین نکته ای که در ارتباط با این مساله قابل توجه است، واجب بودن این فریضه الهی است در نتیجه پیاده سازی آن در زندگی اهمیت فراوانی داشته و ترکش جایز نیست.
وی ادامه داد: آغاز برخورد ما با این واجب الهی باید فهم این مساله باشد که امر به معروف و نهی از منکر اساسا چیست و ناظر بر چه مواردی می شود؟ اگر بخواهیم به سبک زندگی توجه کنیم و سبک خوبی را برای زندگی خود تعیین کنیم اولین نکته توجه به این مساله است که چه چیزهایی را باید انجام بدهیم و چه چیزهایی را باید ترک کنیم. با این مقدمه و با توجه به فتاوای فقها، معروف یعنی واجب و منکر یعنی حرام و در این نقطه است که جایگاه این مساله در زندگی مشخص می شود.
مدیر گروه اخلاق دانشگاه مجازی المصطفی(ص) تصریح کرد: بر این اساس اگر کسی ترک نماز کرده است به او امر به معروف می کنیم ولی اگر کسی نماز می خواند ولی مستحبات را انجام نمی دهد این مساله واجب نیست که به او تذکری داده شود.
حجت الاسلام کمال عزت در ادامه گفت: به نظر من غیر از اینکه امر به معروف و نهی از منکر سبک زندگی خاصی را برای ما رقم می زند، از سوی دیگر مولفه توجه به سعادت و شقاوت در زندگی دیگران در آن نهفته است. امر به معروف و نهی از منکر واجبی است که بُن و مایه اخلاقی دارد و اخلاقی ترین کار این مساله است که به سرنوشت دیگران توجه کنیم و برایمان مهم باشد که دیگران و همنوعان ما در چه مسیری قدم می گذارند.
دخالت نامیدن امر به معروف و نهی از منکر مغالطه است
وی ادامه داد: برخی می گویند امر به معروف و نهی از منکر دخالت در زندگی و آزادی دیگران محسوب می شود و در نتیجه رویکردی غیراخلاقی به حساب می آید اینها در واقع دارند وجهی از این واجب و فریضه الهی را عنوان می کنند که اصلا وجود ندارد! لذا چنین سخنانی مغالطه است. امر به معروف و نهی از منکر دخالت در زندگی و محدود کردن آزادی دیگران نیست، این مساله از اخلاقی ترین کارها محسوب می شود و دلسوزی برای همنوع است.
مدیر گروه اخلاق دانشگاه مجازی المصطفی(ص) در ادامه با تاکید بر نوع ارائه و برخوردها در اجرای مساله امر به معروف و نهی از منکر ابراز کرد: باید به گونه ای رفتار شود که این مساله در جامعه پذیرفته شود. متاسفانه، گاهی اوقات با امر به معروف و نهی از منکر برخورد پلیسی می کنیم به این معنا که اگر می خواهیم امر به معروف ونهی از منکر کنیم از ابتدا به فرد این این نگرش را داریم و به او القاء هم می کنیم که تو گناهکار و خطاکار هستی. این رویکردی است که برخی در امر به معروف و نهی از منکر اجرا می کنند و جواب هم نمی دهد.
وی تصریح کرد: این در حالی است که اگر مجموع احکام مرتبط با امر به معروف و نهی از منکر را که در دین بیان شده بررسی کنیم، می بینیم آنچه که نسبت به این فریضه الهی وجود دارد از ابتدا تا انتها روحیه دلسوزی و همدلی با همنوع است. بر این اساس رویکرد ما و برنامه ای که برای امر به معروف می ریزیم باید به صورت برخوردی باشد که یک پزشک با بیمار خود دارد نه یک پلیس با یک فرد خلافکار!
برخورد آمر به معروف و ناهی از منکر باید همچون پزشک باشد نه پلیس
این پژوهشگر در این راستا ادامه داد: یک پزشک ابتدا خود از بیماری دور است، پزشک بدون بررسی و معاینه برای کسی دارو نمی نویسد، هرگز بیمار را تحقیر و تبیه نمی کند. هرگز دارویی که برای بیمار دیگری نوشته است برای بیمار دیگر توصیه نمی کند. پزشک هرگز خارج از تخصص خود عمل نمی کند. هرچه که در رابطه پزشک و بیمار وجود دارد در مورد فرد آمر یا ناهی نیز صدق می کند.
وی با بیان اینکه باید با فرد گناهکار به مثابه فرد دردمند و آلوده به بیماری گناه برخورد کرد، افزود: بر این اساس افرادی که می خواهند امر به معروف و نهی از منکر کنند باید چنین رویکردی داشته باشند و اگر چنین مساله ای در سطح عملکرد آمران به معروف و ناهیان از منکر متبلور شود در این صورت خود فرد به آنان مراجعه می کند.
حجت الاسلام کمال عزت ضمن تاکید بر این مساله که باید به جایی برسیم که آمران به معروف و ناهیان از منکر به عنوان امانتدار شناخته شوند، افزود: در این صورت است که افراد به آنان مراجعه می کنند. لذا من امر به معروف و نهی ازمنکر را در ایجاد سبک زندگی سالم که به سعادت ختم می شود، می دانم و معتقدم که باید استراتژی و شیوه عملی درازمدت را برای این فریضه واجب الهی داشته باشیم.
وی ادامه داد: اگر چنین رویکردی در سطح جامعه جاری و ساری نشود، در نتیجه طبق کلام معصومین(ع) «اشقیاء و اشرار بر انسان های خوب حاکم خواهند شد». منظور از حاکم به این معناست که ارزش های اشقیاء در جامعه حاکم می شود و افرادی که دارای فضایل اخلاقی خوب هستند به تدریج به گوشه عزلت رانده می شوند و در این میان اگر کسی خلاف کند نه تنها شرمسار نمی شود بلکه سر خود را بالا می گیرد.
بی توجهی به کم فروشی یک مغازه به فسادهای اقتصادی کلان ختم می شود!
این محقق در بخش دیگری از مباحث خود با اشاره به تاثیر اجرای امر به معروف و نهی از منکر پیرامون مسائل اقتصادی، اظهار کرد: اقتصاد نیز مثل تمامی عرصه ها ممکن است با آسیب هایی مواجه شده و در مسیر انحراف بیفتد. برای مثال ممکن است معامله کوچکی در سطح کوچه و بازار باشد، مثلا جنسی را گران بفروشند یا کم فروشی کنند تا در سطح کلان تر یک جریان بزرگ فساد اقتصادی رقم بخورد. در این شرایط با دولایه مواجه می شویم.
حجت الاسلام کمال عزت تاکید کرد: اگر شرایط و تاثیر و تاثرها در حد دو یا سه نفر باشد به روال گذشته باید امر به معروف و نهی از منکر داشت ولی اگر موضوع گسترش یافته و تبدیل به جرم اجتماعی شود در اینجاست که باید امر به معروف و نهی از منکر در قد و قواره حکومتی وارد عمل شده و بر اساس مجازات های مختلفی که در نظر گرفته شده است با این موضوع برخورد شود.
نظر شما