به گزارش خبرنگار خبرگزاري شبستان از ساري، داوود ضامني، معاون برنامه ريزي و ارزشيابي حوزه هنري در نهمين كرسي آزادانديشي با موضوع سينما يك ضرورت فرهنگي با بيان اينكه سينما فقط هنر نيست بلكه یک ضلع آن صنعت و ضلع دیگر آن دانش است، اظهار داشت: امروز كمتر به ضلع دانش در سينما توجه مي شود و كساني وارد حوزه سينما مي شوند كه مسلح به دانشی که انتظار سينما را برطرف مي كند، نیستند.
وي با بيان اينكه امروز سينما جاي فلسفه را گرفته است، گفت: كساني كه تمايل به مطالعه فلسفه دارند با مشاهده يك فيلم شايد بخشی از نياز به مطالعه آنها مرتفع شود.
ضامني با بيان اينكه طي پژوهشي سينما رااز منظر مديريت فرهنگي با اين موضوع كه مردم چرا به سينما مي روند مطالبه نموده، تصريح كرد: شايد اگر يك نگاه ساده داشته باشيم به مقوله سينما مي بينيم كه سينما يك فضايي براي نمايش فيلم است اما به نظر مي رسد كه سينما كاركردهاي ديگري هم دارد كه آن را از يك مكان صرف هنري براي نمايش فيلم به يك فضاي گفتماني تبديل كرده است.
وي با بيان اينكه سينما رفتن يك فرآيند است كه در آن كنش هاي فردي، جمعي و حتي كنش هاي عاطفي، اقتصادي شكل مي گيرد، خاطرنشان كرد: براين عقيده است كه سينما در جامعه ايران تنها يك سالن تاريك براي پخش فيلم نيست يك فضايي كه كاركردهايي همچون ساخت معناهاي تازه براي زندگي، تحريك احساسات نوستالژيك مخاطب، عرصه اي براي فاصله گرفتن از كسالت هاي زندگي روزمره، شكل دهي به گفتماني جديد نظير مقاومت- نوجواني-اعتراض-زنانه و... را پيگير است.
ضامني با اعتقاد بر اینکه سینما فضایی برای تجربه زیبایی شناختی است، تصریح کرد: سینما آینه ای برای بازنمایی مسائل اجتماعی، بسیاری از لایه های زيرين و پنهان جامعه را می توان در آثار فیلم سازان دید.
وی با بيان اينكه جامعه شناسي سينما در سال هاي گذشته به مقوله سينما بعنوان يك مفهوم شناخت توجه مي كند، اضافه کرد: امروزه در پردیس های سینمایی انواع مشاغل مرتبط با سینما از جمله کافه شاپ و کتاب فروشی شکل می گیرد تا بازار فيلم ديدن را تكميل نمايد.
ضامنی با بیان اینکه سینما رسانه ای برای آموزش ارزش های مسلط جامعه است، افزود: سينما حتی می تواند ارزش هاي ایدئولوژیك یک جامعه را به مخاطب منتقل کند، كاركردي كه شايد نهاد خانواده يا مدرسه بدرستي از عهده آن برنيايد.
وي با اشاره به اينكه كنش سينما رفتن با كنش فيلم ديدن متفاوت است، اظهار داشت: در اين پژوهش تلاش داشته به اين نتيجه برسد كه چرا سينما با داشتن رقيب هايي نظير تلويزيون، ماهواره، دانلود فيلم ها، شبكه هاي اجتماعي بازهم به حيات خود ادامه مي دهد.
ضامني با بيان اينكه با مقايسه آمارهاي مراجعه مردم به سينما در دهه هاي مختلف مي توان دريافت كه از سال های ۷۰، روند نزول فروش سینما را شاهد هستيم و این میزان در دهه ۸۰ مجددا کاهش داشته است.
وي ادامه داد: آمارها بيانگر اينكه اگر متوسط ضريب تعداد صندلي ها در سال 80با سال 60مقاسيه كنيم حدود 50درصد كاهش مراجعه به سينما را داشتيم.
ضامني با اشاره به اهميت سينما و كاردكردهاي متعددي نظير گريز خواهي، جامعه پذيري، الگوسازي، تبليغ و اغنا، همزاد پنداري، اظهار داشت: همواره یکی از اصلی ترین دغدغه های تمام دولت ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی رونق سینما بوده است.
وی با بيان اينكه تمام گفتمان های پس از انقلاب در حوزه سینما را می توان به دو حوزه تقسیم کرد، گفت: نخست گفتمانی که معتقد است سینما یکی از مظاهر و دستاوردهای مدرنیته و یک کالای وارداتی بوده و ذات سینما با ذات انقلاب اسلامی در تضاد و تعارض است.
ضامني با تاكيد برايجاد پیوند بین سینما و ارزش های انقلاب اسلامی، اذعان داشت: در این راستا سینمای ملی، سینمای معناگر و سینمای عرفانی ازجمله موارد مطرح شده در ادبیات سیاست گذاری سینمای کشور است.
وی از سینما بعنوان یکی از گزینه های پرکردن اوقات فراغت نام برد و گفت: سینما را می توان به دو بخش ارزشی، سینمای خوب و سینمای بد تقسیم کرد.
ضامني ادامه داد: سینمای خوب سینمایی است که با ارزش های مسلط جامعه تطبيق داشته باشد و هر فیلمی که ارزش های مسلط جامعه را تایید نکند فيلم خوبي تلقي نمي شود چه اينكه ژاندر جنگي، اجتماعي و يا كودك داشته باشد.
