خبرگزاری شبستان – گروه سیاسی: ایکائو یا سازمان بین‌المللی هوانوردی کشوری ICAO یک نهاد تخصصی سازمان ملل متحد است. مأموریت ایکائو هماهنگ‌سازی استانداردهای بین‌المللی پروازی و مدیریت خطوط هوایی در سطح جهان است. ایکائو بر اساس کنوانسیون شیکاگو ایجاد شده و بسیاری از کشورهای دنیا به آن پیوسته‌اند. مقر دائمی ایکائو در مونترال کانادا است، اما به‌طور موقت می‌تواند به محل دیگری منتقل شود. نپرداختن حق عضویت در این سازمان مانند سازمان ملل می‌تواند موجب تعلیق حق رأی آن عضو شود. این اتفاق تاکنون برای لهستان، اردن و نیکاراگوئه افتاده است.
قرارداد هواپیمایی کشوری بین‌المللی که سازمان ایکائو بر اساس آن تاسیس شده هواپیماها را به دو نوع کشوری و دولتی تقسیم کرده و اعلام داشته که این قرارداد فقط هواپیماهای کشوری را شامل می‌شود. معاهده تعریفی از هواپیماهای کشوری به دست نداده اما از آنجا که انواع هواپیماهای دولتی را تعریف کرده می‌توان گفت هواپیماهایی که دولتی نباشند و پرواز بین‌المللی انجام دهند هواپیمای کشوری محسوب می‌شوند. هواپیمای دولتی هم در ماده ۵ این معاهده هواپیماهایی که کارهای نظامی، گمرکی و شهربانی (نیروی انتظامی) را انجام می‌دهند تعریف شده‌اند. ابهام واژه هواپیمای دولتی باعث شده تا نظرات مختلفی در مورد دایرعه شمول آن بیان می‌شود. یکی از نویسندگان به نام ورشور در کتاب مقدمه‌ای بر حقوق هوایی خود هواپیماهای دولتی را شامل هواپیماهای نظامی و انتظامی یعنی هواپیماهایی که بخشی از نیروهای مسلح را تشکیل می‌دهند، هواپیماهای گمرک، پست، هواپیماهای حامل سران و مقامات بلندپایه کشورها و هواپیماهای در حال ماموریت ویژه دانسته است.
بنابراین گزارش، حال ایکائو سه برنامه کوتاه، میان و بلند مدت برای کشورها تا سال 2027 در حوزه ایمنی صنعت هوانوردی در نظر گرفته است که شامل حال کشورمان نیز می شود. پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی به نقل از امیرحسین رحیمی، سرپرست مدیریت ایمنی شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران در این زمینه نوشته است: "سازمان جهانی هواپیمایی موسوم به ایکائو (ICAO) برنامه‌ای با عنوان طرح ایمنی هوانوردی جهانی (Global Aviation Safety Plan) را تحت سند 10004 تدوین کرده و در این برنامه، استراتژی‌های بلند مدت، میان مدت و کوتاه مدت را در حوزه ایمنی هوانوردی به عنوان الزام برای کشورها تعریف کرده است. ایکائو در مقدمه نقشه ایمنی هوانوردی جهانی (GASP) به تشریح اهمیت ایمنی هوانوردی پرداخته و اعلام کرده است این صنعت به طور مستقیم و غیرمستقیم با 56 میلیون و 600 هزار نفر در ارتباط است و 2 تریلیون دلار در افزایش تولید ناخالص جهانی سهم دارد.
