چهارمحال و بختیاری سرزمین چهارفصل ایران

خبرگزاری شبستان – چهارمحال و بختیاری:

 

چهارمحال و بختیاری، یکی از استان‌های کشور است که به مرکزیت شهرکرد، بام ایران شهرت دارد و با ۱۶ هزار و ۳۳۲ كيلومتر مربع وسعت بیست و دومین استان کشور از نظر مساحت است و از نه شهرستان شامل؛ شهرکرد، بروجن، لردگان، فارسان، اردل، کوهرنگ، کیار، بن و سامان با جمعیت تقریبی 900 هزار نفر تشکیل شده است.

 

استان چهارمحال و بختیاری از جمله مناطق كوهستانی فلات مرکزی ایران محسوب می‌شود و بین ۳۱ درجه و نه دقیقه تا ۳۲ درجه و ۳۸ دقیقه عرض شمالی و ۴۹ درجه و ۳۰ دقیقه تا ۵۱ درجه و ۲۶ دقیقه طول شرقی گرينويچ قرار دارد و از شمال و مشرق به استان اصفهان، از مغرب به استان خوزستان، از جنوب به استان کهگیلویه و بویراحمد و از سمت شمال غربی به استان لرستان محدود می‌شود.

 

نام «چهارمحال و بختیاری» اشاره به 2 بخش چهارمحال و منطقه بختیاری دارد، محال جمع مکسر کلمه محل به معنی ناحیه و مکان است و چهار محال یعنی چهار ناحیه که عبارت بودند از: لار، کیار، میزدج و گندمان.

 

در تقسیمات کنونی استان، لار و کیار در شهرستان های شهرکرد و کیار، میزدج در شهرستان فارسان و گندمان در شهرستان بروجن قرار دارند، منطقه بختیاری نیز که از دیر باز کوچ گاه ایل بزرگ بختیاری بوده و هست، هم اکنون شامل شهرستان های کوهرنگ، فارسان، اردل و لردگان است. 

 

 

آبشارهای استان

آبشار دره عشق: آبشار دره عشق در منطقه مشایخ شهرستان اردل مجاور روستای دره عشق و در 130 کیلو متری شهرکرد قرار دارد این آبشار با سرعت زیاد از دل کوه بیرون می‌جهد و یکصد متر ارتفاع دارد و در کنار این آبشار رود کارون به آرامی جاری است و در ترکیب با انارستان و شالیزارهای روستای دره عشق و دورک اناری فضای شگفت انگیزی را بوجود آورده است.

 

 

آبشار آتشگاه: این آبشار در 190 كیلومتری شهركرد و چهل كیلومتری شهر لردگان بعد از روستای میلاس و سردشت در دره ای روح افزا و دلگشا به طول ۲ كیلومتر در بالادست روستای كوچك آتشگاه قرار گرفته است روستای آتشگاه که خاطرات سرداران ایلامی را به یاد می آورد دره ای تنگ و زیبا با خصوصیات بکر و طبیعی است در میان دره نهر خروشانی جاری است و سنگ های آهکی و گچی و درختان کهنسال گردو چنار و بلوط و زبان گنجشک پیرامون آن را فرا گرفته مسیر این آبشار از سرچشمه تا اتصال به رودخانه خرسان و را فضای سرسبز و بی نظیری از انواع درختان و گیاهان جنگلی فرا گرفته است.

 

شیب زیاد و پستی و بلندی های دره به طول سه کیلو متر، آبشار های متعدد كوچك و بزرگی را ایجاد كرده است که در فاصله 200 متری 2 آبشار بزرگ خود نمایی می کنند پیوند عناصر زیبای طبیعی چون دره، سبزه زار و اقلیم مناسب، فضای بسیار فرح بخشی را جهت تفرج و گشت و گذار در این مكان فراهم می آورد، سراسر بهار و تابستان این آبشار قابل مشاهده است.

 

 

آبشار تونل کوهرنگ: این تونل در سال 1322 جهت انتقال قسمتی از آب چشمه کوهرنگ و چشمه های مجاور به زاینده رود در چلگرد ساخته شد، تلاش برای انتقال آب به ارامنه بسیار دور بر می گردد، در دوران صفویان تلاش برای ایجاد شکاف در کوه کارکنان و انتقال آب، راه به جایی نبرد، آثار این تلاش و شکاف هنوز بر پیکره کوه کارکنان پیداست.

