آیا ریاض دست حاجیان را از قبله کوتاه می کند؟

به گزارش خبرنگار سیاست خارجی خبرگزاری شبستان، حج تمتع ۹۴ را هیچ مسلمانی از یاد نمی برد. روزی که خبر دلخراش فاجعه انسانی منا منتشر شد و چشم هزاران خانواده روز ها و ماه ها به زیرنویس شبکه خبر خشکید تا نام حاجی شان را در میان نجات یافته ها ببیند.

همین تجربه تلخ مسئولیت دولت ایران را در برقراری امنیت جان حجاج ایرانی سنگین تر کرد. علاوه براین، پس از آن که عربستان سعودی روابط دیپلماتیک و سیاسی خود را در سال ۹۴ به صورت رسمی با ایران قطع کرد این سوال برای زائران ایرانی ایجاد شد که آیا شرایط برای رفتن به حج فراهم است؟

در حالیکه عادل الجبیر اعلام کرده بود که عربستان همچنان میزبان حجاج ایرانی خواهد بود، اما این کشور طبق اعلام مسئولین کشورمان همکاری های لازم در این خصوص را با ایران نداشته و ندارند.

در آخرین خبرها از امکان برگزاری حج تمتع ۹۵، روز گذشته حسین جابری انصاری سخنگوی وزیر امور خارجه گفت: متاسفانه عربستان برخلاف ادعاهایش مبنی بر سیاسی نبودن مساله حج تاکنون با این مساله به صورت سیاسی برخورد کرده و چندین بار زمان اعزام مسئولین حج ما به عربستان را به تاخیر انداخته است.

وی تاکید کرد: فریضه حج واجب است و دولت ایران نیز موظف است تا مقدمات برگزاری این فریضه را برگزار کند اما انجام حج 95 منوط به اقدامات عربستان و تامین امنیت حجاج ایرانی و پذیرش مسئولیت میزبانی این کشور است و متاسفانه تابه حال عربستان نشانه مثبتی از خود نشان نداده و تصمیم نهایی در این خصوص توسط مراجع ذیربط کشور ما اتخاذ و سپس اطلاع رسانی خواهد شد.

جابری انصاری در مورد تغییر رویکرد جمهوری اسلامی ایران نسبت به عربستان با توجه به اقدامات غیردیپلماتیک این کشور در برخورد با ایران گفت: رویکرد جمهوری اسلامی مبتنی بر منافع ماست و ما برخلاف عربستان که به دنبال تشدید بحرانهای منطقه است از این اقدام اجتناب می کنیم اما باید تاکید کنیم که صبر جمهوری اسلامی ایران و نمایندگان ملت ایران اندازه‌ای دارد و در صورت ادامه رویکرد فعلی عربستان و تعامل با این کشور تصمیم گیری خواهد شد.

همچنین علی اکبر ولایتی در حاشیه دیدار با قائم مقام وزیر خارجه سوئیس در پاسخ به این سوال که ارزیابی از ارتباط ایران و عربستان و برگزاری مناسک حج چگونه است گفت: مقامات رسمی جمهوری اسلامی درباره برگزاری مناسک حج تمتع تصمیم خواهند گرفت و بدون تردید حرمت مسلمانان و مردم ایران و حج گذاران باید محفوظ باشد.

وی گفت: وظیفه قانونی حکومت سعودی این است که محیط امن و آزادی را برای حج گذاران فراهم کند و سلامت و امنیت آنها را تامین و ضمانت کند که راهیان خانه خدا بتوانند با اطمینان خاطر به اعمال عبادی خودشان در حج بپردازند و مثل گذشته نباشد که در منا چنین فاجعه ای اتفاق افتاد و بدون تردید اگر مسئولان سعودی به مسئولیت خود عمل کرده بودند با چنین فاجعه ای روبرو نمی شدیم.

رئیس مرکز تحقیقات مجمع تشخیص مصلحت نظام تصریح کرد: حفظ حرمت و امنیت حجاج و مسلمانان که از همه جهان برای مراسم حج می‌آیند جزو وظایف قطعی و اولیه حکومت سعودی است.

