۵۰ميليون سند ساواک روايتگر هويت مبارزين عليه پهلوي/چاپ ۱۵جلد روزشمار انقلاب اسلامي درمازندران

خبرگزاري شبستان- مازندران

 

علم تاريخ به عنوان يك امكان براي انتقال تجربه يا در حقيقت ميراث فرهنگي ضرورت هرجامعه است. به تعبير علامه شهيد مطهري تاريخ به عنوان يكي از سه منبع معرفت و شناخت است و به همين دليل قرآن به تاريخ عنايت خاصي دارد؛ خداوند براي تربيت و انتقال تجربه به زندگي پيامبران به عنوان الگو، نمونه و اسوه و به زندگي تواقيع، حكام ظالم، ستمگر و متجاوز به عنوان عبرت و به سرگذشت اقوام و ملل به عنوان تجربه مي پردازد.

 

آنچه در ادامه مي خوانيد حاصل گفتگوي شبستان با قاسم تبريزي، پژوهشگر و محقق تاريخ معاصر ايران درسفر به ساري جهت رونمايي از كتاب ياران امام به روايت اسناد ساواك با محوريت آيت الله هادي روحاني نماينده فقيد ولي فقيه در مازندران است:

 

آيا موافق اين هستيد كه تاريخ جداكننده خطوط حق و باطل، درستي از نادرستي است؟

 

جامعه اي كه تاريخ را مي داند و به تاريخ مسلط است از تكرار خطا و اشتباه و افراط و تفريط پرهيز مي كند چون گذشته را چراغ راه حال و آينده خودش قرار مي دهد و تاريخ را به عنوان يك حافظه يا معلم خودش در مسير زندگي فردي و اجتماعي قرار مي دهد.

 

به تعبير برخي از مورخين جامعه اي كه تاريخ خودش را نمي داند اشتباهات و خطاها را تكرار مي كند براين اساس قرآن وقتي كه از تاريخ سخن مي گويد به گذشته تكيه نمي كند گذشته را براي حال و آينده بشريت قرار مي دهد چرا كه قرآن به عنوان كتاب سعادت دنيوي واخروي كل بشريت در طول زمان و مكان است.

 

تاريخ يك جريان جاري در زندگي بشريت است اگر اين نگاه را به تاريخ داشته باشيم همواره در آموزش و نشر تاريخ تلاش بيشتري مي كنيم و جامعه را در برابر هرگونه خطا و اشتباه و افراط و تفريط بيمه مي كنيم.

 

ما طي 150سال در تاريخ معاصر با دو معضل اساسي مواجه شديم؛ يك پديده استعمار دخالت ها و توطئه ها و تجاوزات غرب به مملكت، به خصوص امريكا و انگليس اگر چه فرانسه و ديگران و پرتغال ها در حاشيه هستند. دوم با حاكميت هاي استبدادي كه يا ضد قانون و قانون ستيز بودند يا وابسته به استعمار بودند.

 

در طي اين مدت از مشروطه اگر به عنوان يك نقطه عطف در تاريخ مان ياد كنيم عمدتا در يك طرف استبداد و استعمار بود عليه اسلام، فرهنگ، اقتدار ملي، وحدت ملي‌، انديشه و مذهب ما از طرفي ديگر هم مبارزه در برابر آن تعدي و تجاوز بود.

 

از چه زماني نقش علما و روحانيون در مبارزات عليه پهلوي به وضوح ديده مي شد؟

 

ما نقش مراجع و علما عليه استعمار از زمان فتحعلي شاه محمدشاه ناصرالدين شاه تا پايان قاجار درا داريم در دوران پهلوي خاصه بعد از كودتاي آمريكايي انگليسي 28مرداد كه آمريكايي ها برمملكت مسلط شدند و سه جريان استعماري فراماسونري، بهائيت و صهيونيزم به عنوان ابزارشان قرار گرفت و حاكميت پهلوي در مسير اهداف و مقاصد استعمار حركت كردند علما، بزرگان و شخصيت هاي ما در برابر اين استعمار و استبداد ايستادند.

