به گزارش خبرنگار تئاتر خبرگزاری شبستان، شب گذشته تالار وحدت میزبان آخرین اجرای سقراط در چهارمین دوره ی اجرای این نمایش بود. نمایشی که در طی سه سال و چهار دوره ی اجرا نزدیک به صد و پنجاه بار روی صحنه رفت و ده ها هزار تماشاگر را به تالار وحدت کشاند.
نمایش سقراط نوشته و کار حمیدرضا نعیمی از سی و یکم مرداد امسال تنها برای پانزده شب روی صحنه رفت، اما با توجه به استقبال تماشاگران، این زمان به حدود چهل و پنج روز تمدید شد. سقراط که هر دوره ی اجرای خود را با استقبال مخاطبان مواجه شده، به لحاظ زمان حضور روی صحنه و تعداد تماشاگران، نمایشی منحصر بفرد در تئاتر ایران است.
این اثر گروه تئاتر شایا، ماجرای زندگی و مرگ سقراط، فیلسوف مشهور یونانی است که برای نخستین بار دستمایه ی اثر یک نمایشنامه نویس ایرانی قرار گرفته است. نعیمی که تجربه ی سه دوره ی اجرای این نمایش را در کارنامه دارد، دور چهارم را با حفظ ترکیب بازیگران و تغییراتی در میزانسن و حرکات صحنه اجرا کرد. سقراط در حالی مورد استقبال گروه های مختلف تماشاگران قرار گرفت، که برای جذب تماشاگر، نمایش را قربانی نکرده بود.
حمیدرضا نعیمی نویسنده و کارگردان سقراط، درباره ی دور چهارم اجرای این نمایش می گوید: خوشبختانه اجرای موفقی را پشت سر گذاشتیم و توانستیم یک بار دیگر همراهی تماشاگران را داشته باشیم. استقبال در این دوره بسیار باشکوه بود و فکر می کنم تغییراتی که در نمایش ایجاد کردیم، ما را به سمت اجرای کامل تری سوق داد. به نظرم این اجرا، کامل ترین اجرای نمایش سقراط تا به حال بود و من در این دوره به ایده آل های ذهنی خودم از اجرای سقراط، نزدیکتر شدم.
وی درباره ی احتمال اجرای سقراط در آینده، گفت: چرا نباید برای پنجمین بار روی صحنه برویم؟ اگر مدیران تالار وحدت، اجرای نمایش سقراط را بخواهند، ما به صحنه بر می گردیم. سقراط متعلق به من نیست و متعلق به تماشاگرانی است که هربار از آن استقبال کرده اند. این اولین بار است که تماشاگران از نمایشی به این شکل و در زمانی طولانی استقبال می کنند. برای من جذاب است که بدانم سقراط تا کجا تماشاگر را دنبال خودش می کشاند و تا کجا می تواند با استقبال مخاطبان مواجه شود.
نعیمی یادآور شد: تمدید اجرای یک نمایش برای چهار دوره در بازه ی زمانی سه ساله، اتفاقی نادر در تئاتر ماست که به نظرم جای بررسی و گپ و گفت کارشناسانه دارد. سقراط اتفاق منحصر به فردی در تئاتر ماست نه به دلیل اینکه کار گروه تئاتر شایاست، بلکه به دلیل پتانسیلی که دارد و می تواند به عنوان یک نمونه، مورد بررسی قرار بگیرد.
این نمایش که برای جذب مخاطب به چهره های گیشه پسند روی نیاورده، با ترکیبی جذاب از بازیگرانی مثل فرهاد آئیش، لادن مستوفی و ایوب آقاخانی در کنار بازیگران همیشگی گروه شایا، نشان داد که ارائه ی نمایش خوب، هنوز مهم ترین عامل استقبال تماشاگران است.
نعیمی در مواجه با این سئوال که آیا نمایشی مثل سقراط می تواند، در مدت زمانی طولانی به طور پیوسته اجرا برود، می گوید: فکر نمی کنم شدنی باشد. ما در چهار سال مختلف، نزدیک به صد و پنجاه اجرا روی صحنه بوده ایم، اما اگر قرار بود، به طور پیوسته روی صحنه باشیم، حتما کار دشواری می شد. آیا ممکن است ما بتوانیم گروهی داشته باشیم که دویست روز با هم زندگی کند؟ نمی دانم. چرا که دویست روز رندگی کردن یک گروه در کنار هم، اتفاق بعیدی است.
وی ادامه داد: در جامعه ای که فرهنگ کارهای جمعی آنچنان که باید جا نیفتاده، همین که توانسته ایم چهار سال مختلف، یک نمایش را حفظ کنیم، یک اتفاق مهم است. ما همینکه توانستیم سه سال متوالی همدل باشیم و بدون کمترین تغییر در گروه، سقراط را با عشق روی صحنه ببریم، کار مهمی کرده ایم. بسیاری از کارها حتی در یک دوره هم به مشکل می خورند. ما طی سه سال و در چهار دوره ی طولانی نمایش را روی صحنه بردیم. هر دوره بیش از سی اجرا و گاهی تا چهل و پنج اجرا. ما تقریبا صد و پنجاه اجرا داشته ایم و بیش از صد و چهل هزار نفر سقراط را دیده اند.
نعیمی درباره ی اینکه چه عواملی مانع اجرای طولانی مدت نمایش ها در ایران است، گفت: مشکلاتی یکی، دوتا نیست. هم از نظر زمان بندی، هم حفظ گروه نمایش، هم از نظر سالن ها و حتی تبلیغات امکان این کار وجود ندارد. تئاتر در کشوری که می تواند صد و پنجاه اجرا را مستمر میزبانی کند، قطعا جزو ملزومات جامعه است. اما تئاتر جزو ملزومات جامعه ی ما نیست، چرا که اصلا شغل محسوب نمی شود. از نظر قانون شغل من کارگردانی و نمایشنامه نویسی نیست اما خانواده ام را از این راه تامین می کنم.
وی همچنین درباره ی اینکه قرار بوده نمایش تا هفدهم مهر ادامه داشته باشد، گفت: بنابر اعلام قبلی بود قرار بود تا هفدهم روی صحنه برویم و بلیت فروشی هم انجام شده بود اما با توجه به همزمانی با ایام سوگواری حضرت سیدالشهدا (ع) به پیشنهاد مرکز هنرهای نمایشی، ترجیح دادیم که به اجراهای مان در این مقطع پایان دهیم.
سقراط حمیدرضا نعیمی با حضور بازیگرانی مثل فرهاد آئیش، لادن مستوفی، بهناز نازی، ایوب آقاخانی، یعقوب صباحی، کتانه افشاری نژاد، نقی سیف جمالی، سیاوش چراغی‌پور، بهار نوحیان، بهمن عباسپور، رضا جهانی، سروش کریمی نژاد، مجتبی پیرزاده، مهرداد خانی، مجید قادری، بهمن ناصری و محمد نژاد، نمونه ای از یک کار گروهی موفق در تئاتر ایران است. نمایشی که با همه ی نقاط ضعف و قوت خود در تئاتر ایران، اثری ویژه محسوب خواهد شد.
گفت و گو و گزارش از علی یزدان دوست
نظر شما