شهرک سازی ترکها در ایران/ تعامل دانشگاهی میان ایران و مالزی

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری شبستان، شهرک سازی ترکها در ایران، تعامل دانشگاهی میان ایران و مالزی، برجام پلی برای عضویت ایران در اتحادیه اورآسیا، اپسکو در کرخ رصدخانه می سازد برخی از سرتیترهای اخبار ایران در جهان در هفته گذشته بود. ادامه اخبار و رویدادهای این حوزه را در گزارش زیر بخوانید:

برجام پلی برای عضویت ایران در اتحادیه اورآسیا و شانگهای

با آنکه کشورمان در دوران تحریم در مسیر پیشرفت و توسعه داخلی بود اما وجود تحریم ها؛ روابط کشورمان با محافل و نهادهای بین المللی تاثیرگذار در اقتصاد را به حداقل رسانده بود؛ حال با لغو تحریم ها و فراهم آوردن شرایط برای گسترش ارتباطات تجاری می توان امید این را داشت که در دو نهاد بزرگ اقتصادی؛ سازمان همکاری شانگهای و اتحادیه اقتصادی اوراسیا به عنوان عضو دائم پذیرفته شویم.

بنابراین گزارش، لوکیانوف، سردبیر نشریه روسیه در سیاست جهانی در این باره به ایرنا گفته است: "با آغاز روند لغو تحریم‌های ضد ایرانی شورای امنیت سازمان ملل، مسکو انتظار دارد جمهوری اسلامی نقش منطقه‌ای و حتی جهانی فعال‌تری را ایفا کند. روسیه پشتیبان نقش فعال تر ایران در عرصه منطقه ای و جهانی است. همزمان نباید از یاد برد که برجام یکی از مهمترین محورهای مورد بحث در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا می باشد و همچنین لابی های زیاد آمریکایی در پی از بین بردن توافق هسته ای 1+5 و ایران هستند. تهران باید عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا باشد. ایران بخش مهمی از اوراسیا است و نبود تهران در این اتحادیه یک نقص و کاستی برای تشکل منطقه ای اوراسیایی محسوب می شود. روسیه و چین چارچوب و هسته مرکزی اوراسیا را تشکیل می دهند و کشورهای دیگر منطقه آن را تکمیل می کنند. ایران کشور توانمندی است و باید بازیگر مهم منطقه باشد. عضویت این کشور در سازمان همکاری شانگهای هم اهمیت بسیار زیادی دارد و مانع جدی عضویت تهران در این سازمان منطقه ای با لغو تحریم های بین المللی برداشته شده و در آینده به جمع اعضای رسمی این سازمان خواهد پیوست."

این گزارش می افزاید: اتحادیه اقتصادی اوراسیا Eurasian Economic Union  از ابتدای ژانویه سال 2015 میلادی فعالیت خود را به‌طور رسمی آغاز کرد. عملیاتی شدن اتحادیه اقتصادی اوراسیا در وهله نخست به ایجاد بازار مشترک بزرگی در حوزه کشورهای مستقل هم‌سود عضو این اتحادیه منجر شده است. درعین‌حال هدف اصلی ایجاد این اتحادیه، تسهیل تجارت میان کشورهای استقلال‌یافته از اتحاد جماهیر شوروی است. ارمنستان در 2 ژانویه 2015 به عضویت کامل اتحادیه اقتصادی اوراسیا درآمد. همچنین توافقنامه پیوستن قرقیزستان به این اتحادیه در 23 دسامبر 2014 به امضا رسید. اتحادیه اقتصادی اوراسیا در حال حاضر از کشورهای روسیه، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و ارمنستان تشکیل‌شده است. مجموع مساحت کشورهای این اتحادیه بیش از 20 میلیون کیلومترمربع، جمعیت آن‌ها بیش از 180 میلیون نفر و تولید ناخالص داخلی آن‌ها در سال 2013 میلادی حدود 4 تریلیون دلار (بر اساس معیار برابری قدرت خرید) است.

