«سیدعلی روحانی» پژوهشگر سینمای عرب و عضو هیات علمی دانشگاه هنر درباره جایگاه فلسطین در سینمای جهان عرب به خبرنگار سینمایی شبستان گفت: در کشورهای عربی، چندین کشور دارای صنعت سینما هستند که از آن جمله می توان به مصر، اردن، لبنان، سوریه و فلسطین اشاره کرد و در دورانی نیز عراق و تونس هم دارای این صنعت بود اما الان در حاشیه قرار گرفته‌اند. در سال های اخیر، کشورهای حاشیه خلیج فارس و عربستان نیز علاقمند به این صنعت شده اند که ممکن است بخشی از آن به خاطر رقابت با ایران باشد که حاصل آن فیلم هایی مثل «وجد» تولید عربستان سعودی و برگزاری جشنواره‌های فیلم در کشورهای حاشیه خلیج فارس نمونه هایی از رشد این صنعت است.
سینمای فلسطین به سینمای هنری نزدیک است
وی در ادامه خاطرنشان کرد: البته وقتی در مجموع به این کشورها نگاه می کنیم، فیلم های سینمای فلسطین، هنرمندانه‌تر و به سینمای هنری نزدیک است؛ سینمای مصر بدنه تجاری دارد، سینمای لبنان تا قبل از جنگ داخلی به تمامی متاثر از سینمای مصر است و در واقع لوکیشنی برای سینمای مصر بود و همچنین برخی فیلم های اروپایی و فرانسوی که در این کشور ساخته می شد، اما بعد از جنگ داخلی و بحران تقسیم شدن این کشور، سینمایی شکل گرفت ولی با این حال این سینما از لحاظ هنرمندانه بودن و جلب توجه منتقدان جهانی در سطح سینمای فلسطین نیستند و در مدخل دیکشنری های جهانی حجم کمتری نیز به خودشان اختصاص می دهند.
استفاده از موضوع فلسطین در گذشته جنبه تبلیغاتی برای دولت‌ها بود
این پژوهشگر سینمای عرب در پاسخ به اینکه آیا فلسطین به عنوان یک کشور اشغال شده توانسته سوژه سینمایی اعراب و دغدغه آنها برای فیلمسازی باشد، گفت: بله، اعراب در چند دوره به سینمای فلسطین رجوع کردند؛ در دوره ای که بین سالهای 1948 تا 1968 بود، ناسیونالیسم عرب و پان عربیسم طوری موضوع فلسطین را برجسته کرد که در سینمای مصر و سوریه و عراق با سبک اغراق آمیز فیلم های ملودرام و موزیکال عربی مواجه شدیم که قصه‌هایشان درباره مصائب فلسطینیان در جنگ بود. اما نگاه تحلیلگران فلسطین، هیچوقت این فیلم ها را جدی نگرفته است و معتقد است که بخشی از این فیلمها، تبلیغاتی برای آن حکومت‌ها است چراکه در مقطعی، در عراق و مصر چه در دوره ناصر و صدام حسین و چه بعد از آن، پرداختن به فلسطین به عنوان وجه تبلیغاتی برای دولت مهم به حساب می آمد چرا که می خواستند خودشان را منجی و متحدکننده عرب خطاب کنند.
وی اضافه کرد: در مقطعی در جنگ داخلی لبنان، مجموعه فیلم هایی ساخته می شود که بخش فلسطینی و لبنانی آنها در هم آمیخته می شود، به دلیل اینکه معضل فلسطین به معضل هایی تبدیل می شود که خود فلسطینیان نیز بخشی از آن می شوند.
«فلسطینیان» اعراب را مجاب کردند که نمی‌توانند مثل آنها فیلم بسازند
این عضو هیات علمی دانشگاه هنر در ادامه بیان کرد: به همین دلایل، در بخشی از فیلم هایی که به مسائل جنگ داخلی لبنان می پردازد خواه ناخواه با موضوع فلسطین مواجهیم ولی در نهایت در این سالها خود فلسطینیان آن قدر فیلم های خوبی ساخته اند که به تدریج کشورهای دیگر را مجاب کرده اند که این توانایی را ندارند که در حد آنها فیلم بسازند و عملاً این به موضوعی تبدیل شده که گاه گاه در سریال های لبنانی یا مصری مود توجه قرار می گیرد.
موضوع فلسطین با تولیدات سینمایی مصادره شده است
وی با بیان اینکه فلسطینیان، موضوع فلسطین را به واسطه تولیداتی که دارند مصادره کرده اند، درباره دیده شدن فیلمهای فلسطینی در کشورهای عربی گفت: این فیلم ها در کشور فلسطین دیده می شوند و اکران دارند و در مناطق اردوگاهی فلسطینی نیز، فیلم ها به صورت سینماهای سیار دیده می‌شوند و استقبال می شود. در بیروت و اردن نیز فیلم های فلسطینی اکران می شود و مخاطب دارد، البته نمی توان گفت که مخاطبان انبوه دارد ولی در مجموع توانسته مخاطبانی را در شبکه های تلویزیونی جلب کند چراکه بخش مهمی از مناطق عرب، فاقد سالن های سینما هستند اما شبکه ها همیشه می توانند این فیلم ها را پخش کنند.
نظر شما