حجت الاسلام علیرضا نظری خرم، عضو پژوهشگاه علوم قرآن و حدیث در گفت و گو با خبرنگار مهدویت خبرگزاری شبستان در رابطه با موضوع امام زمان (ع) در نگاه و لسان حضرت جوادالائمه (ع) اظهارکرد: با نگاه به منابع تاریخی و روایی اسلام به این نتیجه می رسیم که مسئله «مهدی کیست؟» برای همه مسلمانان در قرن اول هجری یعنی از زمان رسول خدا (ص) و امیرالمومنین (ع) تا زمان امام عسگری(ع) مطرح بوده و به طور دایم و پیوسته در میان مسلمانان عنوان می شده است نه تنها در میان شیعیان و پیروان اهل بیت (ع).
وی افزود: چون روایات منجی آخرالزمان از زبان پیامبر اکرم (ص) صادر شده بود این موضوع در میان اهل سنت نیز دنبال می شده و در طول این سالها افراد بسیاری بوده اند که ادعای مهدویت داشته اند حتی در میان برخی از خلفا.
حجت الاسلام نظری خرم تصریح کرد: حتی در بین شیعیان نیز این گمان بوده است که امام صادق (ع) یا امام کاظم (ع) همان مهدی موعود هستند و هرچه ائمه (ع) به دوران غیبت نزدیک تر شده و محصورتر می شدند، شیعیان گمان می کردند که مهدی، همان امام است.
عضو پژوهشگاه علوم قرآن و حدیث با اشاره به دوران امام جواد (ع) گفت: با توجه به محدودیت هایی که حضرت جوادالائمه (ع) داشته است این مسئله حتی برای شیعیان مطرح می شد که نکند امام جواد (ع) همان مهدی موعود باشد با وجود اینکه شیعه می دانست که امامان 12 نفرند و حضرت مهدی (عج) دوازدهمین آنها است.
توصیه امام جواد(عج) به منتظران
وی در تشریح وضعیت شیعیان در این دوره تصریح کرد: مرحوم صدوق بیان می کند حتی شخصیتی همانند حضرت عبدالعظیم الحسنی (ع) نقل کرده که من به محضر امام جواد (ع) رسیدم و تصمیم داشتم که از حضرت (ع) درباره قائم (عج) سوال کنم که قائم (عج) کیست و آیا از آل محمد(ص) است یا از دیگران؟ اما پیش از آنکه من سوالی از جوادالائمه (ع) بپرسم ایشان فرمودند: «قائم ما خاندان وحی و نبوت، حضرت مهدی هستند. در دوران غیبت او مردم باید انتظار ظهورش را داشته باشند و پس از ظهور فرمان او را اطاعت کنند.»
این کارشناس حدیث با اشاره به ادامه این روایت بیان کرد:امام جواد (ع) پس از این سخنان می فرمایند: «مهدی سومین فرزند از نسل من است. به خدایی که پیامبر را به رسالت مبعوث کرد سوگند می خورم و به خدایی که ما را به امامت برگزید سوگند یاد می کنم که حتی اگر از عمر این دنیا یک روز باقی مانده باشد خداوند آن روز را به قدری طولانی می کند تا ظهور مهدی (عج) محقق شود.»
حجت الاسلام نظری خرم تاکید کرد: در این روایت کاملا مشخص است که حتی حضرت جواد (ع) نیز در این رابطه مورد سوال واقع می شدند، پس موضوع مهدویت در زمان ایشان به صورت بسیار جدی مطرح بوده است حتی در برخی روایات نقل است که حضرت جواد (ع) فرمودند: «خداوند قیام مهدی را در یک شب تاریخی فراهم خواهد کرد» و حتی قیام آن حضرت(عج) را با نبوت حضرت موسی بن عمران (ع) مقایسه می کنند.
سوال عبدالعظیم حسنی(ع) درباره قائم آل محمد(ص)
این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه یادآور شد: مرحوم شیخ صدوق در همین رابطه روایتی نقل می کند از حضرت عبدالعظیم (ع) که فرمود: «من به محضر امام جواد (ع) شرفیاب شده و عرض کردم امیدوارم شما همان اصلاحگر بزرگ باشید با همان ویژگی ها که برای ما گفته شده از عدالت گستری و ...» حضرت(ع) فرمودند: «ای ابوالقاسم! (عبدالعظیم) همه ما قیام کننده و هدایتگر به سوی خداپرستی هستیم اما آن قائمی که خداوند به دست او زمین را از کفر، شرک، ظلم و ستم پاک می کند کسی است که فعلا حضور ندارد و حتی تولد او از مردم مخفی می ماند و وجودش غایب است و حتی آوردن نام او جایز نیست.»