اضافه براین، سعید اوحدی رییس سازمان حج و زیارت، عصر دوشنبه در نشست خبری با خبرنگاران در خصوص حج تمع سال 95 گفت: همه ساله حدود نیمه اول ربیع الثانی بر اساس تقویم وزارت حج عربستان جلسه نشست تفاهم نامه مرسوم برای حج هر سال باید به امضا برسد اما در سال جاری تاریخ جلسه را برای آخر دیماه تعیین کردند.

اوحدی افزود: با توجه به شرایط به وجود آمده هیات ایرانی برای مذاکره با مسئولان حج عربستان دوباره راهی این کشور می‌شوند، که در این دور موضوع ویزا و خدمات کنسولی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

رییس سازمان حج و زیارت با اشاره به تاخیر 3 ماهه در انجام مذاکرات جهت عقد قرارداد حج 95، اظهار داشت: در سال جاری وزارت حج عربستان هیات ایرانی را برای مذاکره دعوت کرد اما فضای مذاکرات از سه حادثه فرودگاه جده، تاخیر 3 ماهه و قطع روابط سیاسی دو کشور متاثر بود.

وی افزود: وزیر حج عربستان که ریاست هیات سعودی را بر عهده داشت به ما اعلام کردند که پس از حادثه منا اقدامات زیادی برای تامین امنیت زائران انجام شده است که ما نیز آنرا از دغدغه های جمهوری اسلامی ایران بیان کرده و 20 پیشنهاد مشخص و راهکار تامین امنیت زائران را به آنها ارائه کردیم.

اوحدی با اشاره به اینکه در دیدار با مسئولان عربستان ما بر عزت، حرمت و کرامت زائران تاکید کردیم، بیان داشت: در این دیدار ما خواستار شدیم که زائران ایرانی باید از خدمات کنسولی بهره‌مند شوند چرا که هر ساله گم شدن، سرقت اموال یا فوت تعداد زیادی از زائران را شاهد هستیم.

رییس سازمان حج و زیارت افزود: برای شناسایی افراد گم شده ما خواستار استفاده از مکان یاب در کارت شناسایی زائران شدیم اما مسئولان عربستان دستبند الکترونیکی را پیشنهاد دادند که زائر در هر حالی قابل ردیابی باشند.

وی با اشاره به بحث صدور ویزای حجاج ایرانی، ابراز کرد: ما در این مذاکرات تاکید داشتیم که ویزای زائران ایرانی در ایران صادر شود، اما طرف سعودی گفت در این مورد کارگروهی تشکیل شده تا به راهکار مناسبی برسند، ما در حالیکه منتظر پاسخ آنها هستیم امیدواریم تا پایان هفته جواب نهایی را بدهند.

اوحدی در خصوص نتیجه مذاکرات درباره پروازهای حج عنوان کرد: عربستان پیشنهاد استفاده از شرکت هواپیمایی ثالث را داد اما ما با مباحث کارشناسی عملی نشدن این پیشنهاد را ثابت کردیم و مقرر شد همچون سال ها ی گذشته از پروازهای ایرانی استفاده شود.

رییس سازمان حج و زیارت در خصوص فعالیت‌های فرهنگی ایران در حج اظهار داشت: مباحث فرهنگی همچون سال‌های گذشته انجام خواهد شد که برائت از مشرکین نیز یکی از آنها است، زائران ایرانی به لحاظ نظم و ادب مورد تایید مسئولان عربستانی هستند.

وی در پاسخ به سوال خبرنگاری مبنی بر اینکه اگر مقامات سعودی در این مذاکرات پاسخی ندادند چه خواهند کرد، بیان داشت: در نشست‌های صورت گرفته ما بر این مساله تاکید کردیم که به حج خارج از روابط سیاسی نگریسته شود زیرا حج یک واجب شرعی است حتی اگر مقامات عربستانی نیز پاسخ ندادند ما به وظیفه خود عمل کردیم.

