علی اکبر کساییان، روزنامه نگار و مدرس دانشگاه با تشریح چالش های روزنامه نگاری به خبرنگار شبستان گفت: چالش روزنامه نگاری در دو بخش عمده مسائل روزنامه نگاران و سختی های حرفه روزنامه نگاری قابل بحث و بررسی است. در بخش اول همانطور که از قول بسیاری از اهالی رسانه شنیده ایم، روزنامه نگاران از نظر آتیه شغلی و بحث رفاهی در مضیقه هستند.
امنیت شغلی، بزرگترین چالش خبرنگاران
کساییان نبود امنیت شغلی را یکی از بزرگترین مشکلات روزنامه نگاران عنوان کرد و افزود: به غیر از روزنامه های وابسته به ارگان ها، سازمان ها و احزاب، بقیه روزنامه ها آنچنان حرفه ای نیستند و بیشتر موسمی اند؛ مثلاً در نزدیکی انتخابات چند روزنامه متولد می شود و جوانانی در آن فعالیت می کنند و سپس تعطیل می شوند. برخی از روزنامه ها نیز به دلایلی بر اثر شکایت بسته می شوند. در هر حال خبرنگاران این دو دسته از روزنامه ها تا پیدا کردن کار مدتی دچار فشار روانی و استرس هستند.
وی خواستار توجه بیشتر به خبرنگاران از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شد و بیان کرد: بدیهی است که وزارت ارشاد باید برای خبرنگارانی که به دلیل اتمام فعالیت رسانه موسمی و یا تعطیل شدن آن در جستجوی کارند، تا مشغول به کار شدن در یک رسانه دیگر، تمهیداتی بیندیشند و علاوه بر این، اقداماتی را نیز برای بیمه و بیمه آتیه خبرنگاران انجام دهد.
روزنامه نگار خلاق کم پیدا می شود
این روزنامه نگار با اشاره به مشکلات حرفه روزنامه نگاری، اظهار داشت: متاسفانه روزنامه نگاران ما اکثراً خلاق نیستند و حالت انفعالی دارند. آنها به جای اینکه خود در پی خلق یک سوژه باشند، سوژه همدیگر را دنبال می کنند، مثلاً یک خبرنگار در یک رسانه وقتی می بیند سوژه ای توسط رسانه ای دنبال می شود به سمت همان می رود و این مساله باعث نخ نما شدن سوژه می شود. در حقیقت تا یک سوژه در یک رسانه باب می شود همه خبرنگاران در رسانه ها به آن می پردازند، در صورتی که خبرنگار خود باید خلاقیت داشته باشد و سوژه پردازی کند.
خبرنگار باید هنرمند باشد
وی با بیان اینکه خبرنگار در وهله اول باید نویسنده، هنرمند و خلاق باشد، عنوان کرد: در سالهای اخیر در اکثر مدارس عالی و دانشگاه ها رشته روزنامه نگاری ایجاد شده است و متاسفانه عده ای تنها برای قبولی در دانشگاه این رشته را بدون علاقه انتخاب می کنند و پس از 4 سال درس خواندن، به دلیل نداشتن علاقه حتی در متن آنها غلط املایی مشاهده می شود.
کساییان تصریح کرد: برخی از دانشجویان متون روزنامه نگاری را یاد می گیرند اما هنر روزنامه نگاری را بلد نیستند، در صورتی که یک خبرنگار باید ادبیات و زبان بداند، جهان بینی قوی داشته باشد و با پختگی و علم قلم به دست گیرد زیرا قلم قداست دارد.
این مدرس دانشگاه در پاسخ به این پرسش که آیا هنر روزنامه نگاری مهمتر از فنون روزنامه نگاری است، به خبرنگار شبستان گفت: هنر در وجود و ذات آدمی و جزو فطرت انسان است. برخی افراد خلقشان به گونه ای است که از سایرین حساس ترند و به همین دلیل هنرمند چیزی را می بیند که ما نمی بینیم و نسبت به وقایع و مسایل بیشتر از ما متاثر و حساس می شود.