 

پارک های جنگلی استان:

پارک جنگلی پروز: در 50 كیلومتری لردگان، گردشگاه زیبای پروز با طبیعت بهشتی خود در امتداد دره ای سرسبز قرار گرفته است، فضای دنج و خلوت، سایه سار درختان بلند و قد كشیده این پارك، چشمه های زلال متعدد، به علاوه شالیزارهای پراكنده و درختان جنگلی اطراف، تصویری زیبا از طبیعت خداوندی را جلو چشم هر بیننده ای به نمایش می گذارد، به طوری كه كمتر گردشگر و بازدید كننده ای است كه با یك بار دیدن، میل بازدید مجدد در دلش موج نزند.

 

غار های استان:

غار یخی چما: در فاصله 25 كیلومتری چلگرد در نزدیكی روستای شیخ علیخان، یكی از نادرترین و اعجاب انگیزترین غارهای منطقه به نام غار یخی چما با قندیل های فراوان یخی واقع شده است. از زیر یخ های این غار، چشمه ای با آب سرد در جریان است كه نهایتا به سد كوهرنگ می ریزد، قرار گرفتن در دره های عمیق و انباشت حجم برف های چندین ساله در این مكان سبب شده قندیل های یخ و توده های عظیم برف به صورت دائمی و در تمام فصول سال باقی بمانند.

 

 

غار سراب: غار سراب در 56 كیلومتری جنوب غربی شهركرد و حدود هفت كیلومتری شهر باباحیدر در مسیر دره ای زیبا، در مجاورت روستای امیدآباد قرار گرفته است، این غار شگفت انگیز دو دهانه دارد و به دلیل وجود موانع طبیعی بیش از 600 متر از آن قابل دسترسی نیست، از یكی از دهانه های غار، آبی خروشان و خنك بیرون می آید. ارتفاع سقف غار در بعضی از نقاط به 15 متر می رسد، در دالان طویل غار قندیل های آهكی زیبا به وفور وجود دارد.

 

 

پیر غار: در جنوب روستای ده چشمه به فاصله شش کیلو متری فارسان و 38 کیلومتری جنوب غربی شهرکرد گردشگاهی به‌غایت مصفا و مفرح آرمیده است، بر روی قسمتی از این تپه سنگی مشرف به این گردشگاه سه کتیبه به خط نستعلیق به دستور خسرو خان سردار ظفر بختیاری حک شده است متن این کتیبه ها مجملی از شرح لشگر کشی بختیاری ها به اصفهان و تهران و نقش سرداران بختیاری در سرکوبی استبداد صغیر و سقوط محمد علی شاه در واقعه مشروطیت است، مجموعه عوامل گردشگاه از جمله کتیبه های ارزشمند تاریخی، چشمه پر آب، سایه سار درختان، آبشار زیبا و بلند، کوههای اطراف و غار موجود در محل که از نظر مذهبی مورد توجه اهالی می باشد، سبب جذب روزانه صدها گردشگر و علاقه مند به این مکان می گردد.

 

 

غار منج: این غاردرمسیر روستای منج به قلعه مدرسه واقع می باشد و مورداستفاده انسان های اولیه غار نشین بوده که در این غار ابزارآلات تیغه های ساده و دندانه دارنوک پیکان سنگی و درفش بدست آمده است.

 

غار خراجی: در حد فاصل روستای شمس آباد به خراجی که تنگ خراجی نامیده می شود تعدادی غار و پناهگاه سنگی وجود دارد که آثار متعلق به ادوار پالئولتیک در آنها شناسایی شده است.

 

جاذبه های طبیعی استان:

حاشیه رودخانه کارون: بیشتر مساحت استان چهارمحال و بختیاری را سر چشمه های کارون تشکیل می دهند که از اتصال سر شاخه های فرعی و اصلی مانند آب های کوهرنگ، بازفت، کیار، ونک و رود خانه های مار بره، خرسان، آقبلاق، سولگان و سمیرم به وجود آمده و از مرکز تا جنوب و غرب منطقه را در بر می گیرد.

 

 

حاشیه رودخانه زاینده رود: تمامی مسیر حاشیه زاینده رود از سامان تا قراقوش (نزدیک سد زاینده رود) دارای مناظر زیبا و چشم نواز است.

