خبرگزاری شبستان//اراک
حمام چهار فصل اراک در سال1292شمسی که شامل چهاربخش مجزای مردانه، زنانه، حمام اقلیت های دینی و خصوصی است احداث شد این موزه با حدود 1600متر مربع مساحت از زیباترین آثار معماری قاجار دراراک است.
حمام تاریخی یا گنجینه چهار فصل اراک، یکی از جلوه‌های اصیل هنر معماری ایران در استان مرکزی است که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است؛ حمام چهار فصل در عهد قاجاریه به همت حاج محمدابراهیم خوانساری بنا و اکنون به گنجینه تبدیل شده است.
این حمام از گرمخانه، سربینه (رختکن)، حجره‌های متعدد، حمام‌های زنانه، مردانه و اقلیت‌های مذهبی تشکیل شده است و این حمام به دلیل تزئین سربینه آن با کاشی‌های زیبا و رنگارنگ چهار فصل سال « چهار فصل» نامیده می‌شود؛ بخش سربنیه حمام با 8 ستون و گنبد رفیع آن وکاشی‌های رنگارنگ وگچبری‌های چشم نواز و نقاشی های تاریخی و طرح های اسلیمی‌اش، هر بیننده ای را به خود مجذوب می کند.
در این گنجینه ارزشمند، اشیای تاریخی مانند ظروف وکاسه های سفالی، سکه‌های دوره‌های مختلف تاریخی، عقدنامه‌های دوره‌قاجار، کتاب‌ها و نسخه‌های خطی، ظروف مسی و قلمزنی، اسباب قدیمی حمام، خمره‌های سفالی، لوازم ریسندگی، بخشی از محراب تاریخی و ارزشمند مسجد جامع ساوه و لوازم ریسندگی و بافت فرش نگهداری می‌شود.
موزه سلطان آباد چهارمین موزه شهر اراک است
موزه سلطان آباد در سرای کاشانی بازار اراک قرار دارد سلطان آباد نام قدیمی اراک بوده و توسط «محمد مهدی باباخانی» و با همکاری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی بنیانگذاری شده است ؛ این موزه که به صورت خصوصی اداره می شود 130 متر مربع مساحت دارد فعالیت موزه به صورت تخصصی در زمینه خوشنویسی و صنایع فلزی محسوب می شود.
موزه سلطان آباد 3 تالار دارد و در گنجینه آن صد اثر صنایع دستی ایران که از استانهای مختلف گردآوری شده اند به چشم می خورد در تالارهای موزه می توانید آثار برجسته خوشنویسی، سوزن دوزی، لباس های قاجاری، خاتم کاری، قلمزنی، فلزکاری و کتیبه های مختلف به همراه تابلوهای هنری و اشیا قدیمی را ببینید.
بخش خوشنویسی موزه بسیار غنی است به طوری که آثاری از خوشنویسان دوره های مختلف را در خود جای داده است قدیمی ترین اثر خوشنویسی موزه مربوط به سده هفتم هجری است؛ در این موزه آثار ارزشمندی از خوشنویسان مشهور ایرانی همانند: درویش عبدالمجید طالقانی، میرعماد حسنی، میر علی هروی، میرزا فتحعلی حجاب شیرازی، میرزا غلامرضا اصفهانی، یاقوت مستعصمی، محمد هاشم لولو اصفهانی، میرزا کاظم، میر علی هروی، ظل السلطان محمد باقر خان، محمد جعفر تبریزی، میرزا رضا خان فراهانی، فتحعلی تنکابنی، میرزا اسدالله شیرازی، کیخسرو خروش و فتحعلی واشقانی فراهانی وجود دارد.
در بخش نقاشی هم اثری از کمال الملک وجود دارد در این بخش آثاری از سبک نقاشی قهوه خانه به ویژه آثاری از محمد مدبر و عباس بلوکی فر به نمایش در آمده است همچنین اثر سنگاب هنرمند قلمزن استان محمد مهدی باباخانی مالک این موزه که از هنرمندان صاحب نام کشور است از سوی دولت برای نگهداری به نمایشگاه دائمی سازمان جهانی مالکیت معنوی (wipo) اهدا شده است.
موزه مفاخر استان مرکزی گنجینه‌ای از مفاخر و بزرگان
موزه مفاخر استان مرکزی، یکی از جاذبه‌های فرهنگی و گنجینه‌ای کوچک از مفاخر و بزرگان این استان است و در شهر اراک قرار دارد. این موزه در عمارت تاریخی خاکباز دایر شده است که در سال ۷۹ در فهرست آثار ملی ثبت و در سال ۱۳۸۸ تبدیل به موزه مفاخر استان مرکزی شد.
