اسماعیل مجللی پژوهشگر استان مرکزی در خصوص آیین و رسوم ماه مبارک رمضان در ایران به خبرنگار خبرگزاری شبستان در اراک بیان کرد: ماه مبارک رمضان از ابتدا و انتهای آن در برگیرنده آیین های متنوع است و به جز اینکه ماه مهمانی خدا است اما برخی از فعالیت هایی که توسط مسلمین در این ماه در گذشته به انجام می رسید و برخی تا امروز نیز استمرار دارند، حال و هوای دیگری به ماه خدا بخشیده اند.
وی در توضیح آئین گفت: هر نوع ایمان و اعتقاد به غیر ماده را آئین می‌گویند و آئین کوششی است برای درک آن چه درک شدنی است و بیان آن چیزی که غیر قابل تقریراست؛ آئین‌ها معلول ترس و امید انسان‌هاست و انسان‌ها از هر چیزی که می‌ترسیدند و یا به خیر هر چیزی که امیدوار می‌شدند، آن را می‌پرستیدند.
مجللی اظهار کرد: ماه مبارک رمضان، سرشار از آیین های متنوع است که با استهلال ماه آغاز می شود؛ نخستین بخش از آیین های متنوع ایرانی در ماه رمضان به استهلال ماه باز می گردد که در گذشته در این آیین، بزرگان شهر به اتفاق یک یا دو نفر نوحه خوان خوش‌صدا به بلندی‌های مشرف به منطقهٔ خود می‌رفتند و چشم به آسمان می‌دوختند وقتی بزرگان، دیدن ماه را تأیید می‌کردند، نوحه‌خوان جمع را به فرستادن صلوات دعوت می‌کرد و به خواندن آوازهایی در تکریم و استقبال ویا وداع از ماه رمضان می‌پرداختند.
این پژوهشگر استان مرکزی چاوشی خوانی را از دیگر آیین های ماه رمضان عنوان کرد و گفت: با ورود اسلام به ایران در ماه رمضان یکی از موارد مهمی که ایرانی ها باید به آن توجه می‌کردند بیدار کردن دیگر مسلمانان برای خوردن سحری و خواندن نماز صبح بود؛ همان‌گونه که سپاهیان ایرانی پیش از اسلام همزمان باطلوع آفتاب بر طبل می‌نواختند؛ رسمی که پس از اسلام به شیوه‌ای برای بیدارکردن مسلمانان تبدیل شد.
ایرانی‌ها ابتدای هر ماه نقاره می‌زدند تا رسیدن ماه تازه را خبر دهند درشاهنامه فردوسی نیز به نقاره‌زنی اشاره شده‌است اما پس از آن چاووشی خوان ها بودند که با خواندن اشعار خود ابتدا و یا انتهای ماه ها را اعلام می کردند که این مورد در ماه های رمضان، شوال و محرم با خواندن اشعار مناسب آن ماه به چشم می خورد.
وی به نقاره کوبی و مناقب خواني از آیین های ماه مبارک رمضان اشاره کرد و افزود: نقاره خوانی اکنون به عنوان یکی از گونه های هنر موسیقی ایرانی به شماره می آید و شکل اصلی آن در در صحن مطهر علی بن موسی الرضا (ع) اجرا می شود و از آنجا که سازهایی همچون نقاره و کرنا از سازهای فلکلور خراسان محسوب می شوند و از برکت وجود امام رضا رنگ و روی مذهبی به خود گرفته اند؛ در ماه رمضان نیز نقاره کوبی یکی از مراسمی بود که به وقت افطار انجام می‌شد این که یک ساعت پیش از غروب آفتاب، سه بار بر طبل می‌نواختند و این نواختن‌ها هر بار تندتر می‌شد تا مردم روزه‌دار بدانند چقدر به زمان افطار نزدیک شده‌اند و چه‌وقت می‌توانند از کار روزانه دست بردارند.
مجللی بیان کرد: مناقب خوانها شبيه مداحان عمل مي‌كردند با اين تفاوت كه كار آنها محدود به اوصاف امامان و ائمة شيعة امام علي (ع) بوده و در اين زمينه به نقل حديث و روايت و داستان‌هاي حماسي و مذهبي مي‌پرداختند به همين دليل اين قبيل اشعار را مبدا اصلي حماسه نامه‌هاي مذهبي مي‌دانند منقبت خوانی امام علی، امام حسن و اهل بیت، آیین شب زنده داری در لیالی قدر با اعمالی همچون قرآن به سر گرفتن، ادای نمازهای قضا، توبه و استغفار از گناهان از جمله فعالیت های ایرانیان شیعه در شب های قدرماه رمضان است.
این پژوهشگر استان مرکزی مناجات خوانی در وقت سحر را از دیگر رسوم ماه رمضان دانست و گفت: مناجات های متنوع و اشعار توسل به معصومین توسط برخی از افراد قرائت می شد مناجات خوانی و دعا خواندن واذان گفتن بخش‌های دیگری بود که به وقت سحر، اجرا می‌شد و این‌ها همه تمهیداتی بود که ایرانیان در گذشته برای به موقع بیدارکردن مؤمنین از خواب اندیشیده بودند قرائت قرآن به صورت گروهی و یا انفرادی در روزها و شب های ماه مرمضان، برپایی مراسم افطاری از جمله فعالیت های مسلمانان ایران در گذشته بود که تا به امروز نیز استمرار دارند.
وی در باره نماز عید فطر تصریح کرد: اصلی ترین تفاوت این نماز با سایر نمازهای مستحبی و واجب در زمان ادای آن است که از اول آفتاب تا هنگام ظهر را هنگام ادای این نماز می دانند درصورتی که در این ساعت از روز هیچ نماز دیگری خوانده نمی شود ازدحام مردم جهت شرکت در این نماز و خروج دسته جمعی مردم برای نماز عید فطر در خارج از شهر سردادن شعارهای مذهبی و فرستادن صلوات از این نماز یک آیین ساخته است.
مجللی افزود: اهدای زکات فطریه با رسم و آیینی همراه نیست.
نظر شما