 

بعد از سال رحلت حضرت آيت الله عظمي سيدحسين بروجردي مرجع تقليد، آمريكايي ها و حكومت به دنبال حذف اسلام بودند  بگونه اي كه مرحله اول در مهر سال1341با تصويب لايحه انجمن هاي  ايالتي ولايتي در آنجا حذف سوگند به اسلام و قرآن را مصوب كردند ودر اينجا مراجع، علما و بزرگان ما قيام كردند خصوصا رهبري و راهبري حضرت امام خميني(رحمت الله عليه) به عنوان پيشواي مبارز بود به دنبال اين سراسر مملكت علما، ائمه جماعات، وعاظ، روحانيون، هيئت هاي مذهبي و شخصيت هاي اسلامي وارد مبارزه شدند.

 

مرحله دوم اين قضيه تحت عنوان انقلاب سفيد شاه و ملت بود كه در حقيقت اجراي طرح جان اف كندي براي تغيير هويت فرهنگي سياسي اقتصادي و نظامي جامعه ما بود در برابر اين مبارزه اوج مي گيرد رفراندوم تحريم مي شود اهداف و مقاصد آمريكا و رژيم از طرف علما مطرح مي شود كه نهايتا براي مبارزه در برابر اين حركت عظيم رژيم در 2فروردين 1342به حوزه علميه قم حمله مي كند تعداد زيادي به شهادت مي رسند و بعضي مجروح مي شوند و جمع كثيري از طلاب دستگير مي شوند يا به زندان يا به سربازي مي برند خوب مرحله مبارزه در اين زمان اوج ديگري مي گيرد؛ اين بار در محرم 1342كه مصادف با ايام خرداد بوده در ايام عزاداري مردم عليه رژيم تظاهرات مي كنند پيام امام راحل و مراجع عليه رژيم و نهايتا به قتل عام مردم در 15خرداد1342مي انجامد كه به دنبال آن سه مرجع تقليد حضرت امام خميني(رحمت الله عليه)، آيت الله سيد حسن قمي و آيت الله بهاءالدين محلاتي شيرزاي و بيش از 150فقيه، عالم و واعظ دستگير و راهي زندان مي شوند.

 

علاوه براين عده كثيري از بازاريان و اقشار مختلف كه در نهضت حضور فعال داشتند دستگير مي شوند، برخي اعدام مي شوند، به زندان دوران طويل المدت مي افتند.

 

امام تا فروردين سال1343 در زندان بودند و در فروردين 1343آزاد مي شوند و جشن برجسته در قم و برخي شهرها مي گيرند كه يكي از جشن ها را مرحوم آيت الله شيخ هادي روحاني در بابل مي گيرند واين  در اسناد ساواك هم اين آمده است؛ به هر صورت پس از آن مبارزه ادامه پيدا مي كند در مرداد 1343لايحه كاپيتالاسيون در مجلس سنا تصويب مي شود در مهر همان سال در مجلس شوراي ملي در حقيقت ايران مستعمره رسمي آمريكا مي شود.

 

امام عليه لايحه مبارزه مي كند به دليل مبارزه عليه استعمار آمريكا از ايران تبعيد مي شوند به تركيه و سال1344از تركيه به عراق تبعيد مي شوند كه اين تبعيد تا12بهمن 1357ادامه دارد در اين دوران مبارزه امام به عنوان رهبر، راهنما و پيشوا حركت مي كنند در سراسر مملكت شخصيت هاي مختلف علما، فقها، مراجع، هيئت هاي مذهبي، شخصيت هاي مبارز، بازاري، دانشجو، كارگر و همه طيف ها حضور مي يابند و چون بحث اسلام است منحصر به يك جمع نبود و حركت، حركت حزبي نبود كه بگوييم فلان حزب فقط حركت كند بلكه چون حركت، حركت اسلامي براي صيانت و حفاظت از اسلام و قرآن و مكتب اسلام بود همه مردم وارد مي شوند.