از عمله روزنامه نگاری تا معمار روزنامه نگاری
کساییان با اعتقاد بر اینکه روزنامه نگاری خیلی با آموزش ارتباط ندارد و بیشتر ذاتی است، یادآور شد: من به کسانی که به اصطلاح آموزش روزنامه نگاری دیده اند اما استعداد هنری ندارند، عمله روزنامه نگاری می گویم. این افراد خلاقیت ندارند و معمار روزنامه نگاری نیستند. روزنامه نگار باید جریان ساز باشد و با هنر خاص خود اخبار را با دقت و ظرافت منعکس و روشنگری کند.
به گفته وی، عده ای از خبرنگاران بر اثر تمرین و ممارست و بدون رفتن به دانشگاه قلم می زنند و به دلیل برخورداری از روحیه هنرمندی به خوبی از عهده این کار برآمدند اما عده ای هستند که با وجود سابقه کار طولانی و یا داشتن تحصیلات دانشگاهی هنوز شم خبری ندارند و اخبار آنها به اصطلاح مکانیکی است نه هنری و حتی تیتر زدن به عنوان پیشخوان مقاله یا خبر را بلد نیستند.
این روزنامه نگار آشنایی با دنیا، تاریخ، امروز و دیروز را از ویژگی های لازم برای یک خبرنگار ذکر کرد و افزود: روزنامه نگار باید جهان بینی قوی داشته باشد و با استفاده از آگاهی خود به اخبار شاخ و برگ بدهد و ارزشها و ضدارزشها را در مطالب خود لحاظ کند.
تیراژ اندک روزنامه ها در ایران جای بررسی جدی دارد
وی در مورد تیراژ کم روزنامه ها در ایران خاطرنشان کرد: تیراژ روزنامه ها در ایران بسیار محدود است. روزنامه آسایی ژاپن چاپ صبح و عصر دارد و تیراژش 50 میلیون نسخه است، در صورتی که مجموعه روزنامه های ما دو میلیون تیراژ دارد و این مساله جای بحث و بررسی دارد.
کساییان با بیان اینکه اندک بودن تیراژ روزنامه را نباید صرفاً متوجه خبرنگاران دانست، ادامه داد: لازمه افزایش تیراژ روزنامه نگاران فرهنگ سازی است و مسلماً علت و معلول با هم هستند. بخشی از این مساله به ضعف روزنامه نگاران ما برمی گردد که تبحر لازم را برای جذب مخاطب را ندارند و قسمتی نیز به مساله فرهنگی جامعه و کاهش میزان مطالعه در کشور برمی گردد.
وابستگی به احزاب مساله دیگری است که کساییان به آن اشاره کرد و افزود: هر حزب می تواند سخنگو داشته باشد و این اشکالی ندارد. روزنامه ها یا به طور مستقیم به حزبی وابسته اند و از آن حمایت کنند یا به طور غیرمستقیم و زیرزمینی این کار را می کنند. به طور کلی روزنامه مستقل کم پیدا می شود.
روش توزیع روزنامه در کشور اصلاح شود
کساییان با تاکید بر لزوم توجه به فرهنگ مطالعه درکشور، عرضه روزنامه در ایران را اشتباه دانست و افزود: توزیع روزنامه در کشور ما غلط است. فرد روزنامه خوان چه بسا باید مسیر طولانی را برای رسیدن به باجه روزنامه فروشی طی کند تا روزنامه بخرد. چرا نباید در سوپرمارکت ها روزنامه فروخته شود. در سوپرمارکت از شیرمرغ تا جان آدمیزاد یافت می شود. در سراسر دنیا روزنامه ها در سوپرمارکت ها نیز توزیع می شود، به همین دلیل باید در کشور ما نیز به این مساله توجه شود.
پایان پیام/
نظر شما