 

این مسیر بدلیل وجود مجموعه های تفریحی در محل پل زمان خان شرایط اقلیمی مناسب و دسترسی نزدیک به مرکز استان و شهرهای استان اصفهان همیشه موردتوجه گردشگران بوده است در انتهای این مسیر سد و دریاچه زاینده رود و جود دارد که به نوبه خود زیباست در این مسیر زاینده رود هنوز از مناطق صنعتی عبور نکرده و رنگ آبی و تمییز آب همراه با هوای مطبوع و باغات سرسبز اطراف آن بسیار دلپذیر است.

 

 

پیست اسکی چلگرد: این پیست یکی از شناخته شده ترین پیست های اسکی واقع در زاگرس است. این پیست در شهر چلگرد در مجاورت تونل اول کوهرنگ در قسمت شرقی کوه کارکنان قرارگرفته است و طول آن حدود 800 متر با شیب 20 درصد می باشد، این پیست دارای سه محوطه تفکیک شده جهت خانواده، آقایان و خانم ها بوده و به دلیل طولانی بودن فصل سرما و آرامش اکثر روزها در تمام فصل زمستان قابل استفاده است.

 

 

پیست اسکی بارده: روستای بارده در ۵۰ کیلومتری غرب شهرکرد، مرکز استان چهارمحال و بختیاری مأمن آرامگاه سید محمد بن موسی کاظم (علیهما السلام) و برادر امام رضا (علیه السلام) است.

پیست اسکی بارده با ارتفاع یک هزار متری از سطح دریا با شیب مناسب و جاده دسترسی مطلوب در نزدیکی شهرکرد مرکز استان؛ مجهز به تله اسکی، برفکوب و پیست کوب است و با بارش اولین برف زمستانی در ایام مختلف هفته، به ویژه روزهای تعطیل پذیرای گردشگران بسیار زیادی از اقصی نقاط استان و استان های همجوار می باشد.

دشت لاله های واژگون: این دشت زیر پوششی رنگارنگ از لاله های سرخ رنگ و واژگون، در 12 کیلومتری چلگرد و در نزدیکی روستای بنواستکی کوهرنگ آرمیده است، هوای لطیف، سبک وپاک دشت و پوشش گیاهی بسیار غنی و ارزشمند آن چشم دل هر بیننده ای را می نوازد.

 

 

شکار: این منطقه 21 هزار و 600 هکتار مساحت دارد و پارک ملی تنگ صیاد را با وسعتی معادل پنج هزار و 400 هکتار در دل خود جای داده است دستیابی به منطقه از طریق محور شهرکرد، اصفهان میسر است تنگ صیاد به علت داشتن تپه ماهورهای وسیع زیستگاه مناسبی جهت گونه قوچ و میش است کوهستان های جنوب منطقه دارای صخره های صعب العبور است و زیستگاه پلنگ کل و بز است از دیگر جانوران منطقه می توان گرگ، روباه، شغال، کفتار، کبک دریکبک چیل، تهو و عقاب را نام برد.

 

کوه نوردی: زردکوه بختیاری با ارتفاع چهار هزار و 500 متر از سطح دریا از بهترین نقاط کشور و رشته کوه زاگرس برای ورزش مفرح کوه نوردی به شمار می رود.

 

ماهی گیری: حوزه آبریز زاینده رود با مساحتی حدود سه هزار و 200 کیلونتر مربع از قسمت شرق سلسله جبال زاگرس شروع و پس از طی مسافتی در حدود 360 کیلومتر در جلگه اصفهان به باتلاق گاوخونی می ریزد.

 

بیش از 90 کیلو متر از رودخانه زاینده رود ۲ قسمت تشکیل دهنده و تغذیه کننده آن در محدوده استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد.

 

سر چشمه زاینده رود در دامنه شمال شرقی زرد کوه در جنوب روستای دیمه و در فاصله 11 کیلومتری تونل های کوهرنگ است که در فاصله یک متری به موازات آب کوهرنگ جریان می یابد و قبل از اتصال به آن به شاخه دیگیری به نام خربه متصل می شود البته آب خربه از کوه کفت برد در شرق زرد کوه سرچشمه می گیرد و با پیشروی در جهت شمال به جنوب نزدیک روستای قلعه سبزی با رودخانه دیمه یکی شده وارد آب کوهرنگ می شود نوع بستر اصلی این رودخانه قلوه سنگی است.