 

درباره نقش علمای بلاد در پیروزی انقلاب اسلامی و کارشکنی های ساواک در این خصوص بفرمایید:

 

در صف اول مبارزه عليه پهلوي در شهرستان ها، علماي بلاد هستند كه تحت عنوان ياران امام اينها را مي شناسيم مبارزه كردند برخي زندان رفتند و تبعيد شدند برخي مثل آيت الله سيد محمدرضاسعيدي و شيخ حسين غفاري زير شكنجه به شهادت رسيدند برخي مثل آيت الله سيد محمود طالقاني و آيت الله ميرزا علي مشكيني و امثال اينها به تبعيد دراز مدت رفتند.

 

ساواك براي اينكه اين احاطه را براي آنها داشته باشد تحت عنوان روحانيون افراطي يا طرفداران آيت الله خميني براي هركدام از اينها پرونده تشكيل مي دهد و براساس اين پرونده منابع، اشخاص و جواسيسي را كنار اينها در مسجد، هيئت و جلسات حتي در همسايگي اينها قرار داد كه اينها را تحت كنترل قرار بدهند كه اينها چه فعاليت هايي مي كنند.

 

در اينجا ما سه دسته روحانيون داريم يك عده مثل آيت الله سيد محمد بهشتي، آيت الله مطهري، آيت الله محمد صدوقي، آيت الله سيد اسدالله مدني يا آيت الله سيد محمودطالقاني كه رژيم حساسيت بيشتري داشت و اينها در سطح كشور كار مي كردند خوب اينها بيشتر در زير ذربين ماموران ساواك بودند.

 

بخش دوم فقها، مدرسين حوزه بودند مثل آيت الله رباني عبدالرحيم شيرازي، آيت الله رباني محمد مهدي املشي، آيت الله ابراهيم اميني اينها هم به عنوان كسانيكه فتوا مي دادند در درس طلاب تربيت مي كردند مورد توجه ساواك بودند.

 

مرحله سوم روحانيون استانها و شهرستان ها بودند كه در استان يا شهرستان نفوذ خاصي داشتند مثل آيت الله روحاني بابل آيت الله عباس واعظ طبسي و... اقشار مردم هم به دليل اخلاص، صداقت و معنويت اينها و هم به دليل علم و توان استدلالي شان  و نهايتا به عنوان يك روحاني مبارز با آنها مرتبط بودند.

 

از اينرو ساواك مرتب مسجد، هيئت ها و كسانيكه مربوط به آيت الله روحاني، مسجد و حوزه ايشان كه طلاب، افراد خاص، اقشار مختلف مردم از كشاورز، استاد دانشگاه، دانشجو، كارگر، مغازه دار در آنجا رفت و آمد داشتند را تحت كنترل قرار مي دادند و براي آنها پرونده سازي مي كردند.

 

درخصوص فتح مراکز حکومتی و اسناد به جای مانده بعد ازانقلاب اسلامی بفرمایید:

 

با پيروزي انقلاب اسلامي مراكز حكومت از جمله ساواك فتح شد.  پس از سقوط رژیم پهلوی ما صاحب ۵۰ میلیون برگ سند شدیم «50ميليون سند ساواک روايتگر هويت مبارزين عليه پهلوي و اسناد رجال و جريان هاي وابسته به شرق و غرب است »، اکثر این اسناد مربوط به دربار پهلوی در اواخر سال ۳۵ تا ۵۷ بود و ما این اسناد را به چهار دسته تقسیم کردیم که یکی از آن ها رجال و شخصیت های انقلاب اسلامی ایران است که اسناد آن ها به صورت کتاب منتشر شده است و می توان به کتب آیت الله سید محمد هادی میلانی، آیت الله گلپایگانی، آیت الله مرعشی نجفی، آیت الله بهاء الدین محلاتي شيرازی و آیت الله محمد فاضل لنکرانی و...اشاره داشت.

