به گزارش خبرنگار سینمایی شبستان، در این مراسم رونمایی علاوه بر «سیدمحمدمهدی طباطبايی‌نژاد» مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، «بهمن نامور مطلق» معاون سازمان میراث فرهنگی، «مسعود كوثری» مدیر انتشارات علمی فرهنگی، «مرتضی رزاق‌کریمی» قائم مقام و معاون فرهنگی مرکز، «علیرضا قاسم‌خان» معاون پژوهشی مرکز، «علیرضا حسینی» عضو هیات مدیره انجمن تهیه‌کنندگان سینمای مستند و جمعی از مستندسازان حضور داشتند.
سينما در زمینه مطالعات نشانه شناختی نسبت به حوزه‌های ديگر وضعيت بهتری دارد
«بهمن نامور مطلق» معاون سازمان میراث فرهنگی که کتاب حاضر به اهتمام او منتشر شده است، در سخنانی گفت: با توجه به اینکه وضعيت اعتباری دولت مساعد نبود و مديران آرزوهاي بلندی داشتند و دست‌شان از اعتبارات كوتاه بود، انتشار آثاری از این دست جای تشکر دارد. نشانه‌شناسی از جمله رويكردهاي مطالعه آثار ادبي و هنری است. سه كنش در خوانش آثار هنری وجود دارد: مؤلفين كدگذاری می‌کنند، مخاطبان با این کدها مواجه می‌شوند و منتقدان هم رمزگشايي از کدها را برعهده دارند. هيچ چيز به اندازه ادبيات و هنر به خود انسان نزديك نيست و اثر هنری خلق شده توسط انسان هم برای كدگشايی نيازمند رويكردهای متفاوت است؛ و به دلیل پیچیدگی‌هایی که وجود دارد، هر گروه از زاويه‌ای متفاوت با آثار هنری مواجه مي‌شوند.
وی خاطرنشان کرد: نشانه‌شناسی دانشي است كه به چگونگی شكل‌گيری معنا و فهم آن می‌پردازد و در كنار ديگر رويكردها، به فهم آثار كمك مي كند. در اين ارتباط ٢٠ رويكرد وجود دارد كه ما به همه اينها براي شناخت ساحت‌های گوناگون هنر نيازمندیم.
نامورمطلق با تاکید براینکه سينما در زمینه مطالعات نشانه شناختی نسبت به حوزه‌های ديگر وضعيت بهتری دارد، گفت: البته در حوزه مستند كم‌كاری شده و شاید تعداد افرادی كه كارهاي فاخر انجام داده باشند به اندازه انگشتان یک دست است. البته در اينجا چون با مسئله‌ای قبلاً کار نشده مواجه بوديم تلاش كرديم محصولی قابل دفاع ارائه كنيم كه من از نتیجه دفاع می‌كنم. ما بواسطه ٨ سال دفاع مقدس، هم بايد بهترين فيلم‌ها را در این زمینه توليد كنيم و هم بهترين پژوهش‌ها را شكل بدهيم. حقيقتاً يك احساس دينی به افرادی كه آن دوران با دست خالی مقاومت كردند و به دفاع از شهرهای کشور پرداختند وجود دارد. افرادی كه با نداری‌های ابتدای انقلاب ساختند تا ما امروز با عزت در برابر چند كشور پشت میز بنشینیم و مذاكره كنيم.
وی با اشاره به اینکه اگر اين آثار ثبت نشوند از ياد خواهند رفت، گفت: متن‌ها حافظه ما هستند و به همين دليل بايد متن بسازيم تا كارهاي بزرگ گذشته فراموش نشود. متاسفانه ما ملتی هستيم كه عادت به تخريب متون گذشته داريم و من اميدوارم به این واسطه حداقل بتوانيم دفاع مقدس را نه تنها براي ايران كه برای بشريت ثبت كنيم.
