خبرگزاری شبستان/ یاسوج
طبق يك رسم پايدار دسته های عزادار زنجير زن و هيئت های مذهبی کهگیلویه و بویراحمد با حضور در مساجد و حسینیه ها با خواندن نوحه های حزن انگيز به زبان محلی و فارسی به عزاداری پرداخته و در بيعت با فلسفه ظلم ستيزی قيام كربلا اشك ماتم ريختند .
دسته های عزادار حسينی در شهرهای کهگیلویه و بویراحمد ظهر عاشورا همزمان با شنيدن صدای اذان، سوگواری را با خواندن اشعار حزن انگيز در رثای اسرای كربلا و مصائب بازماندگان اهل بيت امام حسين(علیه السلام) و همچنين آتش زدن خيمه های مجازی به اوج غم بار خود رسانده و به ياد آخرين نماز ظهر امام حسين (علیه السلام) نماز جماعت ظهر عاشورا را به امامت ائمه مساجد برگزار كردند .
در عاشورای حسينی در برخی از مساجد و تكايای کهگیلویه و بویراحمد مراسم باشكوه تعزيه برگزار شد و مورد استقبال هزاران نفر از دوستداران شهدای كربلا قرار گرفت .
با پايان مراسمات روز عاشورا دوستداران و دلدادگان حضرت اباعبدلله (علیه السلام) مراسم شام غريبان آن حضرت را در شب يازدهم محرم برگزار کردند.
اين مراسم محوری پس از اقامه نماز مغرب و عشاء آغاز و با اجرای برنامه های سخنرانی، مرثيه سرایی، ذکر مصائب اسيری اهل بيت امام حسين (علیه السلام) و برافروختن شمع و سينه زنی همراه بود.
در کلیه مساجد و تكايای استان عصر عاشورا نيز مراسم شام غريبان بازماندگان حادثه كربلا پس از تاريك شدن هوا برگزار و دسته های عزادار به سينه زنی پرداختند .
هيئت های عزاداری شب گذشته در اين آئين پس از برگزاری نماز مغرب و عشا با حضور در ديگر مساجد، تكايا و حسينيه ها به سينه زنی پرداخته و اشعار جانسوزی را به زبان لری و فارسی در احوال بازماندگان كربلا و خاندان رسول خدا (صل الله علیه و آله وسلم) سر داده و اشك ماتم ریختند .
مراسم شام غريبان در شب يازدهم محرم در مساجد روستاها برگزار و معمولا با خاموش کردن روشنایی مسجد همراه است و هيئت های عزاداری نيز در اين شب از روشن کردن چراغ های روشنایی خودداری و آئین عزاداری در تاريکی و با روشن کردن شمع انجام می شود.
فلسفه شام غریبان:
وقایع دردناك عاشورا تا بعد از ظهر كه هنگامه شهادت امام حسین (علیه السلام) بود یكسری جنایات را به خود دید و از شهادت امام حسین (علیه السلام) به بعد سرزمین كربلا شاهد فجایع و جنایاتی خاص در مورد اهل بیت پیامبر (صل الله علیه وآله وسلم) بود.
سال 61 ه.ق عصر روز دهم محرم لشكر یزید بعد از این كه امام حسین (علیه السلام( را به شهادت رساند به دستور فرماندهان خود دست به غارت و آتش زدن خیمه ها و آزار و اذیت خاندان نبوت زدند.
آنها به سوی خیمه های حرم امام حسین (علیه السلام) روی آوردند و اثاث و لباسها و شتران را به یغما بردند و گاه بانویی از آن اهل بیت پاك با آن بی شرمان بر سر جامه ای در كشمكش بود و عاقبت آن لعنت شدگان الهی جامه را از او می ربودند.(1(
دختران رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و حریم او از خیمه ها بیرون آمده و می گریستند و در فراق حامیان و عزیزان خود شیون و زاری می نمودند.
بعد از این اموال اهل بیت را با سر و پای برهنه و لباس به یغما رفته به اسیری گرفتند. و آن بزرگواران را از كنار پیكر امام حسین (علیه السلام) گذراندند . وقتی نگاه اهل بیت به كشته ها افتاد فریاد كشیدند و بر صورت خود زدند.(2(
بعد از به اسارت گرفتن اهل بیت، عمر سعد ملعون در میان یارانش فریاد كشید: چه كسی حاضر است كه اسب بر پشت و سینه حسین (علیه السلام) بتازد! ده نفر داوطلب شدند و پیكر مطهر امام حسین (علیه السلام) را با سمّ اسبان لگدكوب كردند.(3(
در عصر عاشورا عمر سعد سر مبارك امام حسین (علیه السلام( را با خولی بن یزید اصبحی و حمید بن مسلم ازدی نزد عبیداله بن زیاد به كوفه فرستاد و سرهای یاران و خاندان او را جمع كرده (كه هفتاد دو سر بود) و به همراهی شمر بن ذی الجوشن و قیس بن اشعث به كوفه فرستاد.(4(
سپس كشته های خودشان را جمع كرده و دفن نمودند ولی جنازه بی سر و زیر پای اسبان لگدكوب شده امام حسین (علیه السلام) و یارانش تا روز دوازدهم محرم عریان در بیابان كربلا بود تا این كه توسط قبیله بنی اسد و به راهنمایی امام سجاد (علیه السلام) دفن شدند.(5(
شب یازدهم محرم را گویا اسرای اهل بیت در یك خیمه نیم سوخته سپری نمودند در این رابطه در مقاتل چیزی از احوال اهل بیت (علیهم السلام) نقل نشده ولی می توان تصور كرد كه چه شب سختی را بعد از یك روز پر سوز و از دست دادن عزیزان و غارت اموال و اسارت و سوختن خیمه ها و اهانت ها و ... داشته اند.
