حقوق بشر اسلامی ریشه در اندیشه و نگاه آسمانی و الهی دارد

به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، آیت الله علیرضا اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور امروز (12 مرداد) در سمینار تخصصی بین المللی حقوق بشر اسلامی که به همت ستاد حقوق بشر قوه قضائیه و با همکاری جامعه المصطفی العالمیه در سالن جلسات شهید عارف حسینی مجتمع عالی امام خمینی (ره) برگزار شد، عنوان کرد: حوزه‌های علمیه و مراکز حوزوی در برابر مباحث حقوق بشر اسلامی رسالت سنگینی دارند.

وظیفه حوزویان گسترش بخشیدن به مرزهای دانش فلسفه، کلام و فقه و ورود در عرصه‌های نوین است

مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور اظهار داشت: نهادهایی مانند المصططفی از ذخایر فکری و معرفتی برخوردارند و مبانی اسلامی سرمایه‌های بزرگی در اختیار دارند که می‌توانند در جهت ترویج معارف ناب اسلامی به کار گیرند.

آیت الله اعرافی با بیان این که وظیفه حوزویان گسترش بخشیدن به مرزهای دانش فلسفه، کلام و فقه و ورود در عرصه‌های نوین است، گفت: پایه ریزی ابواب نو در فقه اسلام و فقه اهل بیت (ع) وظایفی است که برعهده ما وجود دارد و هنگامی می‌توانیم آن را به جهان عرضه کنیم که دانش‌های اسلامی ما بر پایه متدولوژی عمیق و اصیل گستر ش یابد و به مرزهای جدید دسترسی پیدا کند تا سخنانی متناسب با ادبیات امروز عرضه کنیم.

وی تصریح کرد: کشور ما پیشگام برپایی نظام اسلامی شده است و داعیه حرکت به سوی ایجاد ملت اسلامی دارد، در این نظام وظیفه ما این است که در پرتو میراث عمیق و غنی کلامی و فقهی به عرصه‌ها و حوزه‌های علمی نو و مورد نیاز بشریت بپردازیم.

علما و اندیشمندان جهان اسلام در مقوله حقوق بشر باید از موضع عالمانه، حکیمانه و فعال اقدام کنند

مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور تأکید کرد: علما و اندیشمندان جهان اسلام در مقوله حقوق بشر باید از موضع عالمانه، حکیمانه و فعال اقدام کنند و از موضع‌های انفعالی و سطحی در مسائل جهانی فاصله بگیرند و با رویکرد آسمانی و ملکوتی و بر اساس فقه و مبانی فلسفی به مقوله حقوق بشر بپردازند، امروز ما باید گفتمان ناب اسلام را از معارف عقلی و فقهی و کلامی استخراج کنیم و به جهان امروز ارائه کنیم.

آیت الله اعرافی یادآور شد: متأسفانه برخی از حوادث جهان اسلام عرصه را برای حضور فعال مسلمانان در این قلمرو تنگ کرده است؛ شکل گیری گروه‌های تکفیری و گسترش موج‌های ترور مانعی برای حضور فعال در این عرصه شده است، اما ما باید عمق این مانع را بدانیم؛ این مانع در حقیقت ضمن این که زمینه‌های محدودی در افکار انحرافی دارد، اما گسترش آن در دست استعمارگران و بیگانگان است.

وی افزود: ما در قصه حقوق بشر مطالب مهم و احتجاجات مهمی با غرب در همان گفتمان و ادبیات خودشان داریم.

جمع بندی اندیشه‌های کلامی و معرفتی قرآن و حدیث در قلمرو حقوق بشر یک ضرورت است

مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور با اشاره به اهمیت حقوق بشر اسلامی، عنوان کرد: اگر ما از موضع فعال به متون و منابع اسلامی برویم می‌توانیم یک نظریه تام و جامع از حقوق بشر ار استخراج کنیم.

آیت الله اعرافی اظهار داشت: ما برای رسیدن به نظریه جامع حقوق بشر اسلامی باید به مبانی فلسفی در حوزه جهان شناسی و اسلام شناسی بپردازیم و هم به قرآن و روایات اسلامی رجوع کنیم.

وی ادامه داد: جمع بندی اندیشه‌های کلامی و معرفتی قرآن و حدیث در قلمرو حقوق بشر یک ضرورت است و خوشبختانه متفکرانی در این زمینه کار کردند اما هنوز جای کار دارد.

ابواب فقهی باید با پرسش‌های نو غنی تر شوند/ابواب جدید در فقه پایه ریزی شود

مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور تصریح کرد: فقه ما به معنای عام در همه شعب و مذاهب از یک ذخایر بزرگی برخوردار است، ما با تکیه بر منابع اصیل و با بهره گیری از احکام حکومتی باید عناصر ثابت و متغیر حقوق بشر را استخراج کنیم.

آیت الله اعرافی افزود: فقه امروز ما فقه غنی است و ابواب گسترده دارد، اما ابواب موجود با پرسش‌های نو باید غنی تر شود و ابواب جدیدی باید پایه ریزی شود؛ به عنوان مثال، فقه روابط حقوق بشری بابی است که به پایه ریزی نظریه حقوق بشری کمک می‌کند.

وی یادآور شد: در منابع عقلی و نقلی اسلام، دیدگاه‌ها  ومعارفی وجود دارد که در حوزه حقوق بشر می‌تواند ما را به حوزه فعال بکشاند، مجموعه معارف ما در قلمروی حقوق بشر از عمق و غنا و دامنه وسیعی برخوردار است و دامنه گسترده ای برای حقوق بشر پایه ریزی شده است.

