آراستن مسجد به اخلاق و زیبایی، راهی برای پرشور کردن حضور جوانان در مساجد

خبرگزاری شبستان - یزد:

در بعد اصطلاحی مسجد مکانی است برای عبادت و راز و نیاز با خالق هستی که در فرهنگ اسلامی از جایگاه رفیعی برخوردار است، مسجد مکان ارشاد و تبلیغ مسائل، معارف و احکام اسلام است مسجد خانه خدا و محل طرح مسائل دنیوی و اخروی مسلمین است.

در قرآن کریم کلمه مسجد مجموعا 28 بار ذکر شده است و  در باب مسجد روایات و احادیث بسیاری از بزرگان دین آمده است در تکریم و احترام خاصی که پیامبر(ص)برای مسجد قائل بوده اند، نقل شده است که رسم رسول خدا بود که هرگاه از سفری بر می گشت ابتدا به مسجد می رفت و دو رکعت نماز می خواند سپس در آن جا می نشست و مردم به دیدنش می آمدند جایی دیگر ایشان می فرماید در دنیا همچون مهمانان باشید و مساجد را خانه های خود قراردهید. (آموزگار،1390 :13)

مساجد یکی از امتیازات اسلام به شمار آمده که نه فقط جایگاه عبادت و ذکر و نماز بلکه محلی برای شناخت یکدیگر و تصمیمات اجتماعی و سیاسی است، از دیدگاه مقام معظم رهبری مسجد برای دنیای اسلام فرصتی مغتنم و محور اجتماع مردمی بوده که باید کانون شوق آوری و شوق آفرینی باشد تا دلها به آمدن مسجد شوق پیدا کنند.

عناصر حاضر در مسجد

در مساجد افرادی به عنوان مجری دارای نقش های اجرایی و ارتباطی بوده و تعدادی نیز به عنوان مخاطب در آن حضور داشته که دارای سن ها و ویژگی های شخصیتی مومنانه هستند لذا فرزندان ما با حضور در مساجد و ایجاد ارتباطی که با این افراد برقرار می کنند الگوبرداری و اثرپذیری می نمایند این افراد از قرارذیل هستند:

امام جماعت

در میان تمام کسانی که بگونه ای در اداره امور مسجد دخالت دارند امام جماعت دارای نقشی ممتاز و ويژه است به نحوی که صلاحیت ها، شایستگی ها، عملکرد، شخصیت و چگونگی برخورد او با جوانان به طور مستقیم بر مسجد و جذب افراد از جمله فرزندان خانواده ها اثر می گذارد.

امام جماعت می تواند به عنوان یک الگو برای جوانان و نوجوانان به شرط دارا بودن اوصاف و خصوصیات جذاب، قابل پذیرش و الگوبرداری خود را معرفی کند؛ زیرا نوجوانان و جوانان نیاز به الگو دارند تا در بسیاری از موارد به تبعیت از آنها کارهای و برنامه های خود را سامان دهند الگوی آنها باید کسانی باشند که به لحاظ اخلاقی شایستگی لازم را داشته و در عین حال با شرایط روحی و روانی نوجوان سازگار باشند.

امام جماعت برای موفقیت و اثرگذاری بیشتر نیاز به ویژگی هایی دارد که موارد زیر از جمله آنها است:

محبوبیت و اقبال عمومی

نخستین و مهمترین ویژگی امام جماعت محبوبیت و پذیرش است که باید در میان نمازگزاران و مخاطبینش داشته باشد و این مهم از طریق صداقت و برخورد مودبانه و خالصانه به همراه دوست داشتن عاشقانه بندگان خدا به دست می آید و اثر این محبوبت  نیز پذیرش موعظه ها، نصایح و رهنمودهای امام جماعت در سطوح مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خواهد بود.

در کل وی می تواند از این طریق مرشد و رهبری حرکت آفرین در سطح جامعه اسلامی در حد توانش باشد، صد البته در خصوص تربیت کودکان و جوانی که در مسجد حاضر می شوند خصلت محبوبیت روحانی بسیار مهم بوده زیرا تا روحانی و امام جماعت در قلب و جان جوان رخنه نکند نمی تواند برای آنها الگویی باشد تا از این طریق سجایای اخلاقی را بر رفتار آنها نهادینه کند.

متخلق به اخلاق و تقوای الهی و علمی

در بعد تقوا و عمل به دستورات اخلاقی اسلام با توجه به اینکه جوانان امام جماعت را نماینده اسلام دانسته و می خواهند در وی عمل به رهنمودهایی که در مواعظ خود می کند را ببینند، این موضوع دارای اهمیت زیادی است، یعنی تا امام جماعت خود مزین به سجایای اخلاقی نباشد نمی تواند بر دیگران خاصه جوانان که دارای ویژگی های رفتاری مخصوص به سن خود هستند، اثر بگذارد و همچنین برخورداری امام جماعت از مراتب علمی چه علوم دینی و چه علوم جدید در زمینه های مختلف نیز دارای اهمیت و اثرگذاری برای جوانان است و امام جماعت باید آگاه به زمانه خود باشد، وی برای نقشی که در تربیت دینی افراد می خواهد ایفاکند نیاز به علم و دانش دارد و جوانان به روحانی که دارای دانشی در خور توجه است اهمیت بیشتری می دهند.