این درحالی است که خبرگزاری شبستان از سال گذشته به پیگیری وضعیت حج ۹۵ از مسئولین دولتی کشورمان پرداخت که حسین جابری انصاری سخنگوی وزیر خارجه کشورمان در نشست هفتگی خود با خبرنگاران در پاسخ به سوال خبرنگار شبستان مبنی بر اینکه با توجه به قطع روابط دیپلماتیک و سیاسی ایران و عربستان آیا وزارت امور خارجه برای تامین امنیت حجاج ایرانی برنامه ای در نظر دارد گفت: ما معتقدیم که مساله حج یک مساله دینی و جدا از مسایل سیاسی است که نباید با مسایل سیاسی درهم تنیده شود.

وی با بیان اینکه مساله حج یک واجب دینی است و از سوی همه مسلمانان ادا می‌شود. اماکن مقدس اسلامی افتخاری است که نصیب دولت عربستان شده و این افتخار منوط به انجام مسئولیت در این حوزه است.

وی ابراز امیدواری کرد: دولت عربستان به آنچه که اعلام کرده پایبند باشد و با دعوت هر چه سریعتر جهات ذیربط حج ایرانیان زمینه موسم حج را را فراهم کند.

علاوه براین، محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت در نشست هفتگی خود با خبرنگاران در پاسخ به سوال خبرنگار شبستان مبنی بر اینکه با توجه به اینکه سهمیه حج سال جدید از سوی سازمان حج و زیارت اعلام شده و با توجه به قصور دولت عربستان در حفظ جان حجاج در حادثه منا و همچنین قطع روابط سیاسی و دیپلماتیک ایران و عربستان دولت جمهوری اسلامی ایران به منظور پیشگیری از وقوع حادثه‌هایی شبیه فاجعه منا و تسهیل امور حج برای حجاج ایرانی چه برنامه‌هایی در نظر دارد گفت: آنچه که همکاران من در سازمان حج و زیارت می‌توانند انجام دهند قراردادهای متقن با عربستان به منظور حفظ جان حجاج ایرانی است.

وی به قطع روابط دیپماتیک و سیاسی ایران و عربستان اشاره کرد و افزود: در آینده نزدیک قرار شده ملاقاتی بین وزیر حج عربستان با مقامات ایرانی برگزار شود و مقامات ایرانی نسبت به جزیی‌ترین وضعیت حجاج ما در سال آینده از سوی مسئولین حج عربستان اطمینان یابند.

وی تاکید کرد: البته همه اینها خواسته‌های ما است اما واقعیت‌ها چیزهایی است که الان در رابطه ایران و عربستان شاهد هستیم.

همچنین حجت الاسلام حسن روحاني رييس جمهور در آخرین نشست خبري خود در سال ۹۴ با خبرنگاران در پاسخ به سوال شبستان مبني بر اين كه با توجه به قطع روابط ديپلماتيك ايران و عربستان به منظور تكرار نشدن فاجعه انساني منا دولت چه برنامه اي براي حفظ جان حجاج در سال ٩٥ دارد، گفت: روابط ما با عربستان به دفتر حفظ منافع كشيده شده و در سال آينده بايد براي صدور ويزاي حجاج نيز اقدامات جدي تري انجام دهيم. 

روحاني با بيان اين كه فراهم كردن شرايط حج براي حجاج ايراني در سال ٩٥ مشكل تر خواهد بود، خاطرنشان كرد: در حال حاضر حج عمره ما تعطيل است و هنوز هم مسئولان ما با مقامات سعودي در اين زمينه جلسه اي نداشته اند.

رييس قوه مجريه با تاكيد بر اين نكته كه پيش از برگزاري جلسه بين مسئولين حج ايران و سعودي نمي توان اظهار نظر قطعي داشت، يادآور شد: فاجعه انساني منا بسيار درد آور بود و ايرانيان عزيزي در اين حادثه جان خودشان را از دست دادند كه امسال براي تكرار نشدن چنين فاجعه اي با توجه به قطع شدن روابط ايران و عربستان راه دشواري در پيش است.