به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، حجت الاسلام و المسلمین محمدحسین بهرامی، عضو هیأت مدیره انجمن حدیث حوزه شنبه شب (30 مرداد) در نشست علمی رسانه‌ای «نقش بحارالأنوار در احیای حدیث شیعه» که به مناسبت روز بزرگداشت علامه مجلسی در سالن جلسات انجمن‌های علمی حوزه برگزار شد، با اشاره به ویژگی‌های علامه مجلسی و کتاب بحارالانوار، عنوان کرد: دقت در نقل یکی از ویژگی‌های کتاب است، به طوری که علامه مجلسی احادیث را از نسخه‌های معتبر نقل می‌کردند و بهترین نسخه‌های آن روز جهان را انتخاب کردند.
حجت الاسلام و المسلمین بهرامی تصریح کرد: علامه مجلسی بسیار به تحریف‌ها و تصحیف‌ها حساس بودند و مراقب بودند که در بازنویسی کتاب خطایی رخ ندهد، همچنین کار گروهی بودن کتاب بحارالانوار از دیگر ویژگی‌های این کتاب است.
وی اظهار داشت: هر یک از جلدهای کتاب بحارالانوار به موضوعات خاصی اختصاص دارد، از جمله این کتاب در باب‌های عقل و علم، توحید، احتجاجات و مناظرات اهل بیت(ع)، تاریخ زندگی اهل بیت (ع)، ایمان و کفر، احکام و موضوعات و باب اجازاتی که از طریق آن به کتاب‌های حدیثی مراجعه می‌کردند، نگاشته شده است.
کتاب بحارالانوار با هدف گردآوری احادیث نگاشته شده است
عضو هیأت مدیره انجمن حدیث حوزه با اشاره به اعتبار احادیث کتاب بحارالانوار گفت: متأسفانه تصور غلطی وجود دارد که برخی افراد به اعتبار احادیث موجود در کتاب بحارالانوار خرده می‌گیرند و تصور می‌کنند که احادیث موجود در بحارالانوار ضعیف هستند، در حالی که این تصور اشتباه است.
حجت الاسلام و المسلمین بهرامی تصریح کرد: در اعتبارسنجی کتاب بحارالانوار باید گفت که این کتاب با هدف گردآوری احادیث جمع‌آوری شده است، در حالی که ویژگی‌های کتاب‌های مرحوم کلینی، شیخ صدوق و شیخ مفید، پالایش احادیث بوده است.
وی افزود: نیاز دوران حیات شیخ کلینی، شیخ مفید و شیخ صدوق این بود که بخشی از احادیث پالایش شود، در حالی که در دوره جوامع ثانویه که کتاب بحارالانوار نوشته شد، درصدد تجمیع احادیث هستند.
قائم مقام مرکز کامپیوتری علوم اسلامی اضافه کرد: علامه مجلسی در کتاب بحارالانوار، روایات برخی از کتاب‌ها را نقل نمی کند و یا از هر مصدری همه روایات را نقل نکرده است، بلکه ممکن است که از یک کتاب یک روایت را نقل کرده باشد.
حجت الاسلام و المسلمین بهرامی تأکید کرد: سیره عملی علامه مجلسی نشان می‌دهد که همه احادیث و هر حدیث به هر قیمتی را در کتاب خود گردآوری نکرده است، بلکه ایشان در مقدمه و خاتمه کتاب بحارالانوار نیز اشاره کرده است که آثاری را در این کتاب آورده است که به آنها اطمینان داشته است و طریق خود را به کتاب‌ها و نسخه‌های مختلف ذکر می‌کند.
وی ادامه داد: علامه مجلسی فهرست اجازات خود را از اساتید ذکر می‌کند و اسناد هر روایت را به صورت کامل ذکر می‌کند.
کتاب بحارالانوار دارای ویژگی فقه الحدیثی است
عضو هیأت مدیره انجمن حدیث حوزه بیان داشت: گاهی اوقات، در برخی آثار دینی نواندیشانه روایاتی تضعیف شده است که به سمت عدم آشنایی با زبان روایات است، در حالی که اگر گفتمان روایات برای ما آشنا نبود، دلیل بر این نمی شود که آن را تضعیف شده بشماریم.
حجت الاسلام و المسلمین بهرامی با بیان این که کتاب بحارالانوار دارای ویژگی فقه الحدیثی است، عنوان کرد: ما کتاب بحارالانوار را به عنوان یک انباره احادیث می‌شناسیم، کتاب بحارالانوار به لحاظ محتوایی و فقه الحدیثی برجسته است.
وی اظهار داشت: همه مصادر علم حدیثی توسط نویسندگانی نوشته شده است که هم جزء رجال بزرگ بودند و هم جزء فقها و حدیث فهم‌ها بودند و علامه مجلسی نیز از جمله این نویسندگان است.
قائم مقام مرکز کامپیوتری علوم اسلامی تصریح کرد: چینش کتاب بحارالانوار دلالت بر تسلط محتوایی علامه مجلسی بر احادیث و موضوعات مختلف دارد، از جمله موضوعات طب الأئمه و السّماء و العالم که علامه مجلسی در این کتاب آورده است، تا آن زمان منحصر به فرد است.
بحارالأنوار یک اثر تفسیری عظیم است
حجت الاسلام و المسلمین بهرامی تأکید کرد: بهره گیری از آیات قرآن کریم در ابتدای هر یک از ابواب، نوعی نوآوری است، ما در کتاب بحارالأنوار سه نوع تفسیر موضوعی، روایی و عادی را مشاهده می‌کنیم؛ کتاب بحارالأنوار یک اثر تفسیری عظیم است، در حالی که ما این کتاب را تنها به عنوان کتاب جامع حدیثی می‌شناسیم.
وی اضافه کرد: علامه مجلسی در کتاب بحارالانوار یک دوره تفسیر موضوعی نوشته است که مورد توجه قرار نگرفته است، دسته بندی آیات قرآن کریم در 2 هزار و 489 باب کتاب بحارالانوار یک کتاب تفسیر موضوعی عظیم است.
عضو هیأت مدیره انجمن حدیث حوزه بیان داشت: علامه مجلسی به نقش علوم ادبی و نقش کتب لغت در بیان احادیث توجه داشته است و جنبه فقاهتی و حدیث فهم بودن علامه مجلسی در کتاب بحارالانوار بارز است.
وی گفت: در کتاب شناسی‌هایی که درباره کتاب بحارالانوار نوشته شده است، 29 گزیده نقل شده از بحارالانوار نوشته شده است، 12 مستدرک بر این کتاب وجود دارد، 28 کتاب عنوان فهرست این کتاب نوشته شده است و 8 نفر بر این کتاب حاشیه نوشتند و 60 اثر ترجمه بر مجلدات مختلف بحارالانوار نوشته شده است.
علامه مجلسی گام مهمی در احیای احادیث شیعه برداشت
حجت الاسلام و المسلمین بهرامی با بیان این که علامه مجلسی گام مهمی در احیای احادیث شیعه برداشت، عنوان کرد: سه بعد مهم در تأثیرگذاری کتاب بحارالانوار در حراست و ارتقای جایگاه حدیث در عالم تشیع وجود دارد، از جمله احیای نسخ کتب حدیثی شیعه توسط علامه مجلسی صورت گرفت و علامه مجلسی با گردآوری کتب حدیثی شیعه به حفظ و حراست کتاب‌های حدیثی شیعه کمک کرده است.
وی ادامه داد: دومین کار بدیع علامه مجلسی، طبقه بندی جامعی بود که بر احادیث انجام داده است، به طوری که همه موضوعات مطرح در احادیث این کتاب در یک منظومه واحد قرار دارد و این کتاب یک مرجع جامع است.
عضو هیأت مدیره انجمن حدیث حوزه اضافه کرد: سومین فعالیت علامه مجلسی در راستای احیای احادیث شیعه، شرح و توضیحاتی است که بر مجموعه عظیم روایی نوشته است، به طوری که در انتهای هر باب نکاتی بیان کرده است که هیچ کتاب شرح حدیثی به این جامعیت نداریم.
امروز نیاز به نگارش جامع حدیثی متناسب با نیازهای امروز داریم
حجت الاسلام و المسلمین بهرامی تصریح کرد: یکی از نکات قابل توجه این است که فعالیتی که علامه مجلسی در دوره خود انجام داده است و اثر حدیثی که ایجاد کرده است، مختص همان دوره بوده است، بدین معنا که کتاب بحارالانوار برای رفع نیاز جامعه در قرن 11 و 12 نوشته شده است، همان طور که کافی برای قرن 3 و 4 نوشته شده است.
وی بیان داشت: گرچه کتاب بحارالانوار یکی از کتاب‌های جامع حدیثی و مورد استفاده ما در عصر حاضر است، اما ما هم امروز نیاز به نگارش جامع حدیثی برای فضای امروز و متناسب با نیازهای جامعه داریم.
جامع حدیثی امروز باید یک نرم افزار و سایت باشد/آثار حدیثی به صورت گویا در اختیار نسل جوان قرار بگیرد
قائم مقام مرکز کامپیوتری علوم اسلامی عنوان کرد: اگر امروز اثر حدیثی بنویسیم، مأموریت خود را به صورت کامل انجام ندادیم، بلکه جامع حدیثی امروز باید یک نرم افزار و سایت باشد، چون ابزارهایی در اختیار داریم که به هیچ عنوان در کتاب نداریم.
وی تأکید کرد: متأسفانه امروز در حوزه‌های علمیه، حدیث به عنوان علم کاملا جایگاه خود را باز نکرده است، البته در چند سال اخیر مورد توجه قرار گرفته است، اما توجه به حدیث و آثار حدیثی دانشی است که نگاه استقلالی نیاز دارد.
عضو هیأت مدیره انجمن حدیث حوزه در پایان عنوان کرد: با توجه به این که کتاب‌های علامه مجلسی متناسب با ادبیات آن دوران نگاشته شده است، یکی از کارهایی که نیاز است در این دوران صورت بگیرد، این است که آثار علامه مجلسی بازنویسی شود و حدیث به صورت گویا در اختیار نسل جوان قرار بگیرد.
نظر شما