 

همچنين بيش از3،5ميليون پرونده درباره افراد، مبارزين، احزاب، مساجد، هيئت ها، شهرها، موضوعات مختلف،وقايع و رخدادها از جنايات ساواك برجاي مانده است.

 

اگر چه در اين ميان اسناد وابستگان به رژيم و غرب هم وجود دارد كه جنبه جمع آوري داشت آنها سوژه نبودند ولي امروز منبع تاريخ شدند پرونده انفرادي افرادي چون شريف امامي، منوچهر اقبال، اميرعباس هويدا و...

 

آیا می‌توانیم بگوییم اسناد ساواک یکی از مهمترین منابع تاریخ‌نویسی ایران است؟

 

اين اسناد به دليل اينكه اسناد امنيتي بود از اعتبار بالايي برخوردار است چون جمع آوري آن از راه هاي غير علني، مخفي و پنهان بوده و از راه تحقيق دانشگاهي نبوده يك مطالب ويژه اي هم در خود دارد.

 

مضافا ساواك اين اسناد را براي تاريخ نگاري جمع آوري نكرد اين اسناد عملياتي و كاربردي ساواك بين سال1341 تا سال 1357 بوده «اگرچه ساواك سال1335 تاسيس شد» در اين دوران پرونده ها نشانگر دخالت آمريكا، انگليس و اسرائيل در ساواك، ماموريت ساواك براي حفظ صيانت و منافع غرب و فرمان هايي كه شاه توسط پاكروان نصيري يا پرويز ثابتي كه آجدان مخصوص شاه، مديركل اداره سوم و مسئول زندان ها و دستگيري ها و مطبوعات و دانشگاه بوده مي داده به وسيله گزارشگرانشان جمع آوري شده است.

 

به گفته شما امروز ما از اين اسناد به عنوان منابع تاريخي استفاده مي كنيم این کار چه پیامدهایی را همراه دارد؟

 

تاريخ نگاري همانطور كه در گذشته اشاره كرديم كه هويت ملي، گنجينه نسل هاي پيشين و حافظه يك جامعه است بايد در بطن جامعه بيايد كه ببينيم كه در اين مملكت بين سال 1340تا1357 در عرصه اطلاعاتي، امنيتي، سياسي چه مي گذشت و سياست ساواك چه بود دخالت استعمار غرب تا چه حدي بود و از سويي ديگر.

 

مقاومت، استقامت، ايستادگي و مبارزه ياران امام و جامعه اسلامي چه بود و اين وقتي كه وارد جامعه مي شود 1-دانشگاه ها، حوزه هاي علميه و مراكز تاريخ نگاري منبع و مأخذ اصلي دارند براي تاريخ نوشتن2- نشانگر ماهیت استعماری و استبدادی رژیم پهلوی چه جنایت و خیانتی اینها کردند3-نشانگر ماهیت ضد اسلامی آن رژیم است که کسانیکه برای اسلام قرآن و اعتقادات و فرهنگ، استقلال و اقتدار مملکت حرکت کردند آنها در زیر تیغ ساواک قرار می گیرند در حالیکه فراماسونرها، صهیونیست ها، بهائی ها و جریانات استعماری در مملکت فعالیت می کنند 4-مسئله انتقال تجربه نسل های گذشته است همانطور که در قرآن گفتیم الگو، عبرت، انتقال تجربه و شناخت خط حق و باطل كه این باید به نسل های بعد منتقل شود.

 

این اسناد می تواند منبع و مأخذی برای آنها باشد  و نهایتا دشمن شناسی چون ماهیت حکومت پهلوی را از بین بردیم تبدیل کردیم به نظام جمهوری اسلامی مدافع اسلام، قرآن و استقلال واقتدار ملی اما ماهیت آمریکا، انگلیس، اسرائیل و غرب تغییر نکرد آنها همان هستند لذا آن دشمن شناسی می تواند در جامعه ما امروز هم کاربردی و راهبردی باشد همانطور که تاریخ به عنوان یک جریان جاری در جوامع بشری از نسل های پیشین تا به حال بوده الان هم ادامه دارد.

