حجت‌الاسلام سید سجاد ایزدهی، عضو گروه سیاست پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به جایگاه مسجد در صدر اسلام به خبرنگار مسجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان گفت: طبق آیه «َمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَى مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ ...»، مسجد قبا اولین مسجدی بود که توسط نبی مکرم اسلام(س) بنا شد. قبل از اینکه که پیامبر(ص) به مدینه مهاجرت کنند، مسجدی وجود نداشت و مسلمانان در خانه های مسلمانان نماز را جماعت می خواندند و بعد از ساخت اولین مسجد توسط نبی مکرم اسلام(ص) مسجد مکان حقوقی و رسمی، شناسنامه دار برای مسلمانان پیدا کرد.
وی بیان کرد: مسلمانان تا زمانی که درشهر مکه بودند در فضای غیر رسمی قرار داشتند و به دلیل آنکه در اقلیت بودند از جانب کفار و مشرکین تهدید می شدند، بنابراین عملا توانایی ایجاد مسجد به عنوان ایجاد یک عبادتگاه در شهر مکه نبود و نماز جماعت ها و عبادتگاهها در مکان هایی که دورتر از دید کفار بود، برقرار بود. زیرا که مسجد نماد توحید و اسلام است و کفار و مشرکین مایل نبودند که نماد اسلام در جامعه بروز و ظهور داشته باشد.
حجت الاسلام ایزدهی گفت: مسجد در اولین گام های ایجاد خود، محدود به امور عبادی همانند نماز بود و هر چه که اسلام توسعه یافت، کارکردهای سیاسی،نظامی و اجتماعی هم بر ظرفیت مسجد افزوده شد و آیات وروایات جدیدی هم در این زمینه وارد شد و مسلمانان به این امور مکلف شدند. در واقع مسجد مکانی شد برای آنکه توده مسلمانان در آنجا جمع شوند و امور مسلمانان را برنامه ریزی کنند.
وی تصریح کرد: با گسترش اسلام، کارکردهای مسجد به موازات توسعه دین اسلام و احکام جدید گسترش یافت. اگر مسجد قبا در آغار فقط برای اجتماع مسلمانان قریه قبا محدود شده بود، وقتی اسلام کامل شد دیگر امور همانند تبلیغ و توسعه، مشورت ها، برنامه ریزی برای دین در مسجد قبا اتفاق می افتاد و به مرور به دیگر مساجد نیز تسری یافت.
حجت الاسلام ایزدهی با اشاره به اینکه امروز هم باید در احیای تمام کارکردهای مساجد تلاش کرد، گفت: مهم این است که ما کارکرد های مسجد را به همانند صدر اسلام تعریف کنیم و معنا ببخشیم یعنی کارکرد مسجد تنها کارکرد عبادی نباشد زیرا تعریف، کارکرد عبادی به مسجد برای زمانی بود که دین اسلام تازه شکل گرفت. اما وقتی سیره پیامبر(ص) را می بینیم، به این موضوع دست می یابیم که پیامبر(ص) به مرور به موازات کارکردهای عبادی به دیگر کارکردهای سیاسی و اجتماعی هم اهتمام داشت و مسجد کانونی برای توسعه اسلام با همه اولویت ها و شئون شد. به اعتقاد من محدود شدن مسجد تنها برای اقامه نماز با روح اسلام و تعلیمات پیامبر(ص) منافات دارد.
عضو گروه سیاست پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی خاطر نشان کرد: مسجد باید رویکرد خود را داشته باشد و محل اجتماع و تلفیق رویکرد سیاسی، حاکمیتی و دینی باشد. درهر نهادی مدیر مجموعه و کارگزاران برای نماز جماعت در مسجد حضورمی یابند و توده مردم در مساجد یکدیگر را مشاهده کنند توجه به این موضوع زمینه ساز همان چیزی خواهد شد که مسجد محل حل مشکلات مردم شود و تربیت نیروها توسط مسجد و محتوای مسجد صورت گیرد و نظارت بر کارگزاران نیز توسط مسجد انجام می شود و موجب می شود که همه مشکلات جامعه توسط مسجد پیگیری و مسجد در اقتصاد، فرهنگ و سیاست محور می شود.
نظر شما