مقایسه ای میان ادیان الهی

خبرگزاری شبستان_ خرم آباد؛

با توجه به مباحثی که در مورد ادیان موجود مانند زرتشت، یهود و مسیحیت در جامعه ما رواج دارد. در این  در چند قسمت به معرفی اجمالی ادیان مزبور پرداخته خواهد شد.

تقسیم بندی ادیان در یک نگاه

علمای رشته ادیان، ادیان را به دو دسته الهی و غیر الهی تقسیم می کنند. ادیان الهی به قولی سه عدد و به قولی چهار عدد می باشند، همه دین شناسان متفق القولند که یهود، مسیحیت و اسلام ادیان الهی هستند.

اسم رایج دیگر ادیان نامبرده ادیان غربی است و اصطلاح "غربی" غیر از مغرب و مشرق متداول امروزی است.

مهرداد ویسکرمی، کارشناس دینی و فرهنگی، در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در خرم آباد، گفت: تقسیم جهان به غربی و شرقی از منظر عرفانی، سیاسی، فرهنگی متفاوت است.

وی افزود: مشرق عرفانی  یعنی آنجا که وجود از آن ناشی می شود که ذات باری تعالی است و مغرب حقیقت هم عالم ماده است.

ویسکرمی، ادامه داد: بلوک غرب و شرق به تقسیم بندی سیاسی عالم در دوران جنگ سرد، می پردازد.

این کارشناس دینی، بیان کرد: غرب و شرق فرهنگی، به تقسیم بندی دیگری اشاره دارد که در این تقسیم بندی، غرب فرهنگی از یونان شروع می شود و اینک متکی بر مولفه هایی مانند لیبرالیسم، اومانیسم، امپریسیسم و... است.

وی با بیان اینکه شرق به غیر از این قسمت ها گفته می شود، ابراز کرد: با این تقسیم بندی کشور ما شرقی محسوب می شود و آمریکا در زمره کشورهای غربی است.

ویسکرمی، خاطرنشان کرد: اصطلاح"ادیان شرقی و غربی"، معنایی متفاوت با تمام تقسیم بندی های فوق دارد، در این تقسیم بندی،"ادیان غربی" همان ادیان آسمانی است که در نقطه مقابل ادیانی است که همانند براهمه، بودا و... ریشه زمینی داشته و متکی بر وحی نیستند. 

 وی ادامه داد: بر خلاف غربی ها، منظور غرب فرهنگی یونانی، که در طول تاریخ همیشه مشرک بوده اند شرقی ها نوعاً موحد هستند.

این کارشناس دینی و فرهنگی، بیان کرد: مسیحیت هم چون به غرب رفت آلوده به شرک شد و با الهام از سه خدایی یونانی ها-اقانیم ثلاثه- تثلیث(اب و ابن و روح القدس) وارد مسیحیت شد.

این مفسر قرآن، گفت: به تعبیر قرآن، حضرت مسیح نیز مانند تمام پیامبران الهی به توحید دعوت فرمود:و آن گاه كه خداوند به عيسى بن مريم مى‏گويد: «آيا تو به مردم گفتى كه من و مادرم را بعنوان دو معبود غير از خدا انتخاب كنيد؟!»، او مى‏گويد: «منزهى تو! من حق ندارم آنچه را كه شايسته من نيست، بگويم! اگر چنين سخنى را گفته باشم، تو مى‏دانى! تو از آنچه در روح و جان من است، آگاهى؛ و من از آنچه در ذات (پاك) توست، آگاه نيستم! بيقين تو از تمام اسرار و پنهانيها با خبرى. من، جز آنچه مرا به آن فرمان دادى، چيزى به آنها نگفتم؛ (به آنها گفتم:) خداوندى را بپرستيد كه پروردگار من و پروردگار شماست! و تا زمانى كه در ميان آنها بودم، مراقب و گواهشان بودم؛ ولى هنگامى كه مرا از ميانشان برگرفتى، تو خود مراقب آنها بودى؛ و تو بر هر چيز، گواهى‏.(مائده/116-117)

ویسکرمی بیان کرد: اینکه غربی ها نوعاً مادی، زمینی و فیزیکی فکر می کنند و شرقی ها به غیب و متافیزیک علاقه خاصی دارند، ریشه در تاریخ آنها دارد.

وی با اذعان به اینکه  تقسیم بندی ادیان، به شرقی و ادیان غربی، غیر از تقسیم بندی های دیگر است، گفت: ادیان غربی به اسلام و یهود و مسیحیت می گویند و ادیان شرقی هم به ادیان رایج در هند و چین مثل بودیسم و فرقه های وسیع تحت عنوان براهمه گفته می شود.

این کارشناس دینی و فرهنگی، با بیان اینکه ادیان شرقی، به متافیزیک اعتقاد دارند اما خدایی و الهی نیستند، گفت: ادیان غربی مقابل ادیانی مانند ادیان چینی و هندی قرار دارند.

تقسیم بندی  اجمالی ادیان

ویسکرمی افزود: بنا بر تقسیم بندی گذشته، ادیان یهود، مسیحیت و اسلام، ادیان غربی، توحیدی، الهی یا ابراهیمی نام دارند.

وی اذعان داشت: در مورد دین زرتشت، بعضی از کتب و محققان رشته ادیان، دین زرتشت را الهی نمی دانند و این ها کسانی هستند که در زمینه عرفان و ادیان کار کرده اند اعم از این که خودشان غربی یا شرقی باشند.

این کارشناس، ادامه داد: به دلایلی که بعداً بیان می شود بعضی ها دین زرتشت را الهی نمی دانند اما غالبا آن را الهی می دانند.

 وی افزود: در فقه شیعه، دین زرتشت، در زمره ادیان الهی است و زرتشتیان، همانند یهود و نصاری،"کافر اهل کتاب" محسوب می شوند و حکم فقهی "کافر اهل کتاب" در مورد آنها جاری است. سایر ادیان –از جمله ادیان شرقی-کافر و مشرک نامیده می شوند، به بیان دیگر غیر مسلمانان، همه کافرند که خود به دو دسته اهل کتاب و غیر اهل کتاب تقسیم می شوند. برخی از فقهای شیعه،"صابئین" را هم اهل کتاب می دانند.

وی در ادامه با بیان اینکه ادیان در یک تقسیم بندی کلان به ادیان الهی(ادیان غربی) و ادیان غیر الهی تقسیم می شوند، گفت: غیر مسلمانان(کفار و مشرکان) نیز به دو دسته ی کفاراهل کتاب( زرتشتیان، یهود و نصاری و صابئین) و کفار غیر اهل کتاب –از جمله ادیان شرقی -تقسیم می شوند.

فرقه ضاله بهائیت هم در زمره کفار و مشرکان غیر اهل کتاب هستند و از منظر دین شناسی، تفاوتی با سایر مشرکان و بت پرستان ندارند.فرقه های نوظهور مانند شیطان پرستی و ... هم حکمی مانند بهائیت دارند.اقلیت های دینی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران،همان کفار اهل کتاب هستند.

روشن است که دین اسلام در تقسیم بندی ادیان،در زمره ی ادیان غربی،الهی،آسمانی،ابراهیم و توحیدی قرار می گیرد.

ادامه دارد...