به گزارش خبرنگار دولت خبرگزاری شبستان، رییس جمهوری اسلامی ایران روز جمعه برای شرکت در هفدهمین اجلاس سران کشورهای عضو جنبش عدم تعهد، وارد ونزوئلا شد.
روحانی به عنوان رییس گروه کشورهای غیر متعهد، در اجلاس سران این گروه که در جزیره مارگاریتا ونزوئلا برگزار می شود و ضمن اولین سخنرانی در اجلاس، ریاست دوره جدید را به رییس جمهوری ونزوئلا تحویل خواهد داد.
به گزارش شبستان، جنبش عدم تعهد به عنوان یک تشکل مهم بین المللی، یکی از مجموعه های تاثیرگذار بر روند تحولات جهانی طی ۵۵ سال گذشته است.
این جنبش از همان ابتدای تشکیل به عنوان نمادی از پایان دوران استعمار، اعلام مخالفت با پذیرش سلطه قدرت های بزرگ و تریبونی آزاد برای اعلام نظرات و مواضع کشورهای جهان سوم و در حال توسعه مطرح شد و عضویت در آن به منزله دستیابی به استقلال سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به شمار می آمد.
اصطلاح "عدم تعهد" نخستین بار توسط جواهر لعل نهرو؛ نخست وزیر هند طی نطقی در ۲۸ آوریل ۱۹۵۴ در کلمبو مطرح شد و پس از آن با تلاش رهبران آسیایی- آفریقایی و بنیانگذاران جنبش عدم تعهد این جنبش شکل گرفت.
دسامبر ۱۹۶۱ بلگراد
با تلاش بنیانگذاران جنبش عدم تعهد ( تیتو، جواهر لعل نهرو، جمال عبدالناصر، سوکارنو و قوام نکرومه رهبران یوگسلاوی ، هند ، مصر ، اندونزی و غنا ) نخستین رهبران در دسامبر ۱۹۶۱ در بلگراد پایتخت یوگسلاوی و با حضور رهبران ۲۵ کشور برگزار شد .
آوریل ۱۹۵۴ کلمبو پایتخت سیلان
گردهمایی رهبران آسیایی هند ، اندونزی ، پاکستان ، بیرمانی ( میانمار ) و سیلان ( سریلانکا) برگزار شد . این گردهمایی نخستین تلاش برای همبستگی میان چند کشور در حال توسعه به شمار می آید که در جریان آن مسائلی چون گسترش دامنه سلاحهای اتمی و آزمایشات هسته ای ، استعمار و امپریالیسم محکوم و برای اولین بار مسئله عدم پیوستگی به دو بلوک شرق و غرب در این گردهمایی مطرح شد .
آوریل ۱۹۵۴
در ملاقات چوئن لای و نهرو رهبران چین و هندوستان اصول پانچاشیلا ( پنجگانه) احترام به تمامیت ارضی و حاکمیت ملی یکدیگر ، عدم تجاوز ، عدم دخالت در امور داخلی یکدیگر ، برابری و مزایای متقابل و همزیستی مسالمت آمیز به عنوان چهارچوبی جهت تعیین روابط حسنه فیمابین دولت ها مطرح شد . اصول پنجگانه بعدها به عنوان پایه و اساس اندیشه عدم تعهد پذیرفته شد .
دسامبر ۱۹۵۴ بوگور
پنج نخست وزیر آسیایی از کشورهای پاکستان، سیلان، هند، اندونزی و بیرمائی در بوگور گرد هم آمدند تا مقدمات برپایی کنفرانس باندونگ را فراهم نمایند. پس از مذاکرات دو روزه، نخست وزیران کشورهای مذکور قرار گذاشتند از ۲۴ کشور دیگر آسیایی و آفریقایی دعوت نمایند تا در آوریل ۱۹۵۵ در اجتماع بزرگ باندونگ در اندونزی حضور بهم رسانند.
