راهبرد سه گانه دانشگاه تهران در پیاده سازی نقشه جامع علمی کشور

 

 

همانطور که در مقدمه نقشه جامع علمی کشور آمده، مقوله علم و فناوري به عنوان یکی از مهم­ترين زيرساخت­‌هاي پیشرفت كشور و ابزار جدي رقابت‌پذیری ملی در عرصه­‌هاي مختلف، بسترساز تحقق آرمان‌هاي متعالي انقلاب اسلامي ايران است. دستيابي به این آرمان­‌ها مستلزم تلاش همه‌­جانبه در تمام ابعاد فرهنگي، علمی، اجتماعي و اقتصادي است. پس از ابلاغ نقشه جامع علمی کشور به عنوان نقشه راه علم و فناوري مبتني بر ارزش‌هاي اسلامي و آينده‌نگر براي دستيابي به اهداف چشم‌انداز بيست‌ساله كشور، سازمان‌ها و بدنه اجرایی کشور موظف هستند تا تلاش خود را در اجرای کامل این برنامه‌ها و اقدامات آن بکار گیرند. بر همین اساس دانشگاه تهران به عنوان نماد آموزش عالی کشور، رسالتی مضاعف در دستیابی به اهداف نقشه جامع علمی کشور و تحقق اهداف سند چشم انداز توسعه کشور بر عهده دارد.

 

پس از به پایان رسیدن موفق برنامه‌های راهبردی اول و دوم، دانشگاه تهران با هدف حفظ تعالي و تداوم جایگاه ویژه خود، برنامه سوم راهبردی (۱۳۹۹-۱۳۹۵) را با رویکرد توسعه پایدار و بر مبنای اسناد بالادستی، از جمله سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران، سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی و نیز "دانشگاه تهران در افق ۱۴۰۴" و با بهره‌گیری از مشارکت کلیه واحدهای دانشگاه و نیز مطالعات تطبیقی ديگر دانشگاه‌های جهان تدوین کرده است.

برنامه راهبردی دانشگاه تهران دارای سه هدف کلان «بین‌المللی‌سازی دانشگاه: حضور جهانی»، «نوآوری و حرکت به­ سوي دانشگاه کارآفرین» و «ارتقای اخلاق و مسئولیت­‌پذيري اجتماعی» است. این اهداف کلان به پشتوانه 9 راهبرد و 31 اقدام راهبردی، فعالیت‌های لازم برای دستیابی به چشم‌انداز دانشگاه را تبیین کرده‌اند.

 

به طور مشخص در راستای حضور جهانی راهبردهای گسترش همکاری‌های آموزشی بین‌المللی، توسعه فعالیت‌های پژوهشی در طراز جهانی و بهینه‌سازی زیرساخت‌ها و فرآیندهای بین‌المللی مد نظر قرار گرفته است. ذیل هدف کلان دوم یعنی «نوآوری و حرکت به ­سوي دانشگاه کارآفرین» نیز راهبردهای ارتقای دستاوردهای پژوهشی، فناوری و تجاری‌سازی آن، پرورش سرمایه انسانی معطوف به نوآوری، ایده‌پردازی و کارآفرینی و ارتقای نظام مدیریتی و تنوع‌بخشی به منابع درآمدی دانشگاه مورد اهتمام خواهد بود. همچنین راهبردهای تعریف شده به منظور ارتقای اخلاق و مسئولیت­‌پذيري اجتماعی عبارتند از تقویت اخلاق حرفه‌ای، حفظ محیط زیست، حرکت به سمت دانشگاه سبز و گسترش محیط حمایتی و مسئولیت‌پذیر در دانشگاه.

 

 

 

بسیاری از این اهداف و راهبردها به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم هم‌راستا با راهبردهای نقشه جامع علمی کشور است. همچنین برخی از راهبردهای نقشه جامع علمی کشور به عنوان سند بالادستی پیش‌نیاز تحقق اهداف و استراتژی‌های دانشگاه تهران در تعدادی از حوزه‌های فعالیت خود می­‌باشند.

 

 

 

در راستای راهبرد كلان نخست نقشه جامع علمی کشور با موضوع «اصلاح و انسجام بخشيدن به ساختارها و نهادهاي علم و فناوري و هماهنگ‌سازي نظام تعليم و تربيت در مراحل سياستگذاري و برنامه‌‌ریزی کلان» دانشگاه تهران، نوآوری و حرکت به­ سوي دانشگاه کارآفرین، بین‌المللی‌سازی دانشگاه و ارتقای اخلاق و مسئولیت­‌پذيري اجتماعی را در دستور کار خود قرار داده است که راهبردهای متنوعی چون بهینه کردن زیرساخت‌ها و فرآیندهای بین‌المللی، ارتقای دستاوردهای پژوهشی، فناوری و تجاری‌سازی آن، ارتقای نظام مدیریتی و تنوع‌بخشی به منابع درآمدی و گسترش محیط حمایتی و مسئولیت‌پذیر در دانشگاه پشتیبان پیاده‌سازی این اهداف است.