موزه مفاخر استان مرکزی از بخش‌های مختلف شامل تالار امام‌خمینی(ره)، تالار مفاخر مذهبی و دینی، تالار مفاخر علمی و فرهنگی، تالار امیرکبیر، تالار قائم‌مقام فراهانی، تالار مفاخر در قید حیات، تالار سرداران شهید، مرکز اسناد و مدارک مفاخر، کارگاه مرمت و عکاسی، آب‌انبار و قنات تشکیل شده است که در آن سردیس‌های مفاخر استان به همراه آثار چاپ شده و اسناد، عکس‌ها و گزارش‌های متعلق به امام خمینی(ره)، امیرکبیر، قائم‌مقام فراهانی، پروین اعتصامی، کربلایی کاظم کریمی ساروقی، ملامهدی نراقی، ملأ احمد نراقی، میرزا حسن آشتیانی، سلمان ساوجی، پروفسور حسابی، دکتر محمد قریب، آیت‌الله العظمی اراکی، علی‌اکبرخان فراهانی، استاد فتحعلی واشقانی فراهانی، شهید چمران، شهید محلاتی، میرزا عیسی فراهانی، ضیاء‌الدین عراقی، عباس سحاب و فخرالدین عراقی به نمایش درآمده است.
سالاری استان مرکزی از قلعه سالار محتشم
میرزا علی خان کمره ای ملقب به سالار محتشم از صاحب منصبان دوره قاجار و صاحب این بنا بوده است قلعه سالار محتشم از ساخته‌های اوست که تاریخ ساخت آن به اواخر دوره قاجاریه می‌رسد قلعه سالار از نظر سبک معماری تلفیقی از معماری کلاسیک اروپا و معماری سنتی ایران است؛ این بنا در خردادماه سال ۸۵ تجهیز و مرمت شده و به عنوان اولین موزه شهرستان خمین افتتاح شد.
قلعه سالار محتشم که دارای عکاسخانه اختصاصی بوده دارای حوضی است که به صورت دو لنگه با طرحی اروپایی در راستای شرقی - غربی ساخته شده است طرح این حوض هندسی نامنظم است و ساختار این حوض یکی از خصایص منحصر به فرد این بنا محسوب می‌شود.
محوطه سازی حیاط این بنا تلفیقی از سبک ایرانی و اروپایی است و در قسمت جنوبی حوض، طرح باغچه‌ها به سبک باغ‌های ایرانی یعنی تشکیل شده از دو راهرو متقاطع صلیبی شکل است که چهار باغچه در گوشه‌های آن قرار دارد که اصطلاحاً چهار باغ نامیده می‌شود.
موزه صنایع دستی خانه حسن پور
خانه حسن پور همچون بناهای اولیه مسکونی شهر سلطان آباد اراک فعلی بنایی است درون گرا با یک حیاط مرکزی و در سه جهت شرق، غرب و شمال دارای اتاق هایی است که به سمت حیاط گشوده می شود. این بنا در زمینی به مساحت 600 متر مربع در دو طبقه احداث شده و طبقه همکف اتاق های زمستان نشین و طبقه اول اتاق های شاه نشین و تابستان نشین را شامل می شود.
در قسمت شبستان ها اطاق های مسکونی، آشپزخانه، انبار، دستشویی و نانواخانه واقع شده و در آشپزخانه و انبار جایگاه هایی مخصوص ذخیره انواع مواد غذایی وجود دارد؛ سراسر قسمت اعیان نشین از طریق دربها و گذرگاه ها به یکدیگر راه دارند کف حیاط حدود 5/1 متر از کف خیابان پایین تر بوده و اتاق ها نور لازم را از حیاط می گیرند.
گالری خط و خطاطی، گالری سفال، شیشه و سرامیک، گالری فرش و گلیم، گالری فلز و آثار حجمی، گالری آثار چوبی، آثار چوبی منبت و معرق و گالری منسوجات از بخش های این موزه است.
این بنا در دوره احمد شاه قاجار احداث شده است با توجه به بررسی ها و تحقیقات صورت گرفته احداث خانه مذکور را به حاج علی مشیری، از تاجران و بازرگانان فرش در سلطان آباد ( اراک امروزی ) نسبت می دهند این بنا در ابتدا به عنوان محل شرکت فرش و بعدها به عنوان مدرسه ای با نام مدرسه مجیدی به محل تعلیم و تربیت اختصاص یافته است؛ این خانه در بافت تاریخی اراک و مجموعه بازار درگذار سپهداری به فاصله 5 متری از گذر اصلی مجموعه بازار واقع شده به طوری که از منزل مذکور می توان به قدیمی ترین مدرسه و مسجد شهر یعنی مدرسه سپهداری و نیز به قدیمی ترین حمام به نام حمام چهارسوق و سایر نقاط بازار مانند قدیمی ترین بانک دسترسی پیدا کرد .
این اثر ارزشمند توسط اداره کل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری از وراث آقای حسن پور خریداری و در تاریخ 16/1/1377 به شماره 1985 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
گزارش: لیلا آجرلی
نظر شما