عمر سعد ملعون در روز 11 محرم دستور حركت از كربلا به سوی كوفه را می دهد و زنان و حرم امام حسین (علیه السلام) را بر شتران بی جهاز سوار كرده و این امانت های نبوت را چون اسیران كفّار در سخت ترین مصائب و غم و غصه كوچ می دهند.(6(
شاعر عرب این مصیبت عظما را به رشته نظم در آورده:
"یصلى على المبعوث من ..."؛ این قضیه بسیار شگفت آور است كه مردم بر پیغمبر مبعوث كه از آل هشام است، تحیت و درود بر روح پاكش می فرستند و از طرف دیگر، فرزندان و خاندان او را به قتل مى رسانند!!(7(
در هنگام حركت از كربلا عمر سعد دستور داد كه اسرا را از قتلگاه عبور دهند. قیس بن قرّه گوید: هرگز فراموش نمی كنم لحظه ای را كه زینب دختر فاطمه (سلام الله علیها) را از كنار كشته بر خاك افتاده برادرش حسین عبور دادند كه از سوز دل می نالید ... و امام سجاد (علیه السلام) می فرماید: «... من به شهدا نگریستم كه روی خاك افتاده و كسی آنها را دفن نكرده، سینه ام تنگ شد و به اندازه ای بر من سخت گذشت كه نزدیك بود جانم بر آید و عمه ام زینب وقتی از حالم با خبر شد مرا دلداری داد كه بی تابی نكنم».(8(
گویا اسرای كربلا را دوبار به قتلگاه می آورند، یك دفعه همان عصر روز عاشورا بعد از غارت خیمه ها و به درخواست خود اسرا و یك بار هم در روز یازدهم محرم هنگام كوچ از كربلا و به دستور عمر سعد و این كار عمر سعد شاید به خاطر این بود كه می خواست اهل بیت (علیهم‌السلام) با دیدن جنازه های عریان و زیر آفتاب مانده شكنجه روحی به اسرا داده باشد.
خيمه هاي سوخته
بعد از این كه روز یازدهم محرم اسرا را از كربلا به سوی كوفه حركت دادند به خاطر نزدیكی این دو به هم روز 12 محرم اسرا را وارد شهر كوفه نمودند گویا شب دوازدهم را اسرا در پشت دروازه های كوفه و بیرون شهر سپری كرده باشند.
در اثر تبلیغات عبیدالله بن زیاد علیه امام حسین (علیه السلام) و خارجی معرفی كردن آن حضرت، مردم كوفه از این پیروزی خوشحال می شوند و جهت دیدن اسرا به كوچه ها و محله ها روانه می شوند و با دیدن اسرا شادی می كنند. ولی با خطابه هایی كه امام سجاد (علیه السلام) و حضرت زینب (سلام الله علیها) و سایرین از اسرا ایراد می كنند و خودشان را به كوفیان و مردم می شناسانند و به حق بودن قیام امام حسین (علیه السلام) اذعان می كنند شادی كوفیان را به عزا تبدیل می كنند.
در طول مدتی كه در كوفه و در میان مردم به عنوان اسیر جنگی حركت می كردند سرها بالای نیزه بود و اسرا در كجاوه ها جا داده شده بودند و آنان كه خیال می كردند اسرا از خارجیان هستند و بر خلیفه یزید عاصی شده اند، جسارت و اهانت می كردند، عده ای هم از نسب اسرا سؤال می كردند با این وضع وارد دارالاماره می شوند و در مجلس عبیدالله بن زیاد كه حاكم كوفه و باعث اصلی شهادت امام حسین (علیه السلام)، این ملعون جلوی چشم اسرا و مردم با چوب دستی به سر مبارك می زد و خود را پیروز میدان قلمداد می كرد و كشته شدن امام حسین (علیها لسلام) را خواست خدا قلمداد می نمود.(9) ولی با جواب هایی كه از جانب حضرت زینب و امام سجاد (علیهما السلام) می شنید بیشتر رسوا می شد.
پی نوشت ها:
به نقل از سایت تبیان
1- ابی مخنف، اولین مقتل سالار شهیدان، ترجمه و متن كامل وقعة الطف، سیدعلی محمد موسوی جزایری، انتشارات بنی‌الزهرا، چاپ اول 1380.
2- سید بن طاووس، اللهوف علی قتلی الطُّفوف، تحقیق و تقدیم شیخ فارس تبریزیان، ص180.
3- شیخ عباس قمی، ترجمه نفس المهوم (در كربلا چه گذشت)، انتشارات مسجد مقدس جمكران، ص 485/ اولین مقتل سالار شهیدان، پیشین، ص349.
4- شیخ عباس قمی، همان، ص486، و شیخ عباس قمی، ص 351.
5- شیخ عباس قمی، همان، ص492/ اولین مقتل، پیشین، ص353.
6- شیخ عباس قمی، ترجمه نفس المهوم، ترجمه محمدباقر كسره‌ای، انتشارات جمكران، ص490/ ابی محنف، اولین مقتل سالار شهیدان، ص 351.
7- لهوف سید بن طاووس .
8- در كربلا چه گذشت، ص 492 و حسین نفس مطمئنه، محمدعلی عالمی، انتشارات هاد، ص 306.
9- ابن مخنف، اولین مقتل سالار شهیدان، ترجمه وقعة الطف، سید علی محمد موسوی جزایری، ص 361، و ترجمه نفس‌المهموم، پیشین، ص 519.
نظر شما