 

به نظر شما تاریخ تکرار می شود؟

 

برخی می گویند تاریخ تکرار می شود و عده ای هم مخالف اند که تکرار نمی شود اما آنچه ما از قرآن الهام می گیریم و از تبیین بینش و نگرش تاریخی بیان می کنیم تاریخ تکرار می شود چون تاریخ انسان است برخی تاریخ را منهای انسان مطرح می کنند که مثلا در میدان تهران شیخ فضل الله نوری را دار زدند و آیت الله سید عبدالله بهبهانی را ترور کردند یا شهید مدرس را تبعید کردند یا رضا خان را انگلیس ها آوردند کودتای 28مرداد بود و امثال اینها منظور وقایع بیرون از انسان نیست شخصیت انسان است. درون انسان ها فجور و تقوا است اين انسان و جامع انساني است كه حركت مي كند و تاريخ را تغيير مي دهد و مسير جامعه را در سير انحطاط يا صعود قرار مي دهد.

 

همان انسان هایی که در صدر اسلام کنار پیغمبر(صلی الله علیه وآله وسلم) و ائمه(علیهم السلام) بودند امروز حافظ اسلام و قرآن هستند و تا آخر هم هستند و در مقابل همان کسانیکه مدافع سرمایه داری، ظلم، ستم، تعدی، تجاوز و توطئه بودند الان هم در جامعه وجود دارد پس این تاریخ که تکرار می شود و باید به نسل های بعدی انتقال پیدا کند.

 

به گفته شما 50میلیون سند به روایت ساواک موجوداست چه مقدار از این سندها روانه بازار نشر شدند؟

 

در مرکز اسناد تاریخی از مجموعه بیش از 50میلیون سند و بیش از 3،5میلیون پرونده ما تاکنون موفق شدیم بیش از دویست و 90عنوان کتاب منتشر کنیم این عناوین کتاب در یک بخش تحت عنوان یاران امام و شخصیت های اسلامی است در حقیقت رجال  انقلاب اسلامی و یک بخش رجال پهلوی چون برای آنها هم پرونده بود نه به عنوان سوژه بلکه گزارشاتی که می آمد جمع آوری می شد نظير« تقی زاده طرفدار انگلستان است جمشید آموزگار وابسته به سازمان سیا است» این در پرونده های آنها بود که منتشر شده است یک بخش پرونده گروه های سیاسی بود چریک فدائی خلق حزب توده حزب زحمت کشان ملت ایران که آنها هم منتشر شده است.

 

مجموعه ای هم تحت عنوان روز شمار تاریخ انقلاب اسلامی 25جلد در کل مملکت از شهادت آيت الله سيد مصطفی تا پیروزی انقلاب منتشر شده است و اين روزشمار انقلاب در استان ها و شهرستان ها نيز همانند روز شمار انقلاب اسلامی در اصفهان5جلد، در یزد5جلد چاپ شده است.

 

البته در مشهد در دست تدوین داریم. در مازندران نيز2جلد در مورد ساری منتشر کردیم که نشانگر حضور مردم در صحنه مبارزه است در بابل 2جلد در دست چاپ داریم که امیدواریم تا 22بهمن رونمایی شود در رابطه با کل استان مازندران 15جلد تدوین شده است که شاید 5جلد آن در 22بهمن منتشر بشود.

 

کتاب شهید حجت الاسلام والمسلمین سیدعبدالکریم هاشمی نژاد که اهل بهشهر است و ايشان از شاگردان مرحوم آیت الله حاج شیخ محمد کوهستانی بود كه در منطقه نفوذ عجیب داشته و در اسناد آیت الله هادی روحانی هم پیرامون این شهید بزرگوار اسناد و گزارشاتی آمده و آیت الله روحانی جوانان را به خواندن کتاب های شهید هاشمی نژاد(مناظره دكتر و پير) توصيه می کرد در صورتیکه آن کتاب ها جزء کتاب های توقیفی در دوران پهلوی بود.