با آغاز کار اتحادیه اقتصادی اوراسیا، بازار بزرگی در چارچوب قوانین سازمان تجارت جهانی ایجاد می‌شود، تجارت میان اعضا بهبود می‌یابد و تسهیلات بسیاری را در این زمینه برای کشورهای عضو به ارمغان می‌آورد. در چارچوب این اتحادیه، اعضای آن موافقت خود را با تردد آزاد کالا، سرمایه، نیروی کار و خدمات در مرزهای اوراسیا اعلام کرده‌اند. اعضای اوراسیا همچنین اعلام کرده‌اند که سیاست مشترکی درزمینهٔ انرژی، صنعت، کشاورزی و وسایل نقلیه خواهند داشت. روسیه، بلاروس و قزاقستان، سه کشور پایه‌گذار پیمان اقتصادی اوراسیا پیش‌ازاین اتحادیه گمرکی اوراسیا را در سال 2010 بنیان نهاده بودند. با عملیاتی شدن اتحادیه اقتصادی اوراسیا، مبادلات تجاری میان کشورهای عضو با سهولت بیشتری انجام خواهد شد.

این در حالی است که سازمان همکاری شانگهای سازمانی میان‌دولتی است که برای همکاری‌های چندجانبه امنیتی، اقتصادی و فرهنگی تشکیل شده‌است. این سازمان در سال ۲۰۰۱ توسط رهبران چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان پایه‌گذاری شد. نقش اصلی و تعیین کننده را، در سازمان شانگهای، دو کشور چین و روسیه تشکیل می‌دهند. سازمان همکاری شانگهای در حقیقت ترکیب جدید سازمان «شانگهای ۵» است که در سال ۱۹۹۶ تأسیس شده بود، ولی نام آن پس از عضویت ازبکستان به «سازمان همکاری شانگهای» تغییر داده شد. علاوه بر اعضای اصلی، ابتدا مغولستان در سال ۲۰۰۴ و یک سال بعد ایران، پاکستان، هند و افغانستان در سال ۲۰۱۲ به عنوان عضو ناظر به سازمان ملحق شدند. نقش این سازمان از زمان تاسیس آن تاکنون در منطقه افزایش یافته‌است. این سازمان، بر خلاف سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) و پیمان ورشو سابق، هنوز یک معاهده دفاعی چندجانبه به شمار نمی‌رود.

شهرک سازی ترکها در ایران با سرمایه اولیه ۱۰ میلیارد دلاری

روابط ایران و ترکیه همراه با تغییراتی که در دوران معاصر در جغرافیای سیاسی خاورمیانه ایجاد شده‌است دستخوش تحولات زیادی بوده است. این روابط تا حد زیادی از مذهب شیعه و سنی در دو سوی مرز، روابط ایران، روابط ترکیه و اسرائیل، مسأله کردها و روابط دو کشور با روسیه و اروپا تأثیر پذیرفته است.

بنابراین گزارش، اقتصاد ترکیه ترکیبی از صنایع بومی و نوین است که روز به روز بر دامنه‌اش افزوده می‌شود. تولیدات فراوان کشاورزی ترکیه درسال ۲۰۰۵ رتبه هفتم جهان را بدست آورد و در سال ۲۰۰۶ برای ۱۱٫۲ درصد از مردم ترکیه اشتغال ایجاد کرد. بخش خصوصی اقتصاد ترکیه نیز قوی و به سرعت در حال رشد است و نقش مهمی در بانکداری، حمل و نقل و ارتباطات دارد. در سال‌های اخیر اقتصاد ترکیه رشد خوبی داشته و رشد ۸٫۹ درصد و ۷٫۴ درصد را در سالهای ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵ به دست آورده‌است. ترکیه نیز پس از لغو تحریم ها نگاه تازه ای به همسایه هم مرز خود داشته و تلاش کرده تا در بازار سرمایه ایران حضور پررنگ تری نسبت به گذشته داشته باشد و در حال حاضر به گفته رئیس اتاق بازرگانی؛ ترک ها در ایران شهرک صنعتی اختصاصی می سازند.