دوستی با جوانان و داشتن توان ارتباط و تعامل با افراد

افزون بر شناخت نوجوانان و جوانان و برخورد مناسب ائمه جماعات باید با کنار گذاشتن برخی تشریفات و محدودیت های کاذب و غیرضروری با جوانان رابطه دوستی برقرار کنند.

نظم، آراستگی و وقت شناسی

از صفات مهمی که دین اسلام به آن سفارش کرده است یکی نظم است و دیگری نظافت و چه سزاوار است که این دو ویژگی که دارای اهمیت زیادی برای نسل جوان امروز نیز است در حد اعلای آن در امام جماعت هویدا باشد تا آن اعتماد و مقبولیت عمومی خودش را که برای تاثیرگذاری بر دیگرا نیازمندش می باشد را حفظ کند.

مدیریت مسجد

امام جماعت می بایست در تمام تصمیم گیری ها و برنامه های مسجد حضوری جدی و مستمر داشته باشد تا هم برنامه ها در مسیر صحیح و شرعی اش بنا نهاده شود و هم نقش امام جماعت به عنوان فردی آگاه و اثرگذار در مسجد فراموش نشود تجربه نشان داده روحانی که فعال بوده و به وظیفه و نقش خود در احیای مسجد عمل نموده بیشتر توانسته بر رفتار جوانان تاثیرگذارد تا یک روحانی غیرفعال و منفعل.

آشنایی با روش های جذب و ارتباط گیری و آشنایی با کارکردهای مسجد

امام جماعت باید با روش های ارتباط با کودکان و نوجوانان و جوانان و با خصوصیت های رفتاری و روانی آنها آشنا بوده و همچنین وی باید با کارکردها و نقش هایی که مسجد می تواند در رفع نیازهاروانی و رفتاری و ایجاد سجایای اخلاقی در جوانان دارد نیز آگاه باشد.

هیات امنا و خادم مسجد

هیات امنا و خادم مسجد می بایست خودشان مسجدی باشند و به کارهای مسجد نگاهی ارزش مدارانه داشته و در عمل به حسن رفتار و سابقه مشهور باشند و خادم مسجد نیز باید دارای اخلاقی نیکو و دلسوز جوانان و دارای وجدان کاری و ظاهری مناسب باشد.

زیرا نوجوانان و جوانان خواه و ناخواه با این افراد ارتباط داشته و ضمن اثرپذیری از آنها حتی ممکن است از مشاهده رفتارهای غیراخلاقی و دفع کننده آنها از مسجد دل زده و جدا شوند لذا خصوصیات نامبرده حدقل ویژگی هایی است که این عناصر فعال در مسجد باید داشته باشند.

دوستان و همسالان

اصولا کودکان از نظر اجتماعی بسیار انعطاف پذیرند به نظر می آیند و مایلند دوستان زیادی داشته باشند دوستان مورد توجه آنها معمولا کودکانی همجنس آنها هستند، کودک مجبور است برای برقراری ارتباط با گروه همسن مرتب رفتار خود را مورد ارزیابی قراردهد و رفتارهای مفید و موثررا در روابط با دیگران انتخاب کند ورفتارهای ناخوشایند را که باعث طرد دیگران می شود، تکرارنکند.

همچنین دردوره نوجوانی وجوانی عضویت درگروه همتایان درزندگی اکثر نوجوانان نقش مهمی دارد.

دوستی ها به وضعیت روابط همسالان کمک کرده و آثار وفوایدی مانند رقابت، حمایت جسمی، حمایت ازخویشتن، صمیمیت و محبت را بوجود می آورد.

باتوجه به مطالبی که آورده شد و با عنایت به اینکه فرزندان می توانند از همسالان و دوستان خود اثر بپذیرند لذا توجه والدین به معاشرت فرزندانشان دارای اهمیت است و یکی از اموری که می تواند از دغدغه های والدین در این خصوص کم کند ارتباط دادن فرزندان با مساجد وهمسالان آنها است و با توجه به سلامت رفتاری و تربیتی که در این گروههای همسان در مساجد وجود دارد نه تنها آنها این نیاز اساسی خود را برطرف می کنند بلکه می تواند از فضائل اخلاقی و رفتاری که در این گروههای از طریق ارتباط

نویسنده: مسعود کریمی، از فعالین فرهنگی استان یزد