آوریل ۱۹۵۵ باندونگ- اندونزی
برای اولین بار رهبران ۲۹ کشور آسیایی و آفریقایی از جمله مصر، هند ، اندونزی ، و غنا در باندونگ اندونزی دور هم جمع شدند تا شالوده حرکتی نوین در جهانی را آغاز نمایند. در کنفرانس سه مسئله عمده استعمارزدائی، بی طرفی در جهان تحت رقابت دو بلوک و توسعه اقتصادی مورد تاکید قرار گرفت. در این کنفرانس اصول ده گانه باندونگ درخصوص احترام به حقوق بنیادین بشر و اهداف و اصول منشور ملل متحد، احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی به همه ملتها، شناسایی برابری تمامی نژادها و برابری تمامی ملتها، خودداری از مداخله در امور داخلی کشورهای دیگر، احترام به حق همه ملتها در دفاع فردی و جمعی از خود، خودداری از استفاده از ترتیبات دفاع جمعی برای تامین منافع خاص هر یک از قدرتهای بزرگ و خودداری همه کشورها از اعمال فشار بر کشورهای دیگر، خودداری از اقدامات تجاوزکارانه، تهدید به تجاوز و یا به کارگیری زور علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی کشورهای دیگر، حل و فصل تمامی منازعات بین المللی از طرق مسالمت آمیز، مطابق با منشور ملل متحد، ارتقاء همکاری و منافع متقابل و احترام به عدالت و تعهدات بین المللی به تصویب رسید که امروز از آن به عنوان اصول بنیادین جنبش عدم تعهد یاد می شود .
سپتامبر ۱۹۶۱ بلگراد
نخستین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد تشکیل شد. جو بین المللی آن زمان- دوره جنگ سرد و تشدید تشنجات بین المللی- بیم برخورد بلوک ها و آغاز جنگ جهانی سوم را به وجود آورده بود ، لذا تاکید کنفرانس بیشتر بر حفظ صلح و امنیت جهانی و رفع اختلافات از طریق صلح و همکاری بین المللی بود. اکثریت شرکت کنندگان را کشورهای تازه استقلال یافته با خاطرات تلخ از استعمار غرب تشکیل می دادند. به همین دلیل نسبت به غرب بدبین بوده و بیشتر به شرق تمایل داشتند .
اکتبر ۱۹۶۴ قاهره پایتخت مصر
دومین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد تشکیل شد. در این کنفرانس سران ۴۷ کشور شرکت کرده بودند . اغلب اعضای جدید را کشورهای تازه استقلال یافته تشکیل می دادند. هدف اصلی کنفرانس بررسی بحران های جهانی و چگونگی یافتن راهی جهت تامین و استقرار صلح بود .
سپتامبر سال ۱۹۷۰ لوزاکا پایتخت زامبیا
با آنکه قرار بود کنفرانس سران عدم تعهد هر سه سال یکبار تشکیل شود اما به علت اوضاع و احوال جهان، سومین کنفرانس سران، شش سال بعد از اجلاس دوم با شرکت ۵۳ کشور عضو تشکیل شد . این کنفرانس ضمن پرداختن به مسائل مربوط به حفظ صلح و امنیت بین المللی بر ضرورت استقلال کلیه ملل به خصوص مستعمرات پرتقال در جنوب آفریقا تاکید کرد. در زمینه مسائل اقتصادی از افزایش شکاف میان کشورهای غنی و فقیر اظهار تاسف شد و تنزل سهم کشورهای درحال توسعه در زمینه صادرات طی دهه های ۵۰ و ۶۰ میلادی مورد توجه قرار گرفت .
سپتامبر ۱۹۷۳ الجزیره
چهارمین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد تشکیل شد. شرکت کنندگان در این کنفرانس ۷۵ کشور بودند و مصوبات آن در زمینه مسائل سیاسی از جمله تبعیض نژادی در آفریقای جنوبی، رودزیا، کامبوج، کره، حقوق دریاها و مواد مخدر بود. در زمینه مسائل اقتصادی به موضوعاتی چون روابط کشورهای پیشرفته و در حال توسعه ، انتقال تکنولوژی و سیستم بین المللی مالی و پولی توجه داشت .
