خبرگزاری شبستان – گروه سیاسی: صنعت نفت ایران مهم‌ترین صنعت این کشور است. در سال ۲۰۰۱ ایران چهارمین تولید کننده نفت خام جهان بود. طبق برآوردهای مجله نفت و گاز، تا ژانویه ۲۰۱۱، ذخایر قطعی نفت ایران در حدود ۱۳۷ میلیارد بشکه می‌باشد که حدود ۱۰ درصد کل ذخایر جهان است و همچنین ایران دارای ۱۰۴۵ تریلیون فوت مکعب ذخایر گاز طبیعی می‌باشد که حدود ۱۶ درصد از ذخایر کل جهان است. تولیدات نفت و گاز ایران شامل گاز مایع، نفت کوره، گازوئیل، نفت سفید و نفتا می‌شود.
بنابراین گزارش، در دهه ۱۳۵۰ با افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی، درآمد نفتی ایران نیز به طرز بی‌سابقه‌ای افزایش یافت. در پی وقوع انقلاب ۱۳۵۷ و جنگ ایران و عراق، زیرساخت‌های نفت ایران دچار آسیب‌های بسیاری شد که کاهش تولید و صادرات را در پی داشت. همزمان با آغاز دهه ۱۳۷۰ و برطرف شدن عمده مشکلات بوجود آمده، درآمدهای حاصل از فروش نفت رو به افزایش گذاشت. سال ۱۳۷۲ سالی بود که سهم درآمدهای نفتی در بودجه سالانه به اوج خود در بعد از انقلاب رسید. اما در پی کاهش بهای جهانی نفت در سال‌های آتی این دهه بود که فروش نفت ایران منفعت گذشته را به همراه نداشت. در دهه ۱۳۸۰ وابستگی دولت‌ها به درآمدهای نفتی بیش از گذشته ادامه یافت.
از زمان عضویت ایران در اوپک، قیمت فروش نفت خام این کشور اغلب موارد کمی کمتر از میانگین قیمت سبد نفتی اوپک بوده‌است. بنابر آمار سال ۲۰۰۷، ایران چهارمین صادرکننده عمده نفت در جهان نامیده می‌شود. در این سال به طور متوسط ۲٫۴۵ میلیون بشکه نفت در روز از ایران صادر شده که ۶۰ درصد آن به کشورهای واقع در شرق کانال سوئز، ۳۲ درصد به کشورهای اروپایی و مابقی به آفریقا صادر شده‌است. اصلی‌ترین محصولات صادراتی صنعت نفت ایران را نفت موتور، نفت صنعتی، گریس، ژل‌های نفتی، متانول و قیر بوده‌است.
صادرات نفت ایران در طول سال ۲۰۱۲ در روندی تقریباً ثابت با کاهش روبرو شد. به طوری که این صادرات در ماه سپتامبر این سال به ۸۶۰٬۰۰۰ بشکه در روز رسید. این کاهش متاثر از عوامل متعددی نظیر تحریم خرید نفت ایران، ممانعت از بیمه نفت‌کش‌های ایرانی، تحریم بانک‌های ایرانی که مانع پرداخت پول نفت خریداری شده از جانب مشتریان می‌شود و ... می‌باشد. در این مدت ایران سعی داشته با انجام اقداماتی، برخی از این تحریم‌ها را خنثی نماید که تا حدودی موثر واقع شده است. از جمله این اقدامات می‌توان به متنوع کردن خریداران نفت ایران و واگذاری فروش نفت به بخش خصوصی و تنوع بخشیدن به شیوه‌های کسب درآمد حاصل از فروش نفت اشاره کرد.
این گزارش می افزاید: با لغو تحریم ها در کنار افزایش تولید نفت و گاز؛ صادرات این محصولات نیز رشد چشمگیری داشته است تا جایی که صادرات نفت ایران به آسیا به بیش از 1.7 میلیون بشکه در روز رسیده است. وزارت نفت در این زمینه گزارش داده است: "مشتریان سنتی نفت ایران در آسیا که حتی در دوران تحریم از ایران نفت می خریدند ، پس از اجرا شدن برنامه جامع اقدام مشترک(برجام) میزان واردات نفت را افزایش دادند به طوری که گزارش ها از افزایش 47 درصدی صادرات ایران به این کشورها در ماه ژوئن حکایت دارد. اجرا شدن برجام از دی ماه پارسال، موانع پیش روی صادرات نفت ایران را برداشت به طوری که میزان صادرات از یک میلیون بشکه به 2.1 میلیون بشکه در تیرماه 1395 افزایش یافت. در دوران تحریم، کشورهای آسیایی (شامل چین، هند، کره جنوبی و ژاپن) عمده ترین خریداران نفت خام ایران بودند و پس از رفع تحریم ها همچنان به عنوان مشتریان اصلی نفت ایران شناخته می شوند.
به گزارش تازه ترین اطلاعات منتشر شده در زمینه حمل و نقل نفتکش ها نشان می دهد، واردات نفت خام چهار واردکننده اصلی نفت آسیا از ایران در ماه ژوئن امسال، نسبت به مدت مشابه پارسال بیش از 47 درصد افزایش یافته است. افزایش تعداد محموله های نفت خام ارسال شده از ایران به نقاط مختلف آسیا نشان می دهد این کشور توانسته است سهم از دست رفته خود را در سال های تحریم بار دیگر احیا کند. صادرات نفت ایران به آسیا در ماه ژوئن 2016 به بالاترین سطح خود در چهار سال و نیم گذشته رسید و از ماه دسامبر (آذر- دی) 2015 تاکنون نیز تقریباً دو برابر شده است. چهار کشور چین، هند، ژاپن و کره جنوبی در ماه ژوئن 2016 در مجموع حدود یک میلیون و ٧٢٠ هزار بشکه نفت از ایران وارد کردند و پیش بینی می شود در ماه های آینده، روند افزایش صادرات نفت ایران به بازار آسیا بویژه اقتصادهای نوظهور ادامه یابد."
یادآور می شود: به اعتقاد برخی تحلیلگران بازار نفت، ایران علاوه بر توسعه روابط با مشتریان قدیمی خود در بازار آسیا، باید برقراری مناسبات جدید با دیگر واردکنندگان نفت را در این قاره مورد توجه قرار دهد.
نظر شما