این گزارش می افزاید: محسن جلال پور، رئیس اتاق بازرگانی، ‌صنایع، ‌معادن و کشاورزی ایران در این رابطه به ایرنا گفته است: "سرمایه گذاری اولیه این شهرک 10 میلیارد دلار برآورد کرد و افزود: بر اساس توافق حاصل شده، 85 درصد نیروی کار در این شهرک ایرانی خواهند بود و حداکثر 15 درصد نیروی انسانی می تواند از کشور ترکیه باشد. عملیات اجرایی ساخت واحدهای صنعتی در نیمه دوم امسال آغاز خواهد شد."

علی یزدانی، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی ایران نیز در گفت و گو با ایرنا در این زمینه اعلام کرده است: "در زمان حاضر در برخی شهرک های صنعتی کشور مجموعه های خارجی حضور دارند اما این نخستین بار است که یک کشور، در ایران شهرک صنعتی اختصاصی احداث می کند علاوه بر ترکیه، مذاکراتی با کشور چین برای ساخت شهرک صنعتی اختصاصی در منطقه جاسک و بم انجام شده و با روسیه نیز برای این موضوع وارد گفت و گو شده ایم."

بنابراین گزارش، اکنون هفت شهرک و منطقه ویژه اقتصادی در چهار استان مرکزی، اردبیل و سمنان، همدان به اتاق صنایع استانبول پیشنهاد و مقرر شده است که در پایان سپتامبر (اواخر شهریور) هیاتی از واحدهای صنعتی منتخب ترکیه به ایران سفر و یکی از این شهرک ها را برای احداث شهرک اختصاصی انتخاب کنند. این هفت شهرک و منطقه ویژه اقتصادی که توسط ایران به طرف ترک پیشنهاد شده، ویژگی هایی از جمله نزدیک بودن به خطوط انتقال انرژی و همچنین راه های ارتباطی مانند جاده، ‌راه آهن و فرودگاه را دارند.

یادآور می شود: در زمان حاضر 778 شهرک و ناحیه صنعتی فعال و 37 هزار و 148 واحد صنعتی در کشور وجود دارد که 34 هزار و 557 مورد صنایع کوچک، یک هزار و 723 واحد متوسط و 868 مورد جزو صنایع بزرگ هستند.

تعامل دانشگاهی میان ایران و مالزی

پیشرفت در عرصه های مختلف نیازمند بکارگیری علم و تکنولوژی روز است و گاهی ممکن است در کشوری دسترسی به این موارد وجود نداشته باشد از این رو باید مراکز علمی کشور با برقراری ارتباط با مراکز علمی سایر کشورها که این توانایی را در اختیار دارند؛ زمینه توسعه بار علمی و پژوهشی کشور و به دنبال آن پیشرفت کشور در عرصه های مختلف را فراهم آورند. در همین راستا مراکز علمی کشورمان با دانشگاه های سایر کشورها تفاهم نامه همکاری در حوزه علمی و پژوهشی امضا می کنند و به تازگی نیز دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه ساراواک مالزی تفاهم نامه همکاری امضا کردند.

بنابراین گزارش، این تفاهم نامه را دکتر عنایت الله شعبانی، مدیر توسعه امور بین المللی دانشگاه علوم پزشکی تهران و داتو دکتر محمد خادم سعیدی، رئیس دانشگاه ساراواک در شهر کوچینگ مرکز این ایالت شرقی مالزی امضا کردند. براساس مذاکرات صورت گرفته بین رئیس مرکز همکاری های بین الملل دانشگاه علوم پزشکی تهران و مقامات دانشگاه دولتی ایالت ساراواک، دو طرف به زودی کار بر روی امضای توافقنامه عملیاتی برای همکاری های دوجانبه همچون تبادل استاد و دانشجو و نیز راه اندازی برخی از رشته های دانشگاه علوم پزشکی تهران در این ایالت را آغاز خواهند کرد.

این گزارش می افزاید: ایرنا در این رابطه به نقل از تارنمای بورنئو پست نوشته است: "دانشگاه علوم پزشکی تهران از قدیمی ترین مرکز درمانی در ایران است که در سطح بین المللی نیز مشهور می باشد. این دانشگاه در میان دانشگاه های برتر پژوهشی است. دانشگاه ساراواک نیز در بیانیه ای ابراز امیدواری کرد این تفاهم نامه به توسعه همکاری ها کمک کند و این دو دانشگاه همکاری و تعاملات خوبی دانشگاهی و علمی داشته باشند. ترویج و افزایش دوستی به ویژه بین دانشگاه ساراواک و دانشگاه علوم پزشکی تهران و افزایش درک متقابل بین مردم دو کشور از محورهایی است که دانشگاه ساراواک در بیانیه خود بر آن تاکید کرده است."

