شیخ انصاری‌ها، تربیت شده حوزه‌های علمیه فرسوده بودند

خبرگزاری شبستان-گروه قرآن و معارف: حضرت آیت‌الله خامنه ای، رهبر انقلاب اسلامی، شنبه، 25 اردیبهشت ماه با جمعی از مدیران، مدرسان و طلاب مدارس علمیه تهران دیدار داشتند. پیش از سخنرانی ایشان، برخی از مسئولان، مدیران، استادان و طلاب به ایراد سخن پرداختند که مهم‌ترین نکات آن‌ها عبارت بود از:

• لزوم معنویت‌محوری در حوزه‎های علمیه، اهتمام به اخلاق، معرفی الگوهای موفق و شناساندن سبک زندگی آن‌ها
• تاکید بر پایبندی به زی طلبگی، برخورداری از روحیه و عمل انقلابی، نگاه حداکثری به دین و شناخت مقتضیات زمان
• اهمیت تعامل حوزه و دانشگاه در قالب کرسی‌های آزاداندیشی
• تقویت ارتباط مستقیم طلاب و روحانیون با مردم
• معرفی طرح جامع «بنیان مرصوص» با هدف تقویت و به‌روزرسانی توانایی‌ها و آمادگیهای علمی، اخلاقی و اجتماعی طلاب
• مشکلات معیشتی طلاب و پیشنهاد تقویت حوزه‌های علمیه در مناطق غیرمرکزی با هدف کاهش مهاجرت طلاب برای تحصیل علوم حوزوی
• ضرورت تحول در نظام آموزشی حوزه‌های علمیه با هدف افزایش بهره‌وری علمی و جلوگیری از فرسایش انگیزه‌های طلاب جوان
• حضور موفق بانوان طلبه در تحصیل و تبلیغ معارف دینی و پیشنهاد تشکیل «قرارگاه زن جهادی مسلمان» به منظور مقابله با آسیبهای اجتماعی و خانوادگی
• لزوم پاسخگویی دقیق و حکیمانه حوزه‌های علمیه به شبهات و مسائل مورد نیاز جامعه و بهره‌گیری از مبانی استنباطی و قویِ فقه جواهری
• ضرورت ایجاد مراکز تخصصی تبلیغ و آموزش مهارت‌های خطابه و اقناع

سخنران نخست این دیدار، حجت‌الاسلام والملسمین علی اکبر رشاد، رییس شورای حوزه‌ علمیه استان تهران بود که گزارشی از عملکرد مدارس استان داد و از مشکلات مختلف طلاب از جمله معیشت و احساس خطر از دانشگاهی شدن حوزه، سخن به میان آورد.

تقاضا از رهبر انقلاب برای برگزاری هرساله دیدار با حوزویان تهران و درخواست برگزاری درس اخلاق برای طلاب، بخش دیگر سخنان وی بود و در پایان سخنی گفت که واکنش منفی رهبر انقلاب را در پی داشت. سخنی که از شخصیتی با سال‌ها طلبگی و مدیریت مدرسه علمیه امام رضا(ع)، بعید بود:

«وضعیت نابسامان ساختمان‌های حوزه‌های علمیه طوری است که اگر مهمانانی از کشورهای دیگر بیایند ما هیچ مکانی جهت اسکان و پذیرایی نداریم».

اما واکنش رهبر انقلاب (نقل به مضمون) چنین بود «دست گردشگر خارجی را بگیرید، وارد مدارس علمیه کنید تا از نزدیک ببیند، بزرگان حوزه در چه فضا و وضعیتی، تعلیم یافتند و تربیت شدند».

خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، فارغ از اهمیت گوینده این سخن -وضعیت نابسامان ساختمان‌های حوزه‌های علمیه طوری است که اگر مهمانانی از کشورهای دیگر بیایند ما هیچ مکانی جهت اسکان و پذیرایی نداریم- به بررسی چرایی طرح این موضوع در گفت‌وگو با آیت‌الله سیدرضا حسینی مازندرانی، تولیت و استاد اخلاق مدرسه علمیه امام حسین(ع) شهرری، پرداخت که مشروح آن، تقدیم می‌شود.

آیت الله حسینی مازندرانی با اشاره به تاکید مقام معظم رهبری مبنی بر حفظ بافت و رویکرد سنتی حوزه‌های علمیه در زمینه‌های آموزشی و پرورشی، گفت: بزرگانی مانند شیخ مرتضی انصاری، حضرت آیت‌الله بروجردی، امام خمینی(ره)، رهبر معظم انقلاب و مراجع تقلید فعلی، در همین مدارس علمیه قدیمی تربیت یافتند و منشا خدمات فراوان شدند.

