«زبان و مهاجرت» توسط پژوهشگاه علوم انسانی منتشر شد

به گزارش خبرگزاری شبستان، مهاجرت یکی از پدیده­های اجتماعی عصر ماست که پیشینه­ای بس طولانی در زندگی بشر داشته است. در زمینۀ پیامدهای زبانی مهاجرت ایرانیان، پژوهی­های ارزشمندی انجام گرفته است اما به اعتقاد نگارنده، به جنبۀ زبانی زندگی مهاجران ایرانی چندان پرداخته نشده است.

کتاب حاضر، پژوهشی است دربارۀ وضعیت زبانی گروهی از مهاجران ایرانی در امریکا که داده­های آن در دهۀ 1990 یعنی در فاصله سرشماری در سال های 1990 و 2000 گردآوری شده است. این کتاب 307 صفحه­ای ضمن ارائه تصویری کلی از پیامدهای زبانی مهاجرت و نیز جامعۀ ایرانی مهاجر در امریکا، به طور عمده به نسل دوم ایرانیان در مورد ایالت اوهایو پرداخته است.

در فصل اول و دوم این کتاب به مهاجرت و انواع آن، انگیزه­ها و دلایل مهاجرت، پیامدهای زبانی و فرهنگی

به طور مفصل مورد بحث قرار گرفته است. در فصل سوم و چهارم بعد از تبیین تاریخچۀ مهاجرت، وضعیت زبانی و فرهنگی مهاجران ایرانی در آمریکا مورد مطالعه قرار گرفته است.  جامعه ایرانیان مهاجر در آمریکا مانند برخی دیگر از جامعه های قومی مهاجر در این کشور از جامعه های بزرگ و کوچکی تشکیل شده که کم و بیش در همه ایالتهای آمریکا پراکنده اند. نویسنده در این پژوهش اشاره می کند که مراکز عمده استقرار مهاجران ایرانی در شهرهای لس آنجلس، نیویورک، واشنگتن می باشد که میزان کاربرد زبان فارسی در برخوردها و گفتگوهای روزانه شان قابل ملاحظه تر از شهرهای کوچک است در واقع در شهرهای کوچک که امکان فعالیت­های فرهنگی برای حفظ زبان فارسی و فرهنگ ایرانی بسیار ضعیف است فشار فرهنگی جامعه میزبان بیشتر احساس می شود که در چنین شرایطی حفظ هویت ایرانی و انتقال آن به نسل های بعد دشوار است.

نگارنده در فصل پنجم؛ پژوهش موردی خود دربارۀ نسل دوم مهاجران ایرانی و نگرش و تسلط آنان بر زبان فارسی را مطرح کرده و در پایان در فصلی مجزا حفظ زبان فارسی در غربت را مورد توجه ویژه قرار داده است. هدف اصلی در این فصل ارائه تصویری از وضعیت زبانی فرهنگی مهاجران ایرانی در ایالت اوهایو است با تاکید و تمرکز ویژه بر کاربرد فارسی در نسل دومی هاست.

 فصل ششم به حفظ زبان فارسی در غربت اشاره می کند. این فصل بر پایه مشاهدات محدود در موردپژوهی ایالت اوهایو و نیز مشاهدات پراکنده روند مهاجرت ایرانیان به این کشور است که این امر را دارای پیامدهای گوناگون در سطح خرد و کلان می داند. پدیده هایی مانند قرض گیری، وام گیری زبانی، رمزآمیزی و رمزگردانی در سطح خرد و پدیده هایی همچون دوزبانگی، تغییر زبان و حفظ زبان در سطح کلان در میان اعضای جامعه ایرانی ساکن در آن ایالت مشاهده شده است.

یادداشت از حوریه احدی