 

آیا آثاری مرتبط با علما و مراجع هم منتشر شده و اینکه چه هدفی را با انتشار اسنادساواک دنبال می کنید؟

 

درخصوص علمای استان ها و شهرستان های کشور هم فعاليت هايي داشته ايم که بیش از 150عنوان کتاب از مراجع تقلید در دست چاپ داريم.

 

با توجه به تدوین 15جلد کتاب از مراجع، علما و وعاظ ویژه مازندران، از دو مرکز علمی دانشگاه و حوزه انتظار می رود که کتاب هایی که منتشرمی شوند به بررسی، تحلیل و تحقیق بپردازند چراکه این ها اسناد هستند و مطالعه آن برای عامه مردم مشکل است وباید بصورت کتاب های علمی دربیاید در دانشگاه ها روان سازی بشود.

 

از ادبا، داستان،رمان، فیلم نامه و نمایشنامه نویس ها دعوت می کنیم که سوژه های بسیار خوبی برای آنها است و به آن بپردازند و به عنوان الگو به نسل جوان ارائه بدهند چرا كه اگر بخواهیم انقلاب فرهنگی تحقق یابد باید از سن قبل دبستان، دوران دبستان شروع کنیم تا دوره راهنمایی، دبیرستان و بعد به دانشگاه ها برسیم.

 

از جوانان فعال را هم می خواهیم اسنادی از این کتاب با یک تحلیل کوتاه در سایت ها و وبلاگ هایشان ارائه دهند، برخی مراکز به دنبال جمع آوری خاطرات افرادی باشند که این کتاب از آنها اسم آورده است تا بتوانیم در آینده تاریخ اجتماعی و سیاسی محلی هم داشته باشیم و هویت انقلابی را بتوانیم به آنها منتقل کنیم.

 

آیا اسناد سری و محرمانه از رژیم پهلوی می‌تواند در اختیار محققان و افراد جامعه قرار بگیرد؟

 

یکی از کارهایی که وزارت اطلاعات در کنار انتشار اسناد انجام داده ارائه اسناد به شخصیت های حقوقی مثل مراکز تاریخ نگاری، تاریخ پژوهی، دانشگاه و موسسات و دیگری به اشخاص حقیقی مثل خانواده علما، شهدا، مبارزین که ما در این عرصه بیش از 2میلیون سند در اختیار مردم گذاشته است.

 

لذا هر کسی از علما، شخصیت های زندانی، فعالان سیاسی، هیئت های مذهبی با مراجعه به مرکز بررسی اسناد تاریخی تقاضا کنند اسناد مرتبط با آنها تحویل خودشان می شود.

 

کتاب آیت الله هادی روحانی چه اطلاعاتی را برای مخاطبین روایت می کند؟

 

کتاب آیت الله هادی روحانی اولین سند آن مربوط به آزادی حضرت امام است در فروردین سال 1343که ایشان جشنی گرفتند و آخرین سند آن نیزروزهای پایانی رژیم پهلوی است که آیت الله روحانی در صحنه بود.

 

اولین مسئله در این کتاب شخصیت علمی و معنوی آیت الله روحانی را می شناساند که ایشان با تسلط و اشرافی که به مسائل اسلامی داشت پاسخگوی نیاز روز جامعه بود و این خیلی مهم برای یک روحانی که نسل جوان را بتواند تغذیه علمی کند.

 

دوم با توجه به مقام معنوی، اخلاقی و عرفانی خویش برای جامعه آن دوران یک الگو نمونه بوده عمدتا روی اخلاص، معنویت، تواضع، فروتنی، ارتباط با متن جامعه در این کتاب اشاره شده است.

