به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، حجت الاسلام و المسلمین محمدحسین بهرامی، عضو هیأت مدیره انجمن حدیث حوزه عصر امروز (30 مرداد) در نشست علمی رسانه‌ای «نقش بحارالأنوار در احیای حدیث شیعه» که به مناسبت روز بزرگداشت علامه مجلسی در سالن جلسات انجمن‌های علمی حوزه برگزار شد، عنوان کرد: ما برای این که به جایگاه بحارالانوار در احیای حدیث شیعه بپردازیم، باید فضای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دوران حیات علامه مجلسی را مورد بررسی قرار دهیم.
علامه مجلسی در اواخر سلسله صفویه به مقام شیخ الاسلامی رسید
قائم مقام مرکز کامپیوتری علوم اسلامی اظهار داشت: علامه مجلسی در میانه دوره حاکمیت صفویه (907 الی 1135 هجری قمری) بر ایران می‌زیسته است و ولادت این عالم بزرگ شیعه در سال 1037 هجری قمری و وفات ایشان در سال 1111 هجری قمری بوده است.
حجت الاسلام و المسلمین بهرامی گفت: صفویه گرایش صوفیانه داشتند و با توجه به علاقمندی‌های حاکمان صفویه به علمای آن دوران، به سمت تشیع 12 امامی گرایش یافتند و ارتباط وثیقی میان حاکمان صفویه و علمای شیعه ایجاد شد.
وی افزود: از آنجا که صفویان تعارض جدی با حکومت عثمانی که به عنوان حاکمیت اهل سنت بودند، داشتند؛ همین مسأله رنگ و بوی مذهبی را تقویت کرد و گرایش صوفیانه حکام صفویه کمرنگ و گرایش آنها به تشیع افزایش یافت.
عضو هیأت مدیره انجمن حدیث حوزه تصریح کرد: علامه مجلسی در اواخر سلسله صفویه به مقام شیخ الاسلامی پایتخت آن زمان که اصفهان بود، رسید و علامه مجلسی در اصفهان که قلب تحولات صفویه بود، زندگی می‌کرده است.
گرایش علامه مجلسی به علوم منقول بیشتر بود
حجت الاسلام و المسلمین بهرامی یادآور شد: صفویان ارتباط وثیقی با علما از سراسر جهان داشتند و علمای بزرگی چون شیخ بهایی، شیخ حر عاملی، فیض کاشانی و علمای بحرین، عراق و ... را به ایران دعوت و در اصفهان گرد هم آوردند.
وی اضافه کرد: پدر علامه مجلسی امام جمعه وقت اصفهان بود و علامه مجلسی در ارتباط با جریان‌های علمی و حاکمیت آن دورهه رشد و نمو کرد، علامه مجلسی تحصیلات خود را در اصفهان گذراند و علوم معقول و منقول را در نزد علمای بزرگ از جمله شیخ آقاحسین خوانساری و مجلسی اول آموخت.
قائم مقام مرکز کامپیوتری علوم اسلامی بیان داشت: نوع نگرشی که در فکر علامه مجلسی بود و فضایی که در حوزه علمیه آن زمان حاکم بود، گرایش علامه مجلسی را به علوم منقول بیشتر کرد و گرایش ایشان به سمت علوم منقول افزایش یافت به طوری که آثار حدیثی زیادی برجای گذاشت.
علامه مجلسی 74 اثر از خود به جای گذاشت که از میان این آثار، 54 اثر به زبان فارسی نگاشته شده است
حجت الاسلام و المسلمین بهرامی با بیان این که علامه مجلسی بیش از هزار شاگرد داشتند، گفت: علامه مجلسی در سن 25 سالگی اولین اثر خود را تدوین کرد، علامه مجلسی 74 اثر از خود به جای گذاشت که از میان این آثار، 54 اثر به زبان فارسی نگاشته شده است.