یادآور می شود: روابط ایران و مالزی از نزدیکترین مناسبات سیاسی ایران در شرق آسیا به شمار می‌رود. قبل پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ ایران دو کشور روابط دوجانبه چندانی با یکدیگر نداشتند ولی بعد از پیروزی انقلاب، دو کشور از جهات اقتصادی، مذهبی و فرهنگی تمایل به انجام همکاری‌های نزدیک با یکدیگر کردند و سفارتخانه‌های دو دولت در کشور مقابل تاسیس شد.

اپسکو در کرخ رصدخانه می سازد

اپسکو سازمانی متشکل از کشورهای آسیا و اقیانوسه است که در زمینه های صلح آمیز هوا و فضا فعالیت دارد. APSCO در سال 2005 تاسیس شد. بنیانگذاران APSCO چهار کشور چین، ایران، پاکستان و تایلند بودند و در نهایت در سال 2008 پس از تصویب اساس نامه در مجالس این کشورها اساس نامه نهایی در سال 2008 در پکن به امضای وزرای نه کشور عضو رسید. اعضای APSCO در حال حاضر 9 کشور ایران، چین، پاکستان، بنگلادش، تایلند، مغولستان، ترکیه و پرو را در بر می گیرد. این سازمان به طور رسمی در سال 2008 شروع به کار کرد و مرکز آن در چین قرار دارد.

بنابراین گزارش، از عمده فعالیت های این سازمان در زمینه های آموزش و تربیت نیروی انسانی، انجام پروژه های صلح آمیز مشترک در حوزه فضا و ماورای جو و استفاده و بهره وری از ماهواره را می توان نام برد. از اهداف عمده اپسکو می توان به توسعه مراکز آموزشی، توسعه همکاری های صلح آمیز در جهان، تقویت توانایی های کشورهاست. ایران در اپسکو از جایگاه بالایی برخودار است. همکاری های بین المللی میان این سازمان با ایران برقرار است و در این راستا قرار است رصدخانه ای بین المللی با همکاری اپسکو(سازمان فضایی آسیا واقیانوسیه) در مرکز ماهدشت این سازمان واقع در کرج در آینده نزدیک ساخته شود.

این گزارش می افزاید: مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در این رابطه به نقل از محسن بهرامی، رئیس سازمان فضایی ایران نوشته است: "کار احداث ساختمان رصدخانه تمام شده و در آینده نه چندان دور و به محض دریافت و نصب تلسکوپ راه اندازی خواهد شد. برنامه های توسعه فناوری فضایی باهمکاری اپسکو به صورت چند جانبه و بین المللی در دست اقدام است."

یادآور می شود: نخستین رصدخانه حدود سال ۲۱۲ هجری (۸۲۸ میلادی) در بغداد بنا شد و دو اخترشناس برجسته، فضل بن نوبخت اهوازی و محمد بن موسی خوارزمی بر آن ریاست داشتند.و بعضی ها اعتقاد دارمد اولین رصد خانه را حاسب طبری آملی بنا کرده است. پس از این رصدخانه، رصدخانه‌های پرشماری در جای جای سرزمین‌های اسلامی ساخته شد که هر یک با نام اخترشناسی برجسته، پیوسته‌است. رصدخانهٔ بتانی در رقه و رصدخانهٔ عبدالرحمان صوفی در شیراز از جملهٔ آن‌ها ست. البته، پس از سدهٔ چهارم، رصدخانه‌ها با نام امیران ارتباط پیدا کردند، مانند رصدخانهٔ علاءالدوله در همدان، که برای بوعلی‌سینا بنا کرد. کمتر از یک سده بعد نیز ملکشاه سلجوقی، رصدخانهٔ بزرگی را بنیان نهاد که بزرگانی مانند عمرخیام نیشابوری در آن‌جا فعالیت داشتند و گاهشماری جلالی، دقیق‌ترین تقویم جهان، را طرح‌ریزی کردند.