 

فضاهای عشایری: کـوچ در نـزد عـشـایـر بختیاری زمان و آداب خود را دارد بطور متوسط 15 تا 20 روز طول میکشد تا عشایر بختیاری از قشلاق به ییلاق و بالعکس برسند در بین راه در ایل راه‌ها، عشایر تور کوچ برگزار می کنند، در فصل بهار و تابستان زمان ییلاق آیین ها و مراسم تور کوچ بطور کامل برگزار می شود عشایر در بین راه هر جا به آب و علفزاری برخورد کنند ساعاتی را در آنجا سپری می کنند و مجددا آهنگ سفر می کنند کوچ با همه دلتنگی ها و غروب های غمبارش به امید رسیدن به چراگاهی مناسب ادامه می یابد.

 

تالاب های استان:

تـالاب چـغاخـور: تـالاب چـغاخـور با مساحتی بیش از 2 هزار و 300 هكتار در دامنه ارتفاعات بر آفتاب و كلار همچون نگینی می درخشد و هر ساله پذیرای انواع پرندگان مهاجر و بومی شامل انواع مرغابی، حواصیل، لك لك سفید، خروس كولی و آبزیانی چون ماهی كپور و نوعی از ماهیان گورخری است، هوای مطبوع و چشم انداز های زیبایی كه در این مكان قرار دارد آن را در ردیف یكی از مهم ترین كانون های سیاحتی استان قرار داده است، این تالاب در مسیر شهركرد، ایذه (استان خوزستان) واقع شده و با شهركرد 60 كیلومتر فاصله دارد.

 

 

تالاب گندمان: تالاب گندمان به عنوان یكی از آبگیرهای حوزه آبریز آق بلاغ با فاصله‌ای نه‌چندان دور از تالاب چغاخور قرار گرفته است، به طوری كه بخشی از خورجی تالاب چغاخور به این تالاب سرآزیر می‌شود، پوشش دایمی آب این تالاب در حدود 700 هكتار است، اطراف آن نیز همچون تالاب چغاخور پوشیده از مرغزاری زیباست كه معمولاً به عنوان مرتع غنی برای چرا احشام استفاده می‌شود، چشمه‌های اطراف تالاب علاوه بر آنكه مكان مناسبی برای گذران اوغات فراغت به شمار می‌آیند، آب تالاب را نیز تأمین می‌كنند، از انواع پرندگان دایمی و مهاجری كه در تالاب شناسایی شده‌اند میتوان به انواع مرغابی‌ها، كوكر و آنقوت اشاره كرد.

 

از امكانات ویژه تفریحی و ورزشی اطراف تالاب، پرورش و نگهداری اسب و همچنین سواركاری در مرغزار پیرامون تالاب است، پرورش اسب از زمانهای بسیار دور در این منطقه، بخصوص در بین قبایل بختیاری معمول بوده و نژاد ویژه‌ای به وجود آورده است كه آمیزه‌ای از نژاد بومی و عربی است.

 

 

تالاب سولقان: این تالاب زیبا و با شکوه در 70 کیلومتری شهرکرد در مسیر شهرکرد به ایذه قرار گرفته و دارای اکوسیستم های زیبایی است حضور عشایر و مهاجرت و زیست پرندگان مهاجر و رویش گل های رنگارنگ در برخی فصول سال زیبایی این مکان را چند برابر کرده است.

 

چشمه های استان:

چشمه دیمه: چشمه دیمه در منطقه کوهرنگ در مجاورت روستایی به همین نام که اهالی آن را به کیکاووس از قهرمانان شاهنامه نسبت می دهند قرار دارد این چشمه سر چشمه اصلی زاینده رود قبل از ایجاد تونل های کوهرنگ و در 12 کیلو متری چلگرد در مجاورت روستای دیمه واقع شده و تا مرکز استان 85 کیلو متر فاصله دارد آب این چشمه از گوارا ترین آبهای جهان است و خواص درمانی نیز دارد از جمله جلوگیری از پوسیدگی دندان و درمان سنگ کلیه.

 

این مکان به دلیل دارا بودن فضاهای سرسبز و خرم و راه دسترسی آسفالته و سرویس بهداشتی و سکوی نشیمن اطراف خود از دیر باز به عنوان یکی از تجمع گاه های ایلات و عشایر بختیاری و گردشگران شناخته شده است.

 

 مناظر زیبا و چشمگیر و فضاسازی اطراف چشمه، این مکان را در ردیف زیباترین گردشگاه های شهرستان کوهرنگ قرار داده است.

