به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، هفدهم مهرماه در تقویم روز جهانی کودک نام گرفته است. امسال این روز با ایام محرم الحرام و عزاداری سید و سالار شهیدان(ع) مقارن شده است. بر آن شدیم با توجه به این مساله در مورد مولفه های تربیت حسینی با حجت الاسلام محسن جوانمردی، پژوهشگر سیره اهل بیت(ع) و استاد دانشگاه به گفت وگو بنشینیم که حاصل آن را می خوانید:
هفدهم مهرماه در تقویم رسمی روز جهانی کودک نامگذاری و امسال این روز با ایام محرم حسینی مقارن شده است، با توجه به اینکه همواره از سبک زندگی حسینی و تربیت حسینی صحبت می شود به نظر شما در روزگار کنونی، چگونه می توان تربیت کودک را حسینی کرد؟
مقوله دین مقوله تکامل بشر است، باید مبانی انسانی و اخلاقی را در فرد از دوران کودکی ایجاد کنیم تا وقتی وارد مفاهیم دینی می شود درک درستی از آنها داشته باشد. مثال ساده این مساله جریان آموزش وضو از سوی حسنین(ع) به پیرمردی بود که اشتباه وضو می گرفت، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) وقتی مشاهده کردند که آن پیرمرد اشتباه وضو می گیرد، او را خطاب قرار دادند و گفتند: «می شود شما که بزرگ تر ما هستید داور باشید و بگویید کدامیک از ما اشتباه وضو می گیریم؟» پیرمرد به اشتباه خود پی برد و گفت این من هستم که اشتباه وضو می گیرم. این تربیت حسینی است به درستی ارشاد می کند.
تربیت بر اساس فرهنگ اهل بیت و به خصوص امام حسین(ع) باید مبتنی بر استقلال روانی کودک باشد. کودک از نظر روانی باید مستقل باشد و با فاکتورهای روان شناختی خود تربیت شود. همچنین باید متناسب با زمان وضعیت برنامه روزانه کودک را برنامه ریزی کنیم. اینکه یک کودک ورزش رزمی یاد بگیرد سبب می شود تا علاوه بر اینکه بدنش آماده باشد از نظر روحی نیز در شرایط خوبی قرار گیرد. قرار نیست که با مقوله جنگ و نفرت با او صحبت کنیم.
به عبارت دیگر اینکه حاضر باشیم و علاقه به این داشته باشیم که جان خود را برای خدا فدا کنیم تفاوت بالایی دارد با این مساله که بخواهیم جان بقیه را به خاطر دین بگیریم. فرهنگ سیدالشهداء(ع) ایثارگری است. مسلمان طبق بیان پیامبر(ص) اگر بمیرد و در راه خدا جهاد نکرده باشد و محبت و جهاد و علاقه به جنگ در راه خدا در وجودش نباشد، مسلمان از دنیا نرفته است.
باید کودک را ایثارگر بار بیاوریم و راهش آن است که کودک اول خود را دوست داشته باشد، برای اینکه چنین حالتی در او وجود داشته باشد باید والدینش به او عشق بورزند تا کودک در ناخودآگاه از خویش تنفر نداشته باشد. وقتی که به کودک احترام نگذاریم در واقع حس اعتمادبنفس را از او گرفته ایم. مبنای تربیت حسینی آن است که کودکان را عزت مند پرورش دهیم. من فکر می کنم خلط اساسی در موضوع تربیت حسینی به ویژه در قبال کودکان و نوجوانان شده است.
در دین مبین اسلام سفارش شده است که به فرزندان خود تیراندازی، شنا و اسب سوای بیاموزید. آن زمان این موارد برای دلاوری ها و جنگاوری ها لازم بوده است ولی قرار نیست که امروز به فرزندان مان فرهنگ جنگیدن را بیاموزیم. یعنی نباید فرزند را به گونه ای تربیت کنیم که از دوران کودکی با مساله جنگ و نفرت سر و کار داشته باشد بلکه باید روحیه دلاوری را در او ایجاد کنیم تا وقتی که رشد کرد و خودش صاحب ایدئولوژی و فکر شد علاقه اش به جهاد و ایثار در راه خدا بر اساس تربیت صحیح شکل بگیرد.
اما متاسفانه همان طور که گفتم خلط مبحث شده است. در یکی از شهرها شهربازی راه اندازی شده است که در آن کودکان با انواع و اقسام مسایل جنگی و ابزارآلات جنگی آشنا می شوند. این آشنایی با روحیه و فضای جنگی است. اینکه کودکان لباس رزم بپوشند و در این فضا حضور یابند. این رویکرد قطعا به جز تربیتی است که طی آن بچه ها بر اساس ملاطفت، ایثارگر بزرگ می شوند.
در مقوله تربیت هر چیزی جایی دارد. در تاریخ آمده است که وقتی امام حسین(ع) وارد مسجد پیغمبر(ص) شدند پیراهن عربی شان زیر پایشان گیر می کند و زمین می خورند، پیامبر(ص) بالافاصله منبر را رها می کنند و او را در آغوش می گیرند. یاران و حاضران حضرت رسول (ص) از ایشان خرده می گیرند که چرا برای یک کودک اینگونه شان خود را پایین آوردی؟ که حضرت(ص) خطاب به آنان فرمودند: «خدا حسین را عزیز کرده است.» این روش پیامبر(ص) است. بنابراین امام حسین(ع) از دوران کودکی عزت مندانه تربیت شده است و در نتیجه همه چیز خود را نیز با عزت در راه خدا می دهد.
بنابراین کودکی که احساس استقلال طلبی و اعتماد به نفس داشته باشد بسیار متفاوت است با کودکی که از دوران کودکی با فضایی مملو از آشفتگی تربیت شده است. باید به کودک اجازه دهیم که بسیاری از چیزها را تجربه کند. این زیربناها را نباید نادیده گرفت. باید او را عزت مند تربیت کنیم.
حضور در جلسات روضه خوانی، سینه زنی و مواردی از این دست چه قدر تربیت حسینی اثر دارد؟
موثر است اما معتقدم نباید کودک را تا سن مشخصی به برخی مجالس آورد. حتی عنوان شده است که کودکان تا شش ماهگی نباید در معرض صدای بلند باشند در حالی که در برخی مجالس روضه خوانی فریاد زده می شود.
ما اگر ادعا می کنیم که در مجلس روضه، حضرت زهرا(س) و حضرت حجت(عج) حضور دارند، نباید اینگونه فریاد بزنیم. روضه خوانی باید توام با ادب باشد. ثواب اشک و عزاداری برای امام حسین(ع) به آن است که همراه اش معرفت باشد. اما متاسفانه، اکنون بیشتر روضه مکشوف می خوانند حال آنکه همه علمای اخلاق اتفاق نظر دارند که روضه مکشوف قساوت قلب می آورد و تصور کنید کودکی در این مجالس باشد. قطعا در چنین مجالسی معرفت حسینی به کودک منتقل نمی شود. اینگونه نیست که اگر کودک صرفا در فضای چنین مجالسی باشد جذب خواهد شد. این پیوند با فرهنگ حسینی در صورت وجود معرفت ایجاد می شود و گرنه اشک بدون معرفت اثری ندارد.
نظر شما