پیشرفت رصدخانه‌ها با بنیان‌گذاری رصدخانه مراغه به اوج خود رسید. بنای این رصدخانه در سال ۶۵۷ هجری(۱۲۶۱ میلادی) به سفارش خواجه نصیرالدین طوسی و به فرمان هولاکو، نوه چنگیزخان مغول، آغاز شد. هولاکو برای نگهداری این سازمان پژوهشی موقوفه‌های ویژه‌ای در نظر گرفت. کتاب‌خانه‌ای شامل ۴۰۰ هزار جلد کتاب و ابزارهای اخترشناسی، از جمله ذات‌الربع دیواری به شعاع ۴۳۰ سانتی‌متر، کره‌های حلقه‌دار (ذات‌الحلق)، حلقه انقلابی، حلقهٔ اعتدالی و حلقه سموت، نیز فراهم شد. در همین جا بود که زیج ایلخانی به سال ۶۷۰ هجری(۱۲۷۶ میلادی) فراهم شد.

رصدخانه مراغه فقط مخصوص رصد ستارگان نبود و یک سازمان علمی گسترده بود که بیش‌تر شاخه‌های دانش درس داده می‌شد و مشهورترین دانشمندان آن عصر، از جمله قطب‌الدین شیرازی، کاشف علت اصلی تشکیل رنگین کمان، در آن‌جا جمع شده بودند. به علاوه، چون در آن زمان ارتباط علمی چین و ایران به علت استیلادی مغولان بر هر دو سرزمین برقرار شده بود، دانشمندان چینی، از جمله فردی به نام فائو مون‌جی، در این مرکز فعالت داشتند. همچنین، فیلسوف و فرهنگ‌نامه نویس مسیحی، ابن‌العبری، در رصدخانه مراغه به درس دادن اصل‌ها اقلیدوس و المجسطی بطلمیوس مشغول بودند.

اوج شکوفایی رصدخانه‌ها را در سدهٔ نهم هجری می‌بنیم، یعنی زمانی که الغ‌بیگ نوهٔ تیمور لنگ، رصدخانهٔ خود را در سمرقند بنا نهاد؛ رصد خانه‌ای که آن را با رصدخانهٔ استانبول باید حلقهٔ انتقال این سازمان به غرب دانست. الغ بیگ، که خود اخترشناس شایسته‌ای بود، بهترین ریاضی‌دانان زمان را در رصدخانهٔ خود، که پیشرفته‌ترین ابزارهای پژوهشی آن زمان (از جمله قوسی از نصف‌النهار به ارتفاع ۵۰ متر) را داشت، گردهم آورد. مهم‌ترین آنان، غیاث‌الدین جمشید کاشانی بود.

ایران؛ طلایه دار رشد علمی و تحقیقاتی در قاره آسیا

ایران در تولید علم رشد زیادی داشته و توانسته خود را به معیارهای جهانی نزدیک کند. مجموعه آموزش عالی کشور و سیاستمداران این عرصه، پس از ٨ سال جنگ تحمیلی، توجه ویژه‌ای به توسعه علمی کشور معطوف کردند که نتیجه این تلاش، اختصاص ٤/٤ جمعیت کشور به قشر دانشجو و ٧٠ هزار عضو هیئت علمی در مقاطع مختلف تحصیلی است که موتور محرکه علمی کشور هستند و سبب آفرینش اختراعات و نوآوری‌ها، نظریه پردازی و تولیدات علمی هستند. از فعالیت‌های پژوهشی ایران می‌توان به تأسیس ١٣٢٧ انجمن علمی، ١٥٤ قطب علمی، ٣٤ پارک علم و فناوری و ١٣٧٧ مجله پژوهشی، ٦٣٠ مرکز پژوهشی و ١٥٣ مرکز رشد در کشور اشاره کرد. ایران رتبه ١٥ تولید علم در دنیا و مقام اول منطقه را به خود اختصاص داده است. رشد تولید علم جهان در ١٥ سال گذشته ٤٩ درصد بوده است. در حالی که رشد تولید علم ایران در همین مدت ٢١١٦ درصد بوده است .