حجت الاسلام نظری خرم ادامه داد: جواز یا عدم جواز نام آوردن از امام زمان (ع) امروز در میان علما مسئله ای اختلافی است و برخی معتقدند این عدم جواز برای آن روزگار بوده است و امروز اشکالی ندارد ولی به هر حال این روایات نشان می دهد مسئله مهدویت حتی در میان بزرگان شیعه و شخصیت هایی در طراز و اندازه حضرت عبدالعظیم (ع) به عنوان یک موضوع مهم مطرح بوده است.
این کارشناس علم حدیث در بیان برخی از امتیازات شخصیتی حضرت عبدالعظیم (ع) تصریح کرد: یکی از امتیازات ایشان این است که ما می بینیم با وجود اینکه در زمان امام معصوم(ع) زندگی می کرده است اما به عنوان یک شیعه به دنبال این مسایل بوده و این برای ما درس است که نباید نسبت به مسئله مهدویت بی تفاوت بود.
راز قائم بودن حضرت مهدی(عج)
این کارشناس مسائل دینی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به روایتی از امام جواد (ع) گفت: روایتی داریم که در آن اشاره شده که حضرت جوادالائمه (ع) برای امام مهدی (عج) اشک می ریزند. در این نقل چنین آمده است که امام (ع) فرمودند: «امام پس از من فرزندم علی (هادی (ع)) است، دستور او دستور من و اطاعت او اطاعت از من است و امام پس از او فرزندش حسن که دستور و سخن او دستور و سخن پدرش است.» سپس حضرت(ع) وقتی به اینجا رسیدند سکوت کردند. راوی می گوید من از ایشان درباره امام پس از امام حسن عسگری (ع) سوال کردم تا اینجای مطلب بیانگر این واقعیت است که این مسئله به شکل واقعی برای شیعیان در آن روزگار جای سوال و تشکیک بوده است. سپس راوی می گوید بعد از سوال من امام جواد(ع) به شدت گریه کردند و فرمودند: «پس از حسن (امام عسگری (ع)) فرزندش قائم به حق و امام منتظر است.» من از حضرت (ع) سوال کردم که چرا او را قائم (عج) می نامیم ایشان فرمودند: «چون او بعد از اینکه از یادها می رود و بسیاری از معتقدین به امامت او مرتد می شوند در این دوران است که قیام می کند.»
حجت الاسلام نظری خرم در توضیح این بیان امام جواد (ع) ابراز کرد: منظور حضرت(ع) از این نقل آن است که امام زمان (ع) در روزگاری قیام می کنند که حتی بسیاری از شیعیان به دلیل طولانی شدن مدت غیبت حضرت(عج) در اعتقاد خود سست شده اند و حتی برخی منکر وجود حضرت مهدی(عج) می شوند.
چرا صاحب الزمان(ع) را منتظَر می گویند؟!
وی در رابطه با دلیل نامیده شدن امام مهدی (ع) به امام منتظَر در لسان امام جواد (ع) توضیح داد: حضرت جوادالائمه(ع) دلیل این مسئله را اینچنین بیان می کنند که چون انتظار او را می کشند از این رو به امام منتظَر نامیده می شوند.
عضو پژوهشگاه علوم قرآن و حدیث یادآور شد: در این فرمایش امام جواد (ع) چند نکته وجود دارد: نخست طولانی شدن غیبت امام مهدی(عج) که برخی به همین دلیل امامت ایشان را انکار می کنند، دوم اینکه برخی برای ظهور امام وقت تعیین می کنند که در همین رابطه حضرت(ع) فرموده است: «شتاب کنندگان در غیبت هلاک می شوند بنابراین هم عجله کنندگان هلاک می شوند و هم آنان که مدت طولانی غیبت برای آنها ناخوشایند است.»
وی در پایان خاطرنشان کرد: باید توجه داشت که تحمل دوران غیبت یک ابتلای بزرگ است و برای نجات از هلاکت نه باید در گروه تعیین کنندگان وقت قرار گرفت و نه جزء دسته ای که به دلیل طولانی شدن غیبت منکر وجود امام مهدی(عج) می شوند.
نظر شما