تعجب گردشگران از محل تحصیل بزرگان حوزه

وی افزود: بسیاری از مدارس علمیه مورد استقبال و تعجب فراوانِ گردشگران و پژوهشگران خارجی است که چگونه علما و شخصیت‌های علمی و سیاسی مشهوری مانند امام خمینی(ره) و میرزای شیرازی، در چنین فضای فیزیکی با وضعیت رفاهی اندک، رشد و نمو یافته‌اند!

امام جماعت امام حسین(ع) خاطرنشان کرد: زمانی که بنده در دوران حیات مرحوم حضرت آیت‌الله بروجردی وارد مدرسه فیضیه شدم و در طبقه نخست، ساکن شدم، شاهد وجود عقرب‌ها و مارهای بسیار بودم که در فضای مدرسه، حضور داشتند. در چنین فضایی، علمای بسیاری به مقام مرجعیت یا اجتهاد رسیدند.

وی اضافه کرد: هرچه تشریفات و تجملات در مدارس علمیه، بیشتر باشد، ضمن کاهش معنویت و صفای باطنی طلاب، مانع تعالی اخلاقی و پیشرفت علمی آن ها می‌شود.

آسیب‌های تبدیل مدارس علمیه به کاخ‌های مجلل

آیت‌الله حسینی مازندرانی ادامه داد: اگر حوزه‌های علمیه تبدیل به کاخ مجللی شوند، آن گاه طلاب که اکثر آن‌ها متعلق به طبقات مالی ضعیف یا متوسط هستند، انگیزه و ذی طلبگی را فراموش می‌کنند. یک طلبه روستایی با حضور در حوزه‌ای با تشریفات و تجملات، از مسیر تحصیل علم و تهذیب نس باز می‌ماند.

وی گفت: فقهایی مانند آیات انصاری شیرازی، عبایی خراسانی، مقتدایی، نورمفیدی و ... در مدرسه خان که به امر حضرت آیت‌الله بروجردی(ره) به سبک قدیمی و بسیار ساده ساخته شد، تحصیل کردند و به درجات عالی علمی و اجتماعی رسیدند.

خَیِرین، مدارس علمیه به سبک سنتی بسازند

استاد اخلاق حوزه علمیه افزود: علما، واقفین و خیرین، امروزه نیز باید مدارس علمیه به سبک سنتی و معماری اسلامی بسازند. مدارسی که معماری آن‌ها، الهام بخش معنویت و ساده زیستی باشد.

وی با اشاره به تاکید امام خمینی(ره) مبنی بر حفظ ذی طلبگی، اضافه کرد: طلاب با تشریفات، تجملات، خانه‌های شیک و ماشین‌های مدل بالا به مراتب عالی اخلاقی و علمی نخواهند رسید.

انتقاد نسبت به ساختمان قدیمی مدرسه امام حسین(ع)

آیت‌الله حسینی مازندرانی با اشاره به انتقاد برخی اعضای شورای عالی و مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه نسبت به ساختمان قدیمی و بافت ساده مدرسه علمیه امام حسین(ع) شهرری، خاطرنشان کرد: مدیران و مسئولان ارشد حوزوی باید در اندیشه تربیت صحیح و انقلابی طلاب باشند و ذهنشان درگیر ترکیب ساختمان و چیدمان حجره‌ها نشود!

وی اضافه کرد: گردشگران خارجی با تماشای منزل ساده امام خمینی(ره) از شکل گیری چنین رهبر و شخصیت تاریخ سازی در این فضا، تعجب می‌کنند. این درحالی است که رهبر کبیر انقلاب و سایر مراجع معظم تقلید، می‌توانستند بهترین منزل و امکانات را داشته باشند، اما در اندیشه تشریفات و تجملات نبودند.

اثرات مخرب تصحیل در حوزه‌های علمیه مجلل

تولیت مدرسه علمیه امام حسین(ع) گفت: تحصیل طلاب در حوزه‌های علمیه مجلل، موجب تشویش و تخریب ذهنیت و باورهای آن ها می‌شود و از سادگی و ذی طلبگی دور می‌مانند.

وی در پایان تاکید کرد: درحالی که باید در عصر حاضر، معنویت انسان‌ها و جوامع تقویت شود، عده ای در تکاپوی ایجاد سبک زندگی تشریفاتی هستند.