تصدیق فقرا همراه با قصد قربت و به دور از تحقیر وظیفه ما در رمضان است

خبرگزاری شبستان: ماه مبارک رمضان فرصتی است مغتنم برای واکاوی اندیشه بزرگان و شخیصت ها در باب روزه و روزه داری واعمالی که در ضیافت الله مترتب می شود. از این رو نظرات آیت الله جوادی آملی، مرجع تقلید عالم تشیع که مباحث اخلاقی وی نیز با استقبال خیل عظیم علاقه مندان مواجه است پیرامون روزه داری در ماه میهمانی خدا و سایر عبادات همراه آن در دسترس مخطابان شبستان ( خبرگزاری دین، فرهنگ، اندیشه) قرار می گیرد.
آنچه می خوانید گزیده ای از نگاشته های این عالم اسلامی است:
در حدیث معصوم (ع) آمده است:«مؤمن از نظر مالی ضعیف می‏ شود اما آبرومند است». نداری و ضعف مالی ننگ نیست؛ خزی و بی‏ آبرویی بد است. ممکن است مال داشته باشد امّا حیثیتی نداشته باشد.
شبه مناظره‏ای بین علی ‏بن ابی‏طالب (س) و حضرت خضر (س) واقع شده است. خضر (ع) این چنین فرمود:«ما أحسن تواضع الأغنیاء للفقراء طلباً لما عندالله» چقدر خوب است که اغنیاء برای رضای خدا به فقرا تواضع کنند.
حضرت امیر (ع) فرمود: «وأحْسن منْه تیهُ الفقراء علی الأغنیاء إتکالا ً لما عند الله» بالاتر از تواضع اغنیاء برای فقرا، بی‏ اعتنایی فقرا نسبت به اغنیاست؛ فقیری که به اغنیا بی‏ اعتنایی می‏ کند بر خدا توکل کرده و این خود کرامتی فراتر از تواضع است.
در ادامهٴ خطبه و شرح دیگر وظایف روزه‏ داران فرمود: «وتصدّقوا علی فقراءکم ومساکینکم» وظیفهٴ دیگر در این ماه آن است که به فقرا و مساکین صدقه بدهید، این تصدیق نیز باید با احترام و قصد قربت همراه باشد نه با تحقیر یا ترحّم.
در بخش دیگری از این خطبه پیامبر اسلام (ص) همگان را به اطعام و دادن افطاری به روزه‏ داران ترغیب می‏کند: «أیها الناس! من فطّر منکم صائماً لله فى هذا الشهر کان له بذلک عند الله عتق رقبة ومغفرة لما مضی ـ فقیل: یا رسول الله ولیس کلّنا یقدر علی ذلک فقال (ص): ـ اتقوا النار ولو بشقّ تمرة» هر کس در ماه رمضان به خاطر خدا به روزه‏ دار افطاری بدهد، خداوند ثواب آزاد کردن بنده‏ ای را به او می‏ دهد و گناهان او را نیز می‏ بخشد (شاید چون روزه‏ دار خود را آزاد کرده است) عرض کردند: یا رسول الله ما توانایی افطاری دادن نداریم چگونه به این فیض برسیم؟ فرمود: از آتش جهنم خود را برهانید هر چند به اندازه یک خرما یا نیمی از آن افطاری بدهید.
آن روز، روز سختی بود، چه بسا نصف خرمایی هم افطاری به حساب می‏ آمد، گاه بر اثر پیش‏ آمدی غیر منتظره فقر بر مسلمانان سایه می‏ افکند مثلا اصحاب صفه از ابتدایی‏ ترین امکانات بی‏ بهره بودند، گاه مسلمانان مدت ها در محاصره اقتصادی و نظامی قرار می‏ گرفتند. بعدها نیز چنین بود و اهل باطل در توجیه فقر مردم و ثروت خود مکتب جبر را ترویج می‏ کردند .
معاویه به عنوان عوام فریبی در جمعی سخنرانی می‏ کرد که شما از کمبودها یا گرانی گله نداشته باشید؛ زیرا خدا در قرآن فرموده: ما روزی‏ها را به اندازه‏ای که خود مصلحت بدانیم نازل می‏ کنیم، برای شما همین اندازه مصلحت می‏ داند پس چه جای گلایه‏ ای است: ﴿إن من شی‏ءٍ إلاّ عندنا خزائنه وما ننزّله إلاّ بقدرٍ معلوم﴾ هیچ چیز نیست جز آن که از مخزن الهی نازل شده و خدای سبحان برای شما همین مقدار صلاح دید پس دم فرو بندید و زبان به گلایه نگشایید. (آن کس که قرآن نمی‏ خواند و از فهم آن بهره‏ ای ندارد قدرت دفاع ندارد). می‏ گویند: احنف بن قیس برخاست و به معاویه اعتراض کرد که در اینجا سه مطلب است و تو این مطالب را با هم مخلوط کردی:
1 ـ این که در خزانهٴ غیب الهی همهٴ اسرار و حقایق موجود است کسی در آن سخنی ندارد.
2 ـ در این که خدای سبحان برای اداره بندگانش از مخزن غیب، به مقدار لازم که مصلحت باشد، روزی می‏ فرستد نیز حرفی نیست.
3 ـ ما می‏ گوییم: خدای سبحان برای اداره مسلمانان از مخزن غیب خود، روزی کافی نازل کرده اما تو می‏ گیری و به خزانهٴ خویش سرازیر می‏ کنی ما به این مسئله اعتراض داریم.
اگر همه به وظیفه خود آشنا باشند و بعضی موش صفت اهل ذخیره و احتکار نباشند مشکلی برای سایرین پیش نمی‏ آید. عده‏ ای در قیامت به صورت مور و مورچه و موش محشور می‏ شوند؛ زیرا در دنیا صفات این موجودات در جانشان رسوخ کرده بود.
پی نوشت:
برگرفته از کتاب حکمت عبادات آیت الله جوادی آملی، ص151.
منبع: نشریه الکترونیکی اسراء، شماره هجدهم.
پایان پیام/