سالانه 2 میلیارد و 500 میلیون نفر از طریق حمل و نقل هوایی جابجا می‌شوند و ارزش کالاهای جابجا شده از طریق حمل و نقل هوایی سالانه 5 تریلیون و 300 میلیارد دلار برآورد شده است، این آمار از دیدگاه ایکائو اهمیت ایمنی هوانوردی را نشان می‌دهد که باید در بالاترین اولویت در صنعت هوانوردی قرار گیرد. سازمان جهانی هواپیمایی بعد از 50 سال با وجود 18 ضمیمه (کنوانسیون 1944 شیکاگو) و 250 سند تدوین شده توسط این سازمان بین المللی که ایمنی در راس آنها قرار دارد، نتوانست ایمنی مورد نظر کارشناسان را از این اسناد و ضمیمه ها استخراج کند، از این روی در نهایت در سال 2007 میلادی اقدام به انتشار دو سند جداگانه و مستقل با نام ضمیمه 19 یا مدیریت ایمنی و سند 9859 با هدف تاکید محض بر ایمنی هوانوردی می‌کند که ایکائو با انتشار این سند مستقل پیرامون ایمنی، هدفی جز تبیین و تاکید بر ضرورت وجود سیستم مستقل ایمنی ندارد.
ایکائو در برنامه جهانی ایمنی سه موضوع «بهبود ایمنی باند پروازی»، «کاهش تعداد سوانح در حوزه برخورد هواپیماها با موانع» و «کاهش تعداد سوانح به علت از دست دادن کنترل هواپیماهای در حال پرواز» را از منظر ایمنی در اولویت قرار داده است. پیادهسازی سیستم نظارتی پیشرفته بر ایمنی شامل مدیریت ریسک با رویکرد پیشگیرانه؛ استراتژی بلند مدت ایکائو تا سال 2027 در برنامه جهانی ایمنی است. در اسناد بالادستی کشور ما و در بند (د) ماده 161 قانون برنامه پنجم توسعه نیز سه موضوع فرودگاه ایمن ، پرواز ایمن و ایمنی جان مسافران هوایی به عنوان استراتژی برای کشور تعیین شده است.
پیاده سازی سامانه مدیریت ایمنی مهمترین الزام برای صدور گواهینامه فرودگاهی است. به طور قطع هیچ فرودگاهی بدون داشتن سامانه مدیریت ایمنی صاحب گواهینامه نخواهد شد و در واقع باید تمام فعالیت‌های ایرلاین‌ها، فرودگاه‌ها و شرکت‌های هندلینگ بر پایه سامانه مدیریت ایمنی تعریف شود. در 10 سال گذشته اقدام های بسیار خوبی در حوزه ایمنی، عملیات هوانوردی و فرودگاهی صورت گرفته، اما رشد صنعت هوانوردی در دنیا به حدی سریع بوده است که اقدام های انجام شده پاسخگوی نیاز فعلی صنعت هوانوردی کشور نیست. براساس اعلام ایکائو ، اگر در پیاده سازی سامانه مدیریت ایمنی در خدمات ناوبری هوایی و فرودگاه‌ها به سطح قابل قبول این سازمان بین‌المللی دست یابیم اما شرکت‌های هواپیمایی یا شرکت‌های خدمات دهنده فرودگاهی به این سامانه تجهیز نشوند به طور قطع نمی‌توان یک پرواز ایمن را تضمین کرد چراکه احتمال دارد خطری در یک ایرلاین وجود دارد که ریشه آن در فرودگاه ها ، مرکز کنترل ترافیک هوایی، ایرلاین‌ها یا شرکت هماهنگ کننده (هندلینگ کننده) باشد؛ به همین دلیل ایکائو تمام بخش‌های صنعت که مرتبط با عملیات پرواز هستند را ملزم به اجرای این سامانه کرده است."
یادآور می شود: سازمان جهانی هواپیمایی موسوم به ایکائو (ICAO) همواره درصدد است با اجرای برنامه های مناسب ایمنی را در صنعت حمل ونقل هوایی جهان ارتقا بخشد و برای دستیابی به این مهم با اعزام کارگروه های تخصصی و کارشناسی به کشور های مختلف جهان آخرین وضعیت فرودگاه ها را در این زمینه مورد بررسی قرار می دهد.
نظر شما