 

در برنامه راهبردی دانشگاه تهران همراستا با راهبرد كلان دوم نقشه جامع علمی کشور با موضوع «توجه به علم و تبديل آن به يكي از گفتمان­‌هاي اصلي جامعه و ايجاد فضاي مساعد، شكوفا و مولد علم و فناوري بر مبناي آموزه‌­هاي اسلامي از طريق توسعه و تعميق و بكارگيري مؤلفه­‌هاي فرهنگي، اجتماعي و سياسي»، توجه ویژه‌­ای به تقویت اخلاق حرفه‌ای، ارتقای نظام مدیریتی دانشگاه و بهینه کردن زیرساخت‌ها و فرآیندهای بین‌المللی مبذول شده است.

هدف نوآوری و حرکت به ­سوي دانشگاه کارآفرین و راهبردهایی چون ارتقای دستاوردهای پژوهشی، فناوری و تجاری‌سازی آن و پرورش سرمایه انسانی معطوف به نوآوری، ایده‌پردازی و کارآفرینی از مهمترین بخش‌های برنامه راهبردی دانشگاه تهران همراستا با راهبرد كلان ايفاي نقش مؤثرتر چرخه علم، فناوري و نوآوري در اقتصاد کشور در نقشه جامع علمی کشور (راهبرد کلان 3) است.

 

همراستا با راهبرد كلان چهارم نقشه جامع، یعنی «نهادينه كردن مديريت دانش و ابتناي مديريت جامعه بر اخلاق و دانش بر اساس الگوهاي ايراني ـ اسلامي در نهادهاي علمي، اقتصادي، سياسي، اجتماعي، فرهنگي و دفاعي ـ امنيتي» در نقشه جامع علمی کشور، دانشگاه تهران در ذیل هدف بین‌المللی‌سازی و تلاش برای حضور جهانی دانشگاه، در برنامه راهبردی خود بر گسترش همکاری‌های آموزشی و پژوهشی بین‌المللی و بهینه‌سازی زیرساخت‌ها و فرآیندهای بین‌المللی تأکید کرده است.

 

همگام با تحقق راهبرد كلان ششم نقشه جامع، یعنی «تحول و نوسازی نظام تعليم و تربيت اعم از آموزش و پرورش و آموزش عالی به منظور انطباق با مباني تعليم و تربيت اسلامي و تحقق اهداف كلان نقشه جامع علمی کشور»، دانشگاه تهران نوآوری و حرکت به­ سوي دانشگاه کارآفرین را به عنوان یکی از اهداف کلان خود ـ از طریق پیاده‌سازی راهبردهایی چون پرورش سرمایه انسانی معطوف به نوآوری، ایده‌پردازی و کارآفرینی و ارتقای نظام مدیریتی و تنوع‌بخشی به منابع درآمدی دانشگاه ـ در دستور کار قرار داده است.

 

این هدف همچنین در راستای راهبرد كلان هفتم نقشه جامع علمی کشور، یعنی «جهت‌دهي آموزش، پژوهش، فناوري‏ و نوآوري به سمت حل مشكلات و رفع نيازهاي واقعي و اقتضائات كشور، با توجه به آمایش سرزمین و نوآوري در مرزهاي دانش براي تحقق مرجعيت علمي»، نیز قرار دارد.

 

«تربيت و توانمندسازي سرمايه انساني با تأكيد بر پرورش انسان‌های متقي، کارآفرین، خودباور، خلاق، نوآور و توانا در توليد علم، فناوري و نوآوري متناسب با ارزش‌هاي اسلامي و نيازهاي جامعه» از دیگر راهبردهای کلان نقشه جامع علمی کشور (راهبرد کلان 8) است که در دانشگاه تهران توجه ویژه‌­ای به تحقق آن شده است. پرورش سرمایه انسانی معطوف به نوآوری، ایده‌پردازی و کارآفرینی، ارتقای دستاوردهای پژوهشی، فناوری و تجاری‌سازی آن و گسترش همکاری‌های بین‌المللی از جمله مهمترین راهبردهای دانشگاه تهران در راستای این راهبرد کلان است.

 

در راستای راهبرد کلان نهم، یعنی «تعامل فعال و اثرگذار علمي و فناوري با کشورهاي ديگر به‌ويژه كشورهاي منطقه و جهان اسلام» در نقشه جامع علمی کشور، دانشگاه تهران در برنامه راهبردی خود بخش ویژه‌ای را به بین‌المللی‌سازی دانشگاه و حضور جهانی اختصاص داده و راهبردهایی چون گسترش همکاری‌های آموزشی بین‌المللی، توسعه فعالیت‌های پژوهشی در طراز جهانی و بهینه‌سازی زیرساخت‌ها و فرآیندهای بین‌المللی و ارتقای نظام مدیریتی و تنوع‌بخشی به منابع درآمدی دانشگاه را در دستور کار خود قرار داده است.