به گزارش خبرگزاری شبستان، دکتر عمر اسپائیک، بوسنیایی مقیم مالزی و استاد معماری و طراحی محیط زیست دانشگاه اسلامی مالزی که تحقیقات خود درباره تاریخ اسلام و فرهنگ و تمدن اسلامی را از گذر از کشورهای بوسنی مصر و مالزی کامل کرده است این مقاله را درباره مسجد، تاریخ ساختار، معماری و نقش آن در جوامع مسلمان ارایه کرده است.
در اسلام، مومنان، نیایش همچون رسم زندگی و مفهوم مسجد همچون مرکز مشترک در جامعه اسلامی، جدایی ناپذیرند.
هر کدام از دیگری ناشی می شود و نیازی به دیگری به منظور بنای دین و بندگی بهتر است مسجد نیز به قدمت آفرینش انسان تاریخ دارد. چرا که حقیقت اسلام قدیمی است نخستین انسان و در همان زمان حضرت آدم، نخستین مسجدها بر زمین.
مسجدالحرام در مکه و مسجدالقدس در اورشلیم، زندگی مومن بدون مسجد به عنوان مرکز عمومی ای که می تواند مرکز استراتژیکی در منطقه، شهر و روستا باشد قابل تصور نیست.
مساجد برای اینکه مرکز عمومی دینامیک موثر باشد در عین حال ابزاری معناگرا و موثر و سهل و ممکن است.
مکان محترم، ارزشمند، قابل دسترس، خوشایند و دلچسب برای هر مومن که فعالیت های گسترده ای را برای ارایه توانایی ها خود و برای فعال بودن ارایه می دهد و برای هر یک از زن و مرد، پیر و جوان، ثروتمند و فقیر حرفی برای گفتن دارد.
هر مومن نه تنها از منظر مادی به مسجد وابسته است بلکه از نظر روحی و روانی تمام افکار و تمایلاتش به مسجد وصل است.
بنابراین قلب یک مومن واقعی همواره در مسجد نفس می کشد نفس های او در مسجد آرام تر و راضی تر است و وقتی مسجد را ترک می کند همچنان قلبش برای مسجد می تپد تا به آن دوباره بازگردد.
مساجد خانه های خداوند هستند و اسلام در آنها نمود می یابد به واسطه این حقایق که مساجد را توصیف می کنند. مساجد در طول روند طرح ریزی و ساخت به ظرافت ساخته می شوند .
معماری مساجد قبل از هر چیز باید بر پایه ارزش های اسلام طراحی شود و نباید به ابزاری در دست هر هنرمندی مبدل گردد.
به بیان دیگر هرگاه هر مسلمانی ارتباط معنوی و موثرش را با مسجد از دست می دهد هر معماری و طراحی مسجد باید به کمک او آید.
امروز در کادر دولت اسلام گرا، ارایه فکر مسجد سازی به عنوان یک مرکز حیاتی عمومی اجتناب ناپذیر است. نگرش بنای مسجد آمیخته ای از یک مرکزی است که همزمان پاسخگوی مادیات و معنویات مسلمان است که باید محتوایی آموزشی درهمه زمینه ها برای او داشته باشد.
برای اینکه فعالیت های مسجد به یک موضوع محدود نشود مسجد نقش فعالی دارد تا خود را از این خاصیت گالوانیزه کند و همواره مرکزی فعال و آموزشی است تا جایی که امکان دارد مذاهب، اجتماعات، آموزش ها و نقش ها اجتماعی باید تحت راهبری و قضاوت مسجد و محورهایش باشد.
همچنان که ساختارهای دیگر و نقش هایشان به طور اجتناب ناپذیری با سایر موسسه های اجتماعی و موسسات در ارتباط هستند. بنابراین مسجد راه شکل پذیری اجتماعات مسلمانان را می گشاید مسجد بازوی آهنین ارتباط ساختاری پایه های جامعه اسلامی است و در عین حال هیچ موسسه و یا سازمانی ذاتاً قادر نیست مسجد را در جامعه منزوی کند و این ثروت جامعه اسلامی را به نفع خواسته های خود خرج کند.