 

سوم ایشان به عنوان یک روحانی که در شهر نفوذ دارد همه اقشار مردم به یک گروه و به یک جمعیت و یک قشر منحصر نمی شود در اسناد است از خانم هايي که جلسات تحلیل و تفسیر داشتند دستگیر و زندانی شدند ازکارگر کفاش و بقال گرفته تا دانشجو، استاد و روحانی لذا با همه اقشار ارتباط دارد.

 

چهارم تحلیلی که از استعمار و استبداد می کند این خیلی مهم که ایشان به جنگ ویتنام می پردازد و جنایات آمریکا را مطرح می کند.

 

پنجم شجاعت ایشان در زندان و دریافت احظاریه است.بگونه اي كه ایشان در صحبت هایش در زندان از امام دفاع می کند در مسجد نام می برد در زندان هم از امام دفاع می کند و می گوید در بازجویی ها تلاش دارد بهانه دست ساواک برای دستگیری مبارزین ندهد.

 

ششم رسیدگی به مشکلات روزمره مردم، ساختن پل، مسجد، حمام و انجام کارهای عمرانی تا رفع نیازمندی های جامعه.

 

البته اين كتاب هايي كه به روايت اسناد ساواك منتشر مي شوند همه فعاليت شخصيت هاي مبارز در دوران پهلوي نيست چرا كه ساواک با انواع و اقسام ابزار مختلف كه به جمع آوری اخبار و کنترل شخصیت ها می پرداخت به همان موازات این شخصیت ها یک پنهان کاری هایی می کردند که ساواک متوجه نمی شد و در اين اسناد وجود ندارد.

 

نظير اسنادآیت الله طبرسی، آیت الله صدوقی مازندرانی، آیت الله طالقانی و خود امام خمینی که 86جلد پرونده برایش موجود است بسیاری از کارها را ساواک متوجه نشده است چون گاهی توسط افراد خاص اینها انجام می دادند وکارها را 2-3نفر انجام می دادند تا مامورین ساواک متوجه نشوند و این نشان می دهد یک شخصیت در دورانی که حاکمیت استعماری و استبدادی برسر کار بوده اینها توانستند از اسلام، کیان اسلام، ملت، استقلال، اقتدار ملی و فرهنگ ملی ما دفاع کنند و این برای یک روحانی، امام جمعه، امام جماعت و واعظ الگو است همانطور که امام برای مراجع تقلید تا افراد عادی الگو است.

 

امثال آیت الله روحانی، شهید هاشمی نژاد، شهید بهشتی، شهید مدنی و... هم همین حالت را دارند ما باید این الگو ها را نشان دهیم که یک جوان بداند برای سلامت شخصیت فردی و اجتماعی چگونه باید باشد نكته بعدي بعد از نشر معارف و آرمان های عدالت خواهانه و معنا گرا جامعه به ویژه نسل جوان نیازمند الگو است اینها الگو های خوبی هستند که هنرمندان ما فیلم سازان، شاعران، اهل قلم و هنر می توانند در این عرصه ارائه دهند.

 

از یاران امام 68عنوان کتاب به روایت اسناد ساواک منتشر شده که کتاب آیت الله روحانی بابل 56امین است. اين کار از سال 1376شروع شد و هم ادامه دارد اميد است در آينده همچنان حركت اصيل و تاريخ ساز در نشر اسناد ادامه داشته باشد.

آیا تا به حال کتابی درباره تاریخ به نگارش درآورده‌اید؟

مطالعات من تاریخ معاصر از مشروطه تا انقلاب اسلامی است و به طور مستقیم کتابی ننوشته‌ام اما سخنرانی‌هایم در همایش‌های مختلف، رادیو و تلویزیون و کلاس‌هایی که به عنوان استاد مهمان در دانشگاه‌های مختلف حضور داشتم، به صورت مکتوب درآمده و قرار است در مجموعه 6 جلدی منتشر شود و اکنون مراحل ویرایش و تکمیل خود را می‌گذراند. 

گفتگو: سودابه احمدپور ملكشاه