اوت ۱۹۷۶ سریلانکا
پنجمین کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد برگزار شد. ۸۶ کشور به عنوان عضو، ۹کشور و ۱۲ سازمان بین المللی به عنوان ناظر و ۷ کشور به عنوان میهمان در این کنفرانس شرکت داشتند . اختلاف نظرهایی که از قبل در جنبش عدم تعهد موجود بود از این کنفرانس شکل روشن تری به خود گرفت و به طور کلی کشورهای شرکت کننده به دو گروه تندرو با مترقی و میانه رو یا معتدل تقسیم شدند. اگر چه تعداد کشورهای میانه رو که بیشتر طرفدار غرب بودند زیادتر بود ولی فعالیت سازمان یافته گروههای تندرو تاثیر زیادی بر مصوبات کنفرانس گذاشت. با این همه تصمیمات کنفرانس کلمبو را می توان نسبتاً معتدل و به دور از تندروی دانست. در این اجلاس بر سر تصاحب کرسیهای دفتر هماهنگی جنبش عدم تعهد که تعداد آن از ۱۷ عضو به ۲۵ عضو افزایش یافته بود رقابت شدید درگرفت.
اکتبر ۱۹۷۹ هاوانا پایتخت کوبا
چند ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ششمین کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد برگزار شد. در این کنفرانس مراحل نهایی عضویت جمهوری اسلامی ایران در جنبش پایان یافت و جمهوری اسلامی ایران به طور رسمی به عضویت جنبش عدم تعهد درآمد. در جریان این کنفرانس مسائل مهمی چون اوضاع خاورمیانه، پیشنهاد اخراج مصر از جنبش ( به خاطر امضای قرارداد صلح کمپ دیوید با اسرائیل ) ، عضویت کامبوج و اوضاع اقتصادی بین المللی مورد بحث قرار گرفت. در هاوانا دو دستگی در میان اعضای جنبش عدم تعهد کاملاً مشخص بود. عده ای کوبا را متهم می کردند که در ریاست کنفرانس بی طرفی را مراعات نکرده بود . از این رو وقتی پیشنهاد پشتیبانی از خواسته های جمهوری اسلامی ایران علیه آمریکا مطرح شد تعدادی از کشورها تاکید کردند که بایستی تجاوزات آمریکا به ایران و دخالت نظامی شوروی در افغانستان هر دو با هم در جلسات جنبش مطرح و بررسی شود . بندهای ۱۳۹، ۱۴۰ و ۱۴۱ بیانیه پایانی ششمین اجلاس سران عدم تعهد به طور کامل به ایران اختصاص یافت و در آنها نسبت به پیروزی تاریخی مردم ایران در سرنگون کردن رژیم پیشین و ایجاد امیدواری برای تمام مردم جهان در به دست آوردن آزادی و تحکیم استقلال خود، ابراز مسرت شد. در بیانیه پایانی اجلاس هاوانا، از قطع روابط ایران با اسرائیل و آفریقای جنوبی، همچنین خروج ایران از پیمان سنتو استقبال به عمل آمد. در اجلاس هاوانا پیشنهاد عراق برای میزبانی اجلاس هفتم سران بعد از کوبا مورد تصویب قرار گرفت.
اکتبر ۱۹۸۲نیویورک
در نشست وزرای عدم تعهد در نیویورک که تصمیم گرفته شده که محل اجلاس هفتم از عراق به دهلی نو تعییر یابد. یک سال و نیم پس از شروع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران ، وزارت امور خارجه در ماه مارس ۱۹۸۲ با ارسال یادداشت به سفارت کوبا ( رئیس جنبش عدم تعهد) ضمن اعلام مخالفت خود با برگزاری اجلاس هفتم سران عدم تعهد در بغداد خواستار تغییر محل برگزاری اجلاس شد. به دنبال تلاش های به عمل آمده از سوی هیئت جمهوری اسلامی ایران موضوع تغییر محل اجلاس سران از بغداد به جای دیگر به صورت جدی مورد توجه کشورهای عدم تعهد قرار گرفت و در اجلاس وزرای خارجه عدم تعهد در اکتبر ۱۹۸۲ در نیویورک با اجماع موافقت خود را با تغییر محل کنفرانس از بغداد به دهلی نو اعلام کرد .