معاون سازمان میراث فرهنگی با اشاره به اینکه در تالیف و گردآوری مقاله‌های این کتاب از گونه‌های متفاوت نشانه‌شناسی استفاده شده است، تاکید کرد: نشانه‌شناسی فرهنگی، اجتماعی، شناختی، فرامتنی و بينامتنی از جمله شیوه‌های متفاوت نشانه‌شناسی است که در کتاب از آنها استفاده شده و هر یک از محققان رويكرد خود را در مواجهه با آثار در پيش گرفته‌اند. اگر در حوزه خلق با مشكلاتی مواجه هستيم علت‌های مختلفی دارد که بی‌توجهی در حوزه پژوهش و نقد آثار از جمله آنهاست. سينمای مؤلف ايجاد نمی‌شود مگر با حضور نقد و مؤلفان نيز بايد نگاه منتقدانه داشته باشند، چون بجز اين ميل به تحول بوجود نمی‌آيد و كار تازه رخ نمی‌دهد.
سینمای مستند دیگر بلندگویی یک‌طرفه نیست
علیرضا قاسم‌خان، معاون پژوهشی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی نیز با مروری بر فعاليت چند سال اخير این واحد كه منجر به انتشار كتاب‌هایی با مضامین مختلف سینمایی شد، گفت: ضرورت انتشار این کتاب و کتاب‌هایی از این دست بیش از هر چیز به دنیای رو به رشد سینمای مستند در ابعاد گوناگون خود باز می‌گردد. اکنون دیگر سینمای مستند چه در ایران و چه در نقاط جهان بلندگویی یک طرفه نیست و در تاملی پر تحرک با دیگر بخش‌های فکری و فرهنگی جهان قرار دارد. از سوی دیگر دانش در جهان امروز بخصوص در زمینه نقد و نظریه، تفاوت‌هایی آشکار با دوره‌های قبل دارد و از این رو گفتگو و بررسی در مورد آثار هنری در ابعاد تازه‌تری صورت می‌پذیرد. اگر چه سینمای مستند ایران تاریخی تقریباً به قدمت تاریخ سینما دارد اما طرح مسائل نظری در آن هنوز قدمتی نیافته است
وی اظهار کرد: از هنگامی که دانش‌هایی چون نشانه‌شناسی، ساختار‌گرایی و غیره به جمع دانش‌های امروزه راه یافته‌اند، بحث و تبادل نظر در خصوص سینمای مستند افق‌های تازه‌ای را پیش روی خویش گسترده می‌بیند. با این رویکرد و توجه به این ضرورت است که مرکز گسترش سینمای مستند تجربی کتاب «نشانه شناسی فیلم‌های دفاع مقدس» را به عموم علاقمندان این عرصه تقدیم می‌دارد.
مسعود كوثري، مدیر انتشارات علمي فرهنگی نیز درباره انتشار این کتاب گفت: کتاب منتشر شده بسیار قابل تامل است و مقالات از سر رفع تکلیف نوشته نشده‌اند. انتشار اين كتاب جای ستايش دارد چون هنوز متن خوب راجع به سينمای مستند كم داريم، سينمای دفاع مقدس كه جاي خود دارد. خوشبختانه مقاله‌های منتشر شده كليد فهم مولفه‌های مهم آثار سينمای دفاع مقدس را در اختیار خواننده قرار می‌دهد. ما در این زمینه نيازمند كار بيشتر هستيم و باید برای فهم بهتر آثار و نشانه‌های موجود در پيرامون، از این ظرفيت استفاده كنيم.
وی در پایان بیان کرد: «کتاب نشانه‌شناسی فیلم‌های مستند سینمای دفاع مقدس» ارزش كتاب درسی دانشگاهي را دارد و قطعاً در زمينه مطالعات سينمايی اهميت زيادي پیدا می‌کند. اميدوارم به زودی جلد دومی هم از اين كتاب منتشر شود.
بر این اساس، در پایان مراسم، با حضور سیدمحمدمهدی طباطبایی‌نژاد و مسعود کوثری، آیین رونمایی از کتاب «نشانه شناسی فیلم‌های مستند دفاع مقدس» برگزار شد.
در پایان، فیلم مستند «ناگهان تو گم شدی» به کارگردانی مهدی باقری نمایش داده شد.
نظر شما