در یک جامعه اسلامی موسسه ها و مساجد برای برای خدمت به مسلمانان با یکدیگر کار کنند، چرا که مسجد قابلیت تلفیق با همه موسسه های اجتماعی با هر وظیفه و شاخه ای را دارا است مسجد این قابلیت را دارد که با حفظ ارزشهای خود در فلسفه ها، نگرش ها و رسالات سایر شاخه های جامعه سهیم باشد هر یک از آنها نمی توانند در مقابل دیگری قرار بگیرند مطمئناً این مدل ارتباط باید از سوی هر دو پذیرفته و دنبال شود تا بیشترین تاثیر را در جامعه داشته باشد: علما و رهبران جامعه که اساساً عهده دار هدایت موسسه ها، ارگان ها و تاسیسات جامعه هستند.
همچنین مساجد باید به یک تصمیم گیرنده مجری در جوامع تبدیل شوند و همه جامعه با قدرت و جذابیت ساختار مسجد راهبری و برانگیخته شود همه در یک جامعه اسلامی باید تابع قدرت مسجد باشند.
بدین معنی که قدرت جامعه همان اسلام باشد تمام روش های اسلامی از مسجد برخاسته و به آن بازمی گردد و این دلیل ارزش و بهای مسجد در جامعه اسلامی است.
اصل والای مسجد آن است که در مسجد تنها خدای واحد پرستیده می شوند هیچ مومنی نمی تواند در مسجد خدایا موضوع دیگری را پرستش کند در حالیکه در خارج از مسجد هر مومنی می تواند پیش از متوجه شدن به خدا هر ارزش دنیای دیگری را مشاهده کرده و همین امر دنیایی او را از خدا بازگرداند.
به گزارش آی ویوز، همانگونه که سکولارها در جامعه در هر شاخه از سیاست، تجارت و سرگرمی غیره خدایانی را ارزش می دانند و می پرستند در اسلام زندگی در مفهوم واقعی اش باید اینگونه تعریف شود که کل زمین مسجد است و مسلمان در تمام فعالیتهایش تنها خالق یکتا را خادم باشد و بپرستد.
اگر مساجد به عنوان مکان عمومی درنظر گرفته شود و بدتر اینکه مسجد در تقابل با ایدئولوژی های ساختاری جامعه باشد قدرت و خواست مردم مسجد را از صحنه جامعه مطرود خواهد کرد و مبارزه در زندگی معنا و ارزش خود را به واسطه رسیدن به ارزشهای پوچ از دست می دهد.
مردم به خصوص جوانان و کودکان نیاز دارند برای طراحی ایدئولوژی های خود از سمت الگویی حمایت شوند و آیا این وظیفه مسجد است یا دیگر سازمانها؟ درحالیکه افراد با اغراض مختلف برای دادن الگویی انتخابی به جامعه دست به مبارزه با جامعه می زنند و این واقعیت خطرناکی است که منجر به سردرگمی روحی و روانی و تنش در میان مردم می شود.چه بسا بیماری های روانی جدی چون افسردگی، استرس یا انحرافات اخلاقی دروغگویی، غیبت یا دزدی در سطح جامعه ناشی از همین سردرگمی روحی مردم باشد.
یک محرک خوب برای ایجاد ارتباط میان مسجد و مردم که در قرآن نیز به آن اشاره شده است می تواند راه حل معجزه گر در این باره باشد.
موسسه ها، سازمان ها و ارگان های جامعه اسلامی باید با مسجد همکاری کنند با چنین روحیه ای مسجد جایگاه واقعی خود را در جامعه خواهد یافت و همانگونه که خداوند و پیامبر به آن سفارش کرده اند ارزشهای اسلام را منعکس می کنند.
پایان پیام/
نظر شما