 

 چشمه کوهرنگ: سر چشمه کوهرنگ با جریان آب بسیار زیاد از دامنه های زردكوه سرچشمه می گیرد و پس از گذر از پیچ و خم های فراوان به دریاچه سد كوهرنگ می ریزد و از تونل اول كوهرنگ وارد زاینده رود می شود، مناظر بسیار زیبای طبیعی اطراف چشمه و حضور عشایر در منطقه، زیبایی آن را دوچندان كرده است.

 

چشمه برم: جوشش چشمه های مصفای برم در مرکز شهر لردگان گردشگاهی با همین نام را به وجود آورده است، این چشمه علاوه بر تامین آب کشاورزی یکی از سر شاخه های کارون به حساب می آید و چشم انداز زیبایی را برای شهر لردگان به وجود آورده است، اطراف این چشمه به صورت پارکی جهت تفریحی و تفرج و گذراندن اوقات فراغت اهالی شهر و گردشگران فضای سبز فراهم آمده است.

 

چشمه مولا و سرداب: چشمه مولا و چشمه سرداب با فاصله نسبتاً نزدیك به هم به ترتیب در مجاورت روستای آلیكوه و رستم آباد از توابع شهرستان اردل، از چشم اندازها و مناظر بسیار زیبایی برخوردارند و هر روز به ویژه روزهای تعطیل پذیرای صدها گردشگر و مسافر از نقاط مختلف است، فاصله این نقاط تا شهركرد حدود 120 كیلومتر است.

 

چشمه سیاسرد: چشمه سیاسرد در پنج كیلومتری شهر بروجن قرار گرفته است. هوای خنك و مطبوع و درختان زیبا و كهنسال اطراف این چشمه مكانی بسیار زیبا برای تفرج و استراحت ساكنین شهر بروجن و سایر گردشگران به وجود آورده است؛ به طوری كه همه روزه و به ویژه در روزهای تعطیل، این مكان شاهد گشت و گذار تعداد زیادی از مسافران و گردشگران است، فضاسازی های مناسب و سهل الوصول بودن، میل به بازدید از این گردشگاه را دوچندان كرده است.

 

 

مناطق حفاظت شده:

تنگ صیاد: این منطقه 21 هزار و 600 هکتار مساحت دارد و پارک ملی تنگ صیاد را با وسعتی معادل پنج هزار و 400 هکتار در دل خود جای داده است دستیابی به منطقه از طریق محور شهرکرد، اصفهان میسر است تنگ صیاد به علت داشتن تپه ماهورهای وسیع زیستگاه مناسبی جهت گونه قوچ و میش است کوهستانهای جنوب منطقه دارای صخره های صعب العبور است و زیستگاه پلنگ کل و بز می باشد از دیگر جانوران منطقه می توان گرگ، روباه، شغال، کفتار، کبک دریکبک چیل، تهو و عقاب را نام برد.

 

سبز کوه: این مـنطـقه ی زیبابا وسعتی در حدود 62 هزار هکتار در ســه شهرستان بروجن، لردگان و عمدتا اردل واقع است؛ و دارای اکوسیستم های ویژه و چشم اندازهای طبیعی و مرتعی و جنگلی و کوهستانی است آبشارهای پر آب چون تنگ زندان زیبایی منطقه را دو چندان کرده است این منطقه دارای سه نوع آب و هوا است که به تبع آن جانورانی چون پلنگ، خرس قهوه ای، سنجاب بلوطهای غرب ایران، کل، بز و کبک دری در این منطقه زندگی می کنند.

 

اماکن مذهبی:

علاوه بر بناهای تاریخی متعدد، اماکن زیارتی و مقدس همچون امامزادگان واجب التعظیم سید محمد بن موسی الکاظم (علیه السلام) در روستای بارده، امامزاده سید محمد بهاءالدین در روستای شیخ شبان، امامزادگان حلیمه و حکیمه (سلام الله علیها) در شهرکرد مرکز استان و ... از دیگر نقاط گردشگر پذیربام ایران است که مأمن علاقه مندان به ساحت قدسی اهل‌بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) به شمار می رود.

 

 

با توجه به مختصر گزارشی که از نقاط گردشگری استان چهارمحال و بختیاری ذکر شد، در گرم ترین فصل سال غار یخی چما و اسکی در ارتفاعات زردکوه با یخچال های طبیعی و نقاط گرمسیری این استان در منطقه لردگان و هم مرز با استان های خوزستان و کهگیلویه می تواند فرصتی برای گردشگران و ایران گردان فراهم کند تا از لحظات خوش، لذت وافر بهره ببرند.