وی افزود: با وجود این که زبان علمی آن دوران، عربی بود، اما بیشتر آثار علامه مجلسی به زبان فارسی بوده است که نشان می‌دهد که آثار علامه مجلسی، آثار ترویجی و تبلیغی بوده است تا بدین وسیله با بدنه جامعه و عموم مردم ارتباط داشته باشد.
دو جریانی که شخصیت علامه مجلسی را زیر سوال بردند
عضو هیأت مدیره انجمن حدیث حوزه تصریح کرد: در دوره‌های مختلف، علما و فقها به برجستگی شخصیت علامه مجلسی اشاره داشتند، اما متأسفانه در دوره اخیر، دو جریان شخصیت این عالم شیعی و آثار ایشان را زیر سوال بردند.
حجت الاسلام و المسلمین بهرامی ادامه داد: یکی از جریان‌هایی که نگاه منفی به شخصیت علامه مجلسی و آثار ایشان داشتند، مستشرقان بودند که در آثار خود به این مسأله اشاره کردند و علامه مجلسی را به لحاظ سیاسی و اجتماعی، فردی متأثر، سخت گیر و عامل برخورد شدید با تصوف و اقلیت‌های مذهبی معرفی کردند، در حالی که این نگاه صحیحی نیست.
وی تصریح کرد: نگاه منفی دیگری که به علامه مجلسی و آثار ایشان شده است، نگاه دکتر علی شریعتی است که تصور ناصحیحی از علامه مجلسی برای جامعه طرح کردند و ایشان را نماد و رهبر تشیع صفوی مطرح کردند که این نگاه به وضعیت فکری دوران حیات شریعتی برمی گردد.
قائم مقام مرکز کامپیوتری علوم اسلامی یادآور شد: وضعیت فکری که در دوره دکتر شریعتی بر جامعه حاکم بود، راه درست را صرفا در مسیر مبارزه می‌دید، همانند زیدیه که معتقد بودند امام باید همواره شمشیر به دست باشد و بر همین اساس به امام باقر (ع) و امام صادق (ع) خرده می‌گرفتند.
حجت الاسلام و المسلمین بهرامی بیان داشت: نگاه حاکم بر دوره شریعتی باعث شد که نگاه وی به علامه مجلسی سخت گیرانه باشد و واقعیت قضیه را که علامه مجلسی در دوران فعالیت خود برای حفظ حریم تشیع انجام دادند، نادیده گرفته شود.
بحارالأنوار یک دایره المعارف حدیثی شیعه است
وی با بیان این که بحارالأنوار یک دایره المعارف حدیثی شیعه است، گفت: کتاب «بحارالأنوار» مجموعه ای از انواع احادیث و موضوعات مختلف با منابع متعدد است که در یک کتاب گردآوری شده است و به فرموده امام خمینی (ره) در کشف الأسرار، می‌توان بحار الانوار را کتابخانه ای از کتاب‌های حدیثی شیعه بدانیم.
عضو هیأت مدیره انجمن حدیث حوزه تصرحی کرد: علامه مجلسی فهرستی از مصادر کتاب بحارالأنوار با 436 عنوان کتاب گردآوری کرده است که از این میان، 85 عنوان کتاب از مصادر اهل سنت است و تقریبا تمام کتاب‌های احادیث حدیثی در دسترس آن روز علامه مجلسی و بیشتر کتب حدیثی اهل سنت در آن زمان، پشتوانه کتاب بحارالأنوار بوده است.
حجت الاسلام و المسلمین بهرامی یادآور شد: کتاب بحارالأنوار در 25 جلد نگارش یافته است که خود علامه مجلسی تا جلد 15 را شخصا بازنویسی و گردآوری کردند و 10 جلد پایانی توسط شاگردان ایشان و به روش خود علامه تکمیل و گردآوری شد.
وی اضافه کرد: کتاب «بحارالأنوار» در چاپ‌های بعدی در110 جلد به چاپ رسید، این کتاب در 44 فصل و در 2 هزار و 489 باب گردآوری شده است، همچنین فهرست کتاب بحارالانوار، عناوین و ابواب این کتاب بسیار گسترده است که می‌تواند یک کتاب مجزا شود.
نظر شما