حوزه‌های علمیه و نهاد‌های بزرگ در عرصه‌های مختلف فعال شوند

مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور با اشاره به این که حقوق انسان‌ها در محورهای مختلف وجود دارد، گفت: حوزه جان، حوزه سلامت انسان، امنیت انسان ها، آزادی و حق انتخاب در مسکن و زندگی شخصی، حوزه آبرو و کرامت انسانی، حوزه نوامیس، حوزه اموال، حوزه عهد و پیمان، حوزه امانت ها، حوزه اندیشه و تعلیم و تربیت، حوزه اسرار و زندگی شخصی و خصوصی افراد، حد اقل زندگی و رفاه زندگی، حق اظهار نظر، حوزه پایه ریزی زندگی اجتماعی از جمله محورهایی است که باید هر یک از این حوزه‌ها مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد.

آیت الله اعرافی ادامه داد: اگر اندیشه کلامی و فلسفی از یک سو و اندیشه اخلاقی و ارزشی اسلام از سوی دیگر جمع شود، منشور بسیار عمیق و قابل ارائه به جهان امروز به دست می‌آید و می‌توان یک نظریه ارزشمندی ارائه داد.

وی با تأکید بر این که حوزه‌های علمیه و نهاد‌های بزرگ در عرصه‌های مختلف فعال شوند، عنوان کرد: در حقوق بشر چند برش داریم که از منظر فقهی کلامی فلسفی باید پرداخته شود، از جمله حقوق انسان به انسان است، اهل کتاب و پیروان ادیان آسمانی، مسلمانان به معنای عام، مومنان و برش‌های ریزتر از دیگر برش‌های حقوق بشر هستند که حقوق‌های مختلفی برای هر یک از آنها وجود دارد.

حقوق بشر اسلامی ریشه در اندیشه و نگاه آسمانی و الهی دارد و فراتر از نگاه اومانیستی است

مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور بیان داشت: ما در حقوق بشر قائل به حقوق بشری بنیادی هستیم، حقوق انسان از نقطه مشترک بنیادی آغاز می‌شود و به نقاط تکمیلی می‌رسد.

آیت الله اعرافی با بیان این که برخی از حقوق، الزامی و برخی ترجیحی است، یادآور شد: پشتوانه حقوق بشر در منطق اسلام با پشتوانه حقوق بشر در منطق‌های دیگر متفاوت است، به طوری که حقوق بشر اسلامی ریشه در اندیشه و نگاه آسمانی و الهی دارد و فراتر از نگاه اومانیستی است.

علما و فضلای حوزه و دانشگاه دامنه علوم اسلامی را گسترش دهند

وی تصریح کرد: فضلا  واساتید حوزه و دانشگاه باید تئوری‌ها و مبانی اصیل اسلامی را به دور از کهنه اندیشی و تحجر از یک سو و به دور از روشنفکرزدگی‌ها و اندیشه‌های غرب پایه ریزی کنند، ما باید دامنه علوم اسلامی را گسترش دهیم و از موضع فعال اقدام کنیم و هراسی از نقاط افتراق نداشته باشیم و منطق خود را در نقاط افتراق به درستی نشان دهیم.

مدیر حوزه‌های علمیه کشور اظهار داشت: ما نسبت به حقوق بشر امروز و رویکرد برخی از قدرت‌های غربی دو ملاحظه اساسی داریم، یک ملاحظه ما یک جانبه گرایی معرفتی است، ما مدعی هستیم که نباید برخی جریان‌های علمی غرب، مبانی فلسفی و حقوق خود را بدون توافق میان ذهنی بشری، یک امر عام بشری القا کنند.

آیت الله اعرافی اضافه کرد: تفاوت فکری، معرفتی و فرهنگی یک واقعیت است، اما در بخش زیادی از کنوانسیون‌ها و اعلامیه‌ها از جمله اعلامیه حقوق بشر به این مسأله توجه نشده است.

اسرائیل تجسم تروریسم سامان یافته رسمی دولتی است

وی افزود: نقد دیگر ما یک جانبه گرایی رفتاری است، بعد از جنگ جهانی دوم و بعد از تصویت اعلامیه حقوق بشر 10‌ها بار جنگ رخ داده است و 10‌ها بار جنگ و خونریزی در کشورهای اسلامی و دیگر کشورها رخ داده است.

مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور تصریح کرد: امروز تروریسم دولتی و غیردولتی با شواهد روشن از برخی دولت‌های غربی ناشی شده است و نمونه آن اسرائیل است و ما اسرائیل را تجسم تروریسم سامان یافته رسمی دولتی می‌دانیم.

آیت الله اعرافی گفت: امروز شاهد این هستیم که موج‌های تروریست ناشی از دولت‌های غیرمشروع و غیردموکراتیک است و غرب کاملا یک جانبه با آنها رفتار می‌کنند، حاکمیت سرمایه و عدم توجه به محیط زیست همه این‌ها نشان می‌دهد که تناقضی در منطق اعلامیه حقوق بشر وجود دارد.

وی در پایان عنوان کرد: در منطق ما تروریست، تکفیر، حکومت‌های نامشروع و ... زیر سایه نویسندگان و شعار دهندگان اعلامیه حقوق بشر انجام می‌شود.