وي اظهار داشت: یکی دیگر از گزاره های این گفتمان می گوید دولت باید دخالت حداکثری در ساخت فیلم هم در صدور پروانه ساخت، ارزيابي فرآيند و مجوز فيلم، داشته باشد و سینما در این گفتمان نه به اندازه قبل از انقلاب بلكه كمي کمتر از قبل از انقلاب، فضایی است که عموما ناهنجاری های فرهنگی و اخلاقی را تشدید می کند.
ضامني بيان داشت: با مشاهده برخي آئين نامه ها و مصوبات شوراي عالي انقلاب فرهنگي درمي يابيم كه فيلم خوب بايد چه ويژگي داشته باشد و يا اينكه حضور زن در سينما بايد چگونه باشد.
وي تصریح کرد: در مقابل این گفتمان، گفتمان دیگری وجود دارد که معتقد است سینما فقط بُعد هنری ندارد بلکه بُعد اقتصادی نیز دارد که اتفاقا بعد اقتصادي بسیار هم مهمتر از بعد هنري است.
ضامني با بيان اينكه سينما يك تكنولوژي تحير است، گفت: يكي از رويكردهايي كه در مطالعات سينمايي ايران كمتر مورد توجه قرار گرفته مطالعات كيفي با رويكرد پديدار شناسي است.
وي با بيان اينكه مخاطب هنر فقط سينما را انتخاب نمي كند بلكه كلكسيوني از هنر را برمي گزيند، خاطرنشان كرد: زمانيكه تلاش داريم مخاطب بازارهاي فرهنگي را بشناسيم بايد بدانيم اساسا چه الگويي براي اين طبقه بندي مي تواند به ما كمك كند آيا مخاطب رمان و شعر همان مخاطب سينما است آيا كسانيكه به تئاتر مي روند همان مخاطب سينما هستند.
ضامني افزود: يك مدير فرهنگي براي تقويت سينما ودر مواجه با كسي به حوزه هنر به شيوه كلكسيوني نگاه مي كند فقط نمي تواند به حوزه سينما متمركز شود بلكه بايد در حوزه ادبيات هم پا به پاي سينما رشد پيدا كند، هنرهاي تجسمي هم بايد همگام با آن رشد پيدا كند و اين چيزي كه تقريبا در اسناد سياستگذاري سينماي كشور اثري از آن مشاهده نمي كنيد.
وي بيان داشت: سياستگذاران سينما اين حوزه را واحد و يونيك ديده اند اما اينها يك زنجيره هستند اگر مي خواهيم مردم براي سينما رفتن علاقه مند بشوند بايد به اين راهكارها در كنار يكديگر توجه نماييم.
ضامني با اشاره به اينكه دو رويكرد كلي انتخاب عقلاني و انتخاب ناخودآگاه در نظريه رفتارمصرف كننده نسبت به سينما رفتن وجود دارد، تصريح كرد: در انتخاب عقلاني سينما رفتن با كتاب خريدن و ميوه خريدن تفاوتي ندارد چرا كه با عقل و تصميم گيري همراه است و در مقابل انتخاب ناخودآگاه مي گويد اساسا مخاطب هنر متاثر از نگاه هاي ناخودآگاه و زمينه هاي فيزيكي و اجتماعي خاص كه تصميم مي گيرد.
وي با بيان اينكه هنر قادر مشاركت اجتماعي را بيشتر كند، گفت: هنري مي تواند ترقيب كننده باشد كه سه ويژگي اساسي، به يادماندني و دگرگون ساز را داشته باشد.
ضامني با بيان اينكه اوقات فراغت با سه ويژگي وقت آزاد، تفريح و بازي قابل فهم است، اظهار داشت: با روش پديدارشناسي تحقيقي دربين مخطبان سينما در ايران انجام شده كه 17مضمون اصلي تفريح و سرگرمي، لذت جمعي، تعامل اجتماعي، نوستالرژي، كشف دنياهاي جديد، افسونگري، لذت زيبايي شناختي، عادت وارگي، تنهايي و فرديت، يادگيري اجتماعي، پالايش روحي، آشنايي با واقعيات جامعه، همزاد پنداري، تعمل و تفكر، ارضاي روياها و تمايلات فردي، تحريك احساسات و فاصله قدرت از آن استخراج شده است.
وي از سينما بعنوان يك محصول مدرنيته ياد كرد و اظهار داشت: سينما جايي كه مي تواند به فرديت هاي فرد معنا ببخشد.
ضامني تاکید کرد: سینما در جامعه امروز ما یک ضرورت است که دیگر تنها فضایی برای نمایش فیلم نیست بلکه به فضایی برای گفتمان تبدیل شده است.
وي با اشاره به اينكه سينما در مهندسي اجتماعي مي تواند نقش آفرين باشد، خاطرنشان كرد: سينما مقوم حيات زندگي شهري است به همين خاطر كه سينما در روستاها شكل نمي گيرد و هيچ سينماگري در روستا سينما نمي سازد.
ضامني با بيان اينكه بساري از افراد براي استفاده از سينما به سراغ سينمايي كه امكانات جانبي نظير پاركينگ داشته باشد مي رود، اظهار داشت: كاركرد سينما در ايران ازساعت 16-22است اما برخي تمايل دارند بعضي از فيلم ها را در ساعت هاي پاياني شب مشاهده كنند كه بايد به اين مقوله با هدف حضور حداكثري مخاطب در سينما توجه شود.
نظر شما