بنابراین گزارش، پایگاه معتبر بین المللی SCOPUS ، جمهوری اسلامی ایران را از نظر تولید علم کشور برتر منطقه اعلام کرده است. بعد از ایران به ترتیب کشورهای ترکیه (۲۲۳۱۱)، رژیم اشغالگر قدس (۱۰۳۶۳)، عربستان سعودی (۹۶۱۶) و مصر (۸۶۲۲) به ترتیب رتبه های ۱۹، ۲۸، ۳۴ و ۳۷ جهانی و دوم، سوم، چهارم و پنجم منطقه را به خود اختصاص داده اند. همچنین کشورمان به رشد قابل توجه ای در زمینه آموزش عالی در دو دهه گذشته داشته و ایران طلایه دار کشورهای آسیایی از نظر رشد علمی و تولید مقاله های تحقیقاتی است.

این گزارش می افزاید: ایرنا به نقل از نشریه آنلاین یونیورسیتی ورلد نیوز انگلیس با اشاره به گسترش مشارکت توده های مختلف مردم در آموزش عالی در جهان بخصوص شرق و جنوب شرق آسیا و نیز افزایش تعداد دانشگاه های مطابق با استاندارد های جهانی در منطقه؛ نوشته است: "ایران در مقام نخست رشد عملی و تحقیقاتی در قاره آسیا قرار داد. ایران با 23.5 درصد در مقام نخست نرخ رشد سالانه تولید مقالات علمی و تحقیقاتی در آسیا قرار دارد و پس ازآن چین با 15.4درصد، تونس با 13 درصد، تایلند با 12.7 درصد و مالزی با 11.5 درصد در رتبه های دوم تا پنجم قرار گرفته اند. خروجی علمی در یک مقیاس سالانه در کشور های در حال توسعه و اقتصاد های نوظهور بیش از هر زمان دیگری افزایش یافته است و کشور های گروه بریکس (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) و دیگر کشور ها نظیر ایران و تایلند هم اکنون در این زمینه پیشرو هستند. در شرق و جنوب شرق آسیا، همکاری های علمی همچنین به یک معیار مهم در مناسبات منطقه ای تبدیل شده است و ایران نیز به عنوان یک کشور وسیع با تمدن طولانی به یک پیشرفت قابل توجه در زمینه علمی و آموزش عالی در دو دهه گذشته دست یافته است.

دو دانشگاه ایران و دو دانشگاه مالزی هم اکنون در نظام رتبه بندی دانشگاه های جهان جزو 500 دانشگاه برتر هستند. دانشگاه ملی سئول و چهار دانشگاه از چین نیز در میان 200 دانشگاه برتر جهان قرار دارند. دانشگاه ملی سنگاپور نیز به عنوان یکی از دانشگاه های شاخص شناخته می شود که چنانچه دریافت جایزه نوبل در رتبه بندی دانشگاه های جهان یک معیار موثر نبود، این دانشگاه هم اکنون در میان 50 دانشگاه برتر جهان قرار داشت. آنچه هم اکنون درشرق آسیا حائز اهمیت است، ایجاد ظرفیت های علمی درنظام های نوظهور آموزش عالی در منطقه است و همکاری با شرکای برون مرزی در این زمینه ضروری و قابل توجه خواهد بود. ایجاد ظرفیت های علمی به توجه، زمان و منابع کافی نیازمند است و همکاری های برون مرزی و تخصیص بودجه لازم در این زمینه نقش اساسی ایفا می کنند."

یادآور می شود: یونیورسیتی ورلد نیوز، یک نشریه هفتگی آنلاین درانگلیس است که فعالیت خود را از سال 2007 در زمینه اخبار و گزارش های مرتبط با آموزش عالی آغاز کرده است. این نشریه تنها شریک رسانه ای کنفرانس جهانی یونسکو در زمینه آموزش عالی در سال 2009 و شریک رسانه ای کنفرانس سازمان همکاری های اقتصادی و توسعه در زمینه مدیریت موسسه های آموزش عالی در سال 2010 در پاریس بوده است.