مارس ۱۹۸۳ دهلی نو
هفتمین اجلاس سران عدم تعهد با حضور ۹۹ کشور و به ریاست خانم ایندیرا گاندی برگزار شد. با توجه به اختلاف نظرهایی که در اجلاس هاوانا میان اعضاء شکل گرفته و موجودیت جنبش را به چالش کشیده بود، وظیفه خانم گاندی برای بازگرداندن اعتماد کشورهای عضو و خروج از حالتی که بعضی آن را انحراف جنبش به چپ و وابستگی به بلوک شرق تعبیر کرده بودند، دشوار بود . اجلاس هفتم در شرایطی برگزار شد که آثار بحران اقتصادی در جهان به ویژه در کشورهای کمتر توسعه یافته که اغلب عضو جنبش بودند به مراحل بی سابقه ای رسیده بود. بیانیه نهایی دو بخش اقتصادی و سیاسی بود و در قسمت سیاسی ضمن تشریح نقش عدم تعهد در دستیابی به صلح و امنیت، خلع سلاح و همزیستی مسالمت آمیز به مسائلی چون اوضاع جنوب آفریقا، فلسطین، لبنان، خاورمیانه، کامبوج، افغانستان، کره و جنگ ایران و عراق می پرداخت. تصمیم گیری در مورد محل برگزاری اجلاس بعدی به اجلاس وزرای خارجه در لواندا در سال ۱۹۸۵ موکول شد و در اجلاس لواندا موافقت شد که هشتمین اجلاس سران در حراره برگزار گردد.
سپتامبر ۱۹۸۶ حراره پایتخت زیمباوه
هشتمین اجلاس سران عدم تعهد برگزار شد. طبق روال معمول دوره های قبل، پس از جلسات مقدماتی کارشناسان سیاسی و اقتصادی، کنفرانس وزرای خارجه جنبش در روزهای ۲۸ و ۲۹ اوت برگزار شد. اجلاس هشتم مصادف بود با بیست و پنجمین سال تاسیس جنبش عدم تعهد عبارت بود از : خلع سلاح و امنیت جهانی، استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای، مسئله فلسطین، لبنان، وضعیت خاورمیانه، جنگ ایران و عراق، قبرس، تجاوز آمریکا علیه لیبی، جنوب آفریقا، حقوق ملت ها جهت حفظ فرهنگ و آثار ملی خود، بدهی های خارجی و علوم و تکنولوژی یکی از بحث انگیزترین موضوعات مطرح شده در این اجلاس مسئله جنگ ایران و عراق بود. هیئت جمهوری اسلامی ایران در این اجلاس با موفقیت توانست از تصویب بیانیه ای که به ابتکار کشورهای عرب حامی عراق تنظیم شده و خواستار توقف بدون قید و شرط جنگ بود جلوگیری کند. در آن زمان هنوز بخشی از خاک ایران در تصرف عراق بود .
