امروزه دائره المعارف ها به پشتوانه های قدرت و ثروت وصل هستند

به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، چهارمین همایش بین المللی «امام علی پژوهان» صبح امروز دوشنبه، 29 شهریورماه در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با حضور جمعی از اندیشمندان و متفکران امام علی پژوه برگزار شد.

بر پایه این گزارش، حجت الاسلام والمسلمین علی اکبر رشاد، رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در این همایش طی سخنانی با اشاره به اهمیت، جایگاه و پیشینه دایره المعارف نویسی و موضوعه نگاری اظهار کرد: امروز تولید دایره المعارف و نگارش دانشنامه از جمله فعالیت های رایج حوزه های مطالعاتی در جهان محسوب می شود به ویژه در ممالک غربی که به آن اهمیت ویژه ای می دهند حال آنکه در گذشته، مسلمین اهتمام افزون تری نسبت به مسئله دایره المعارف نویسی داشته اند.

وی در ادامه با بیان اینکه دایره المعارف نویسی در لسان غربی ها به عنوان انجیل علم توصیف شده است، افزود: اگر بخواهیم این مجموعه تحقیقات و دایره المعارف نویسی و گسترده نگاشت ها را بررسی کنیم متوجه می شویم که هیچ کدام از آنها بی طرف نیستند هرچند که برخی ادعا می کنند ذیل تحقیق و پژوهشِ خود، نگاهی بی طرفانه دارند اما هرگز اینگونه نیست خاصه در روزگار ما که اساسا بنا نیست چیزی بی طرف باشد و دایره المعارف نویسی و هر فعالیت علمی به هر حال از مایه های ذهنی نشات گرفته است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: در روزگار ما هیچ اقدام و تلاشی نیست که به نحوی پیوند با مسایل روز نداشته باشد و سیاست، قدرت و ثروت مسایل تاثیرگذاری هستند و امروزه نوعا دایره المعارف هایی که نوشته می شوند از پشتوانه پنهانی از قدرت و ثروت برخوردار بوده و به آنها وصل هستند.

حجت الاسلام رشاد ادامه داد: به ظاهر گفته می شود و برخی ادعا می کنند که می خواهند تحقیقی بی طرف ارایه کنند ولی تحقیق متاثر از پیش انگارها و انگیزه هاست لذا علی اطلاق نمی توان گفت که یک پژوهش می تواند رویکردی بی طرف داشته باشد.

رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه امروز دایره المعارف نویسی در جهان یک ابزار به حساب می آید، افزود: این امر نشان می دهد بسیاری از دایره المعارف ها را دستگاه ها و جریان ها تدوین می کنند، حتی فِرَق ضاله نیز امروز اهتمام بیشتری به نوشتن دایره المعارف دارند و ظاهرا دایره المعارف اسلام و قرآن می نویسند در حالی که فلان فرقه خارج از اسلام کجا غم اسلام را دارد که بیاید دایره المعارف اسلامی بنویسد.

وی گفت: این مطلب بسیار روشنی است وقتی سراغ متن و دایره المعارف های تولید شده آنها می رویم سراسر شامل القائاتی است که نشات گرفته از اهداف آنان است ضمن اینکه در جای جای این نگارش ها تحریفات نیز مشاهده می شود که نهایتا به این جمع بندی می رسیم که نوعی جبهه بندی در یک مکتب و دین مبنا قرار گرفته است.

حجت الاسلام رشاد در ادامه با اشاره به تدوین دایره المعارف قرآن در دانشگاه لیدن هلند افزود: ما بعد از اطلاع از انتشار این دایره المعارف مصمم شدیم که آن را بررسی کنیم و متوجه شدیم کسانی که این دایره المعارف را نوشته اند هیچ کدام مسلمان نیستند به جز دو نفرشان که آن دو نفر هم فاصله مبانی فکری شان کمتر از غیرمسلمانان نبود، آن دو نفر حامد ابوزید و آرگون بودند که مواضع شان نسبت به مسایل اسلام مشخص است.

وی ادامه داد: من در این راستا نامه ای را به سرویراستار دانشنامه نوشتم و اعلام کردم اگر کار علمی می کنید ما آمادگی داریم که برخی مقالات شما را نقد و اشکالات آن را بیان و حتی برخی موضوعات را اعلام کنیم و بر اساس برای شما مقاله تولید کنیم که من این نامه را به هلند نوشتم اما جواب آن از آمریکا برای من آمد و اکنون هم این دایره المعارف منتشر شده است کل آن را ترجمه کردیم و با القائات و انحرافات متعددی ذیل آن مواجه شدیم که پاسخ آن را ارایه می کنیم.

حجت الاسلام رشاد ابراز کرد: واقعیت این است که اگر بنا را اینچنین بگذاریم چنین دایره المعارف هایی کم نیست و اتفاقا زیاد هم هست اما شاید یکی از تکالیف مراکز علمی از جمله پژوهشگاه همین باشد و اصلا شاید لازم باشد که مرکزی دایر شود که این دایره المعارف ها در آن مرکز رصد شود.

وی با اشاره به دایره المعارف ها و تولیدات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: ما تمام اصول دایره المعارف نویسی را ذیل کارهای خود در پژوهشگاه بررسی و رعایت می کنیم اما همواره دو نکته را مورد توجه قرار می دهیم که شامل ارایه حرف جدید از سوی صاحبان نگارش مقاله و دیگری پاسخ و نقد مطالبی است که دیگران ارایه کرده اند.

رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به اهتمام بسیاری از اندیشمندان مسلمان در حوزه دایره المعارف نویسی و موسوعه نگاری گفت: ما مجموعه های 100 جلدی از قرون گذشته داریم مجموعه ای مثل بحارالانوار که علامه مجلسی 400 سال قبل در 110 جلد آن را نوشت و تنوع موضوعی وسیعی در آن شاهد هستیم. این مجموعه مباحث کلامی، تاریخی، سیاسی و اخلاقی متعددی داشته است که هر کدام مرتبط با دین است.

حجت الاسلام رشاد در ادامه خواستار حمایت و همکاری بیشتر دولت و مجلس در حمایت از نگارش دانشنامه ها و دایره المعارف ها شد و افزود: ما برای نگارش دانشنامه 13 جلدی امام علی(ع) با امکانات محدودی کار را انجام داده و هزینه بالایی متحمل شدیم و بسیاری از این کار استقبال شد اما حقیقت آن است که پژوهش های اینچنینی نیازمند حمایت ویژه است.

گفتنی است، در ادامه این همایش بین المللی تارنمای اطلاعات جامع امام علی پژوهان در قالب یک کلیپ به حاضران معرفی شد؛ این تارنما تاکنون 1200 امام علی پژوه در داخل کشور و 800 نفر را در خارج از کشور معرفی کرده است.

همچنین، از حجت الاسلام رشاد به عنوان امام علی پژوه برجسته تجلیل شد.