سپتامبر ۱۹۸۹ بلگراد
اجلاس نهم سران عدم تعهد با حضور ۱۰۹ کشور برگزار شد . این دومین بار بود که ریاست جنبش عدم تعهد به یوگسلاوی می رسید. برگزاری اجلاس مصادف شد با تحولات عمده در نظام دو قطبی و از میان رفتن جنگ سرد. با توجه به وضعیت جدید، اعضای جنبش درخصوص نحوه اداره و ادامه کار آن دچار اختلاف شده بودند. عده ای با استناد به اینکه قطب بندی های دوران جنگ سرد از میان رفته و جنبش فلسفه وجودی خود را از دست داده پیشنهاد تغییر نام یا ادغام آن با گروه ۷۷ را مطرح می کردند. در حالی که جمع کثیری از اعضاء ضمن تایید ایجاد تغییرات در صحنه بین المللی معتقد بودند جنبش هنوز برای تحقق اهداف خود راه درازی در پیش دارد. یوگسلاوی به عنوان رئیس اجلاس نهم در تلاش جهت ایجاد تحول در نگرش جنبش عدم تعهد برخی از موضوعات اساسی در اسناد سیاسی از جمله مباحث مربوط به استعمارزدایی و برقراری نظام نوین اطلاعات و ارتباطات را از دستور کار حذف می کرد که با تلاش کشورهای چپ از جمله کوبا مجدداً به آن اضافه شد. در هر حال در اجلاس نهم از سوی طرفداران دو ایده فوق بحثهای زیادی صورت گرفت اما در نهایت کشورهای عضو تصمیم گرفتند ضمن پایبندی به اصول جنبش به فعالیت های دسته جمعی خود ادامه داده و در گسترش همکاری با کشورهای توسعه یافته تلاش نمایند .
اوت ۱۹۹۲ جاکارتا پایتخت اندونزی
اجلاس دهم سران جنبش عدم تعهد آغاز به کار کرد. مهمترین بحث در اجلاس مذکور موضوع تغییر نظام حاکم بر روابط بین الملل و چگونگی برخورد جنبش با آن بود. کشورهای مختلف طی جلسات متعدد نظرات خود در قبال وضعیت جدید جهانی را مطرح کردند. نتیجه این گفتگوها حاکی از آن بود که جنبش عدم تعهد نه تنها موفق به حفظ هویت خویش گردیده، بلکه با گذار از این دوره بحرانی، آماده رویارویی با چالشهای جدید در جهان شده است. از این نظر اجلاس دهم را می توان یک مقطع مهم در تاریخ جنبش عدم تعهد به حساب آورد چرا که جنبش به دلیل اجماع نظر میان کشورهای عضو درخصوص ضرورت تداوم حیات خود و ارتقای نقش آن در تحولات بین المللی، هویت وجودی خود را در دوران پس از جنگ سرد باز یافت. مهمترین مسایل منطقه ای و اقتصادی مطرح در این اجلاس عبارت بودند از مسائل مربوط به آسیای جنوب شرقی، افغانستان، درگیری اعراب و اسرائیل، لبنان، بوسنی، آفریقای جنوبی، قاچاق مواد مخدر، تروریسم، استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای ، همکاری بین المللی اقتصادی برای توسعه و محیط زیست.
اکتبر ۱۹۹۵ کارتاهنا- کلمبیا
یازدهمین اجلاس سران جنبش عدم تعهد برگزار شد. این اجلاس در پایان کار خود علاوه بر بیانیه پایانی یک بیانیه جداگانه درخصوص آنکتاد و یونیدر صادر کرد. در طول اجلاس مسائل متعددی مورد بررسی قرار گرفت که اهم آنها عبارتند از : تجدید ساختار سازمان ملل، خاتمه دوران جنگ سرد و مشکلات اقتصادی و اجتماعی موجود در جهان سوم، خلع سلاح و امنیت بین المللی، همکاری بین المللی برای توسعه، ضرورت برخورد مناسب جنبش با تحولات بین المللی، همکاری های اقتصادی و تروریسم.
سپتامبر ۱۹۹۸ دوریان آفریقای جنوبی
دوازدهمین اجلاس سران عدم تعهد با حضور نمایندگان ۱۱۴ کشور به ریاست آقای نلسون ماندلا برگزار شد. مهمترین موضوعات این اجلاس عبارت بود از : نقش جنبش عدم تعهد، گفتگوی تمدنها، تجدید ساختار سازمان ملل، وضعیت مالی سازمان ملل، تروریسم، بدهی های خارجی، محیط زیست و توسعه، علوم و تکنولوژی، همکاری های جنوب- جنوب، کشورهای کمتر توسعه یافته، نژاد پرستی ، تبعیض نژادی و مواد مخدر .
۲۰۰۳ کوالالامپور پایتخت مالزی
اجلاس سیزدهم سران برگزار گردید. این اجلاس نخستین اجلاس سران عدم تعهد پس از حوادث تروریستی ۱۱ سپتامبر در نیویورک بود و لذا تروریسم به یکی از مباحث عمده اجلاس سیزدهم تبدیل شد. از سوی دیگر اجلاس کوالالامپور کمتر از یک ماه قبل از حمله آمریکا به عراق و در بحبوحه مباحث شورای امنیت سازمان ملل درخصوص عراق بود. به طور طبیعی مسئله عراق از اصلی ترین موضوعات مطرح در سخنرانی سران کشورهای شرکت کننده در اجلاس بود. رئیس جمهور وقت ایران در بخشی از سخنرانی خود در این اجلاس، حمله نظامی به عراق را موجب خسارت فراوان به مردم مظلوم این کشور و به خطر افتادن ثبات و امنیت منطقه، تخریب محیط زیست و تقویت افراط گرایی خواند و گفت این حمله حرکت موزون آغاز شده به سوی مردم سالاری سازگار با دین و اخلاق و فرهنگ را در این منطقه به خطر خواهد انداخت .
سپتامبر ۲۰۰۶ هاوانا- کوبا
چهاردهمین اجلاس سران برگزار شد. از آن تاریخ ریاست جنبش عدم تعهد را کوبا بر عهده دارد. صدور بیانیه جداگانه در ارتباط با فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران مهمترین موضوعات مطروحه در این اجلاس بود .
سپتامبر ۲۰۰۷ شهریور ۱۳۸۶ تهران
اجلاس وزرای جنبش عدم تعهد درخصوص موضوع حقوق بشر و تنوع فرهنگی با ابتکار و میزبانی جمهوری اسلامی ایران برگزار گردید. ایده تنوع فرهنگی به صورتی گسترده با مفاهیمی اساسی همچون حق تعیین سرنوشت، احترام به همگان، بردباری، گفتگوهای میان فرهنگی و غنابخشی به جهانشمولی حقوق بشر ارتباط می یابد. همچنین مقابله با یکسان سازی فرهنگی و تحمیل هنجارهای تحمیلی حقوق بشری استکبار جهانی به نام جهانشمولی بودن حقوق بشر از جمله اهداف این کنفرانس بود . به دنبال این نشست مرکز حقوق بشر و تنوع فرهنگی جنبش عدم تعهد در تهران آغاز به کار کرد .
جولای ۲۰۰۸ مرداد ۱۳۸۷ تهران
پانزدهمین کنفرانس وزرای جنبش عدم تعهد بیش از ۶۰ وزیر از کشورهای عضو برگزار شد. حضور این تعداد از وزراء و روسای هیاتها از کشورهای عضو جنبش در ایران نشان دهنده نقش کلیدی و تعیین کننده جمهوری اسلامی ایران در عرصه مناسبات بین المللی است و خط بطلانی بر ادعاهای کذب غرب مبنی بر منزوی شدن کشورمان در این مناسبات جهانی است. برگزاری موفق این اجلاس دستاوردهای زیادی برای کشورمان در پی داشت. از جمله مهمترین این دستاوردها تصویب سند نهایی تهران و نیز بیانیه هسته ای در دفاع از مواضع به حق کشورمان در زمینه انرژی هسته ای بود .
آگوست ۲۰۱۶ شهریور ۱۳۹۱ تهران
شانزدهمین دوره کنفرانس جنبش عدم تعهد با حضور سران کشورهای عضور این جنبش در تهران برگزار شد و طی آن ریاست این جنبش از سوی مصر به ایران تحویل داده شد و در طول ۴ سال گذشته ایران ریاست این جنبش عظیم را برعهده دارد.
هفدهمین دوره اجلاس سران کشورهای عضو جنبش عدم تعهد با شعار صلح ،حاکمیت و همبستگی برای توسعه ، روزهای شنبه و یکشنبه در جزیره مارگاریتای